Khi mắc bệnh sởi, trẻ thường có biểu hiện sốt, ho khan, nghẹt mũi chảy nước mũi, đau cổ họng, mắt đỏ, nốt sởi nổi đỏ ửng, người đau mỏi nóng bứt dứt…, những biểu hiện này thuộc “ôn bệnh” nhiệt chứng theo y học cổ truyền. Phòng trị bệnh sởi cần phối hợp nhiều phương pháp, chọn món ăn bổ mát dễ tiêu phù hợp từng giai đoạn bệnh là rất cần thiết. Sau đây là một số món ăn dược thiện hỗ trợ phòng, trị bệnh sởi.

Thời kỳ khởi phát: biểu hiện phát sốt, nghẹt mũi, chảy nước mũi, ho, hắt hơi, sợ lạnh, mắt đỏ, chảy nước mắt, trằn trọc. Phép trị: tân lưng giải biểu thấu chẩn, dùng thuốc cay mát để đuổi tà khí ra ngoài, tốt nhất dùng món ăn bài thuốc sau:

- Cháo hạt mùi: Hạt mùi 50g hoặc hơn nấu lấy nước bỏ bã, cho gạo nếp 100g, đậu xanh 50g nấu nhừ cho thêm hành, tía tô gia vị mắm muối vừa đủ, ăn nóng.

- Cháo rau thơm: Gạo ngon nấu nhừ 100g, cá lóc luộc lấy thịt phi hành cho thơm 50g, khi ăn cho nhiều rau mùi, tía tô, hành hoa, gừng ăn ấm.

- Canh cá lóc: Cá lóc 1 con nướng chín lấy thịt, rau tần ô 100g thêm gia vị nấu ăn.

- Canh rau má: Rau má 200g, thịt heo nạc bằm 50g, nước gia vị vừa đủ nấu canh ăn.

- Nước mía ép: Mía vài lóng, rau mùi 100g ép nước khoảng I ly uống ngày vài lần.

Ngoài ra giai đoạn sởi mới phát, đang phát nên tăng cường ăn rau có vị thơm tính mát chứa nhiều tinh dầu vì tinh dầu có khả năng giải biểu diệt vi khuẩn, vi rút sởi, như: rau mùi, kinh giới, tía tô, rau hành, tần ô, húng quế, cần ta, cần tây, cải xoong… Cần chọn thực phẩm bổ mát giàu vitamin nhóm B như: đậu xanh, đậu đen, đậu đỏ, đậu ván bằng cách nấu cháo nấu súp. Uống nước sắn dây, nước mía, nước trái cây tươi.

Thời kỳ sởi mọc: biểu hiện ho nhiều, còn sốt cao, đau họng, nốt sởi xuất hiện từ phía sau tai, vùng cổ lan dần ra toàn thân. Phép trị chủ yếu thanh nhiệt giải độc thấu chẩn. Tốt nhất dùng món ăn bổ mát giải nhiệt độc như:

- Cháo đậu xanh: Đậu xanh 200g còn nguyên vỏ cà giập nấu nhừ ăn, cho muối đường vừa đủ ăn.

- Cháo cá chép: Cá chép luộc lấy thịt phi hành cho thơm, gạo ngon nấu nhừ cho nhiều gia vị rau ngò, hành hoa ăn nóng.

- Canh bí đao: Bí đao 200g, đuôi heo 200g, làm sạch chặt khúc, thêm rau ngò, hành hoa gia vị nấu canh ăn.

- Canh rau tập tàng: Rau dền, rau đay, mồng tơi, mảng bát mỗi thứ 50g, thịt cua đồng 100g nấu canh.

 - Canh chua cá lóc: Giá đậu 100g, dứa 50g, cà chua 30g, đậu bắp 40g, cá lóc làm sạch 100g, me gia vị vừa đủ nấu canh ăn.

- Canh khổ qua: Khổ qua 2 trái 200g bỏ ruột, đậu phụ non 30g, nấm mèo 20g, miến 20g, gia vị vừa đủ nhồi ruột trái nấu canh ăn…

Tăng cường các món khác chế biến từ: rau dấp cá, rau diếp, rau càng cua, giá đậu xanh, đậu bắp, đậu ván, rau củ quả tươi… Nếu đang sốt cao uống nước đậu xanh lá dâu, hoặc đậu xanh lá tre. Uống nước sinh tố rau má, nước mơ, chanh, bưởi, sơ ri, dâu, sương sâm, sương sáo đều tốt.

Thời kỳ sởi bay: biểu hiện nốt sởi bớt đỏ, sốt cao đã giảm, sởi lặn dần từ cổ xuống chân, miệng họng khô, ho khan ít đàm… giai đoạn này cần dưỡng âm, sinh tân, thanh giải tà độc còn sót lại, tốt nhất là dùng món bổ mát tiêu độc như:

- Canh khoai mỡ: Khoai mỡ tím 100g, thịt nạc bằm 50g, rau ngò 20g gia vị mắm muối vừa đủ nấu canh ăn.

- Canh khoai từ: Khoai từ 200g, thịt đùi heo 50g, rau ngò, hành gia vị vừa đủ nấu ăn.

- Chè đậu ván: Đậu 300g ngâm nước nóng qua đêm bỏ vỏ ngoài, bột sắn dây 30g, lá dứa nếp 20g, giã lọc lấy nước, đường cát vừa đủ nấu chè ăn.

- Chè đậu đen: Đậu đen xanh lòng 100g, đường cát vừa đủ nấu chè ăn.

- Canh củ cải: Cải cải 100g, cà rốt 50g, nấm hương 20g, thịt giò heo 50g.

Phòng trị bệnh sởi cần lưu ý

Bệnh sởi phần nhiều thiên về nóng (nhiệt) sốt lâu mất tân dịch mất nước do vậy nên tránh thức ăn khô nóng, thức ăn chiên xào nhiều dầu mỡ, như cá chiên rán, kho, cho nhiều gia vị cay nóng như tiêu ớt tỏi… Nếu đang sốt cao hạn chế ăn (đạm) động vật, thay bằng đạm thực vật có trong các loại đậu mát dễ tiêu hơn. Nếu thời kỳ sởi mọc bệnh nhân lại cảm thêm phong hàn, hoặc do trời quá rét làm sởi mọc không được, nên cữ ăn thức ăn chua lạnh như cam, rau dấp cá, rau diếp, rau càng cua, cà, bún ốc, hến, cá tanh không nên dùng.