Người dân ở Debaltseve, vùng Donetsk phải xuống hầm trú ẩn tránh bom đạn trong những ngày qua - Ảnh: Reuters

Theo AFP, dưới sức ép của các đặc phái viên đến từ châu Âu, ngày 31-1 đại diện của Kiev và phe ly khai thân Nga cuối cùng đã khởi động các vòng đàm phán hòa bình ở Minsk, thủ đô Belarus.

Các hòa giải viên của Tổ chức Hợp tác và an ninh ở châu Âu (OSCE), giới chức đến từ Nga cũng như hai đại diện của lực lượng ly khai là Denis Pushilin và Vladislav Deinego đã tham gia các vòng đàm phán này.

Chưa tháo ngòi bế tắc

Đại diện OSCE cho biết họ hi vọng “một thỏa thuận ngừng bắn mang tính ràng buộc” sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho việc tiếp tế các loại hàng hóa cơ bản và viện trợ nhân đạo không giới hạn cho người dân ở thành phố miền đông Donetsk và Lugansk.

Hãng tin AFP cho biết từ khi được công bố hôm 29-1 đến nay, các kế hoạch đàm phán ngừng bắn ở Minsk dấy lên hi vọng sẽ thu được kết quả tích cực so với thỏa thuận ký kết hồi tháng 9-2014 nhưng đã bị phá vỡ.

Tuy nhiên, mọi thứ vẫn còn dùng dằng khi các đại diện của lực lượng nổi dậy hôm 30-1 bay tới Minsk chỉ để tuyên bố sẽ không có cuộc đàm phán nào diễn ra và sau đó họ lên máy bay bay thẳng đi Matxcơva.

AFP dẫn lời người phát ngôn ngoại giao của Ukraine cho biết Kiev khẳng định sự hiện diện của chỉ huy Donetsk, ông Alexander Zakharchenko và lãnh đạo vùng ly khai Lugansk, ông Igor Plotnitsky tại cuộc đàm phán ở Minsk sẽ có hiệu quả hơn là cử những đại diện của họ đến Minsk.

Hôm qua, Kiev cho biết cử đặc phái viên là cựu tổng thống Leonid Kuchma đến Minsk để tham dự các vòng đàm phán.

Hãng tin Interfax dẫn lời ông Kuchma cho biết Kiev mong muốn sẽ ký một tài liệu củng cố bản ghi nhớ Minsk hồi tháng 9-2014 cũng như kế hoạch hòa bình của Tổng thống Petro Poroshenko và Tổng thống Nga Vladimir Putin.

“Mục đích chính của chúng tôi là đảm bảo những thỏa thuận tháng 9-2014 được thực thi” - ông Kuchma nhấn mạnh.

Quân nổi dậy ở đông Ukraine từng rút khỏi bàn đàm phán hòa bình hồi tuần qua. Sau đó, tuyên bố thực hiện cuộc tấn công mở rộng vùng do họ kiểm soát sang phía đông nam.

Họ cũng tuyên bố sẽ không dừng lại ở các khu vực này nếu các cuộc đàm phán ngừng bắn thất bại.

Tuyên bố nhấn mạnh các tay súng ly khai sẵn sàng rút lui mang theo vũ khí hạng nặng khỏi vùng chiến sự nếu cùng lúc các lực lượng quân đội Ukraine cũng làm tương tự.

Nhưng họ khẳng định đường biên giới mới thuộc các khu vực do họ kiểm soát sẽ chạy dọc mặt trận hiện nay ở miền đông Ukraine, tức vùng do lực lượng này kiểm soát sẽ rộng khoảng 500km2 và rộng hơn diện tích được ghi nhận trong thỏa thuận hồi tháng 9-2014.

Debaltseve bị bao vây

Súng vẫn nổ ở Donetsk và Debaltseve, thị trấn thuộc quyền kiểm soát của quân Chính phủ Ukraine. Debaltseve có 25.000 dân và có một tuyến đường sắt nối liền hai khu vực của lực lượng nổi dậy ở vùng đông nam Ukraine.

Thủ lĩnh Donetsk Zakharchenko nói trên đài truyền hình Nga rằng binh lính Ukraine ở Debaltseve “đang bị bao vây” và không thể nhận tiếp tế hoặc đưa người bị thương đến chữa trị ở bệnh viện trong vùng.

AFP dẫn lời Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine Stepan Poltorak lần đầu tiên thừa nhận rằng các lực lượng nổi dậy đã giành quyền kiểm soát một phần thị trấn Debaltseve, nơi được cho là có khoảng 8.000 binh lính Ukraine đang bị bao vây.

Các lực lượng này cũng tuyên bố đã giành quyền kiểm soát thị trấn Vuglegirsk, cách Debaltseve khoảng 10km dù người phát ngôn quân đội Ukraine Andriy Lysenko khẳng định giao tranh vẫn đang tiếp diễn ở đây. Cả hai thị trấn này đều đang trong tình trạng bị cắt nước và mất điện.

Giới chức địa phương và quân đội Kiev cho biết đã có 31 thường dân và 15 binh sĩ Ukraine thiệt mạng kể từ khi bạo lực leo thang ở miền đông Ukraine trong hơn ba ngày qua.

Một quả đạn cối đã rơi xuống một điểm phân phát hàng cứu trợ ở thành phố Donetsk làm 5 thường dân thiệt mạng. “Một thành viên trong gia đình chúng tôi đã thiệt mạng tại đây.

Ông ấy đưa mọi người vào xe của mình để họ có thể nhận được hàng cứu trợ. Quả đạn cối đã rơi trúng xe và ông ấy bị xé ra thành từng mảnh” - bà Vera, 56 tuổi, kể lại.

Bạo lực leo thang ở khu vực này đang gióng hồi chuông báo động đối với các đồng minh phương Tây của Ukraine.

Trong cuộc điện đàm với Tổng thống Poroshenko và Thủ tướng Arseniy Yatsenyuk, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry ngay lập tức lên tiếng ủng hộ Kiev. Sau đó, trò chuyện qua điện thoại với Thủ tướng Đức Angela Merkel, ông Poroshenko cũng tái xác nhận “một hiệp định ngừng bắn ngay lập tức” là cần thiết.

Kết quả thống kê của Liên Hiệp Quốc cho biết cuộc chiến ở miền đông Ukraine đã làm thiệt mạng hơn 5.100 người trong suốt chín tháng qua.

Lãnh đạo các nước phương Tây và Ukraine cáo buộc Nga trang bị vũ khí và huấn luyện cho lực lượng nổi dậy, bao gồm xe tăng và các máy phóng tên lửa đa chức năng.

Matxcơva bác bỏ cáo buộc trên và lực lượng ly khai đông Ukraine cũng tuyên bố họ có được các loại vũ khí hạng nặng là do tước được từ các nguồn tiếp tế của quân đội Ukraine.