Phóng to

Sản phẩm hàng hiệu đang được cơ quan xác định thật giả trong lô hàng 10 container bị cơ quan chức năng phát hiện - Ảnh: Lê Sơn

Ở góc độ tiêu dùng, làm thế nào tránh mua phải những mặt hàng dỏm này? Trao đổi với Tuổi Trẻ, ông Ngô Bách Phong, chủ tịch Hội Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng TP.HCM, nói:

Phóng to

Ông Ngô Bách Phong, Chủ tịch hội bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng TP.HCM

- Thực tế cho thấy khi người tiêu dùng chuyển dịch lựa chọn tiêu dùng hàng Việt thì các đối tượng nhập lậu, làm giả nhanh chóng liên kết với đơn vị sản xuất nước ngoài làm sẵn bao bì, nhãn mác tiếng Việt chứ không phải hàng vào trong nước mới thực hiện giả danh. Thời gian gần đây, rất nhiều vụ khiếu nại của người tiêu dùng khi mua sản phẩm giá trị cao, tại những nơi tưởng chừng uy tín nhưng sản phẩm chất lượng kém tương đương “hàng chợ”. Cụ thể, có người bỏ hơn chục triệu đồng mua đồng hồ hàng hiệu nhưng dăm ba ngày lại trục trặc phải đem bảo hành liên tục. Có người bỏ hơn 3 triệu đồng mua giỏ xách hàng hiệu (đã được giảm giá 50%) nhưng lớp da bị bong tróc lem nhem. Điều lạ là tất cả sản phẩm này được bày bán ở các trung tâm thương mại có tiếng tại TP.HCM.

Tương tự, nhiều sản phẩm gia dụng, dụng cụ thể thao được quảng bá, bán hàng qua truyền hình chất lượng rất tệ. Theo dõi những vụ việc này, tôi đặt nghi vấn những nơi kinh doanh sản phẩm loại này. Rõ ràng đã có sự nhập nhèm trong việc bán hàng chất lượng và kém chất lượng thực hiện qua các chương trình giảm giá.

Đặc điểm dễ nhận thấy là người tiêu dùng đã bị hoa mắt bởi sự sang trọng, bày biện bắt mắt của điểm bày bán nên dễ dàng đặt niềm tin mà lơ là, bỏ qua việc kiểm tra thông tin sản phẩm. Bẫy ở khắp nơi, nhưng bẫy được đặt tại nơi mà người tiêu dùng mất cảnh giác nhất thì rất dễ nuốt quả đắng!

* Theo ông, người tiêu dùng cần lưu ý những điểm nào để tránh mua phải sản phẩm kém chất lượng, độc hại, thưa ông?

- Người tiêu dùng cần nhớ công thức “tám quyền, hai nghĩa vụ” luôn được chúng tôi trao đổi. Trong tám quyền ấy có hai quyền mà người tiêu dùng luôn phải nhớ là: quyền thông tin và quyền khiếu nại. Khi mua bất cứ sản phẩm gì, đừng ngần ngại yêu cầu đơn vị kinh doanh cung cấp đầy đủ thông tin sản phẩm, nhà sản xuất, đơn vị nhập khẩu. Thậm chí đối với sản phẩm nhập khẩu, người tiêu dùng yêu cầu đơn vị bán hàng cung cấp giấy tờ hải quan của sản phẩm để tránh mua phải hàng nhập lậu, chưa kiểm định chất lượng. “Chúng ta bỏ tiền, chúng ta có quyền”, thế nên đừng ngần ngại. Quyền khiếu nại cũng là quyền mà nhiều người tiêu dùng bỏ quên hoặc ngại đụng chạm.

* Mặc dù có quyền khiếu nại nhưng tâm lý ngại phiền phức do những thủ tục hiện nay quá phiền hà, mất thời gian, thưa ông?

- Hiện nay, việc giải quyết tranh chấp quyền lợi khi gặp vấn đề về sản phẩm, dịch vụ giữa người tiêu dùng và đơn vị cung cấp được thực hiện qua bốn bước: người tiêu dùng chủ động thỏa thuận với đơn vị cung cấp hàng hóa dịch vụ, khiếu nại đến các tổ chức bảo vệ người tiêu dùng hoặc các tổ chức xã hội hỗ trợ khác, nhờ trọng tài kinh tế và cuối cùng là tòa án.

Có thể thấy rằng hiện nay số vụ việc liên quan đến bảo vệ người tiêu dùng được gửi đến tòa án rất ít. Tâm lý ngại tố tụng là có nhưng phần lớn do việc tố tụng mất rất nhiều thời gian, công sức. Trong khi đó, theo Luật bảo vệ người tiêu dùng, những án liên quan đến bảo vệ người tiêu dùng được hoàn toàn miễn án phí. Tuy nhiên, việc này chưa được các tòa án thực thi. Đây cũng là nguyên nhân khiến người tiêu dùng ái ngại khi nhờ tòa án can thiệp.

Theo khảo sát của chúng tôi, hiện có 85% các vụ khiếu nại được giải quyết thông qua khâu hòa giải. Để bảo vệ quyền lợi của mình, ngoài việc chủ động thu thập thông tin sản phẩm, đơn vị sản xuất, kinh doanh uy tín để quyết định mua hay không, người tiêu dùng phải giữ lại tất cả những giấy tờ, hóa đơn mua bán liên quan để làm cơ sở cho việc khiếu nại có thể xảy ra.