Trong cửa hàng MobiFone tại TP.HCM thời gian qua đã xuất hiện MobiTV có tiền thân là AVG - Ảnh: T.T.D.

Trao đổi với Tuổi Trẻ xung quanh việc MobiFone mua lại Công ty CP Nghe nhìn toàn cầu (AVG), nhiều chuyên gia cho rằng thương vụ này phải được công khai rộng rãi trong dư luận bởi MobiFone là doanh nghiệp (DN) 100% vốn nhà nước.

Trao đổi với Tuổi Trẻ, một lãnh đạo Cục Tài chính doanh nghiệp (Bộ Tài chính) cho biết theo quy định về công bố thông tin của DN nhà nước tại nghị định 81 năm 2015, DN nhà nước phải công bố thông tin nhằm bảo đảm yêu cầu công khai, minh bạch về hoạt động của DN, bảo đảm tính hiệu quả, hiệu lực trong hoạt động quản lý và giám sát của cơ quan nhà nước và của xã hội đối với DN nhà nước.

Theo đó, DN nhà nước phải công bố những thông tin như chiến lược phát triển của DN, kế hoạch sản xuất kinh doanh và đầu tư phát triển năm năm của DN... “Việc công bố thông tin phải đầy đủ, chính xác và kịp thời” - vị này khẳng định.

Cũng theo vị này, chỉ có trường hợp đặc biệt DN được quyền không công bố thông tin là đối với các chiến lược, kế hoạch sản xuất kinh doanh, đầu tư có nội dung quan trọng, liên quan hoặc ảnh hưởng đến bí mật và an ninh quốc gia, bí mật kinh doanh.

DN được quyền bí mật thông tin khi vụ đầu tư đó chưa hoàn tất, vẫn đang còn tồn tại những vấn đề như xử lý với chủ nợ...

Tuy nhiên DN nhà nước phải báo cáo, giải trình với cơ quan đại diện chủ sở hữu nhà nước là bộ chủ quản, UBND tỉnh lý do tại sao không công khai.

“Trách nhiệm của DN nhà nước là sẽ phải báo cáo đầy đủ với bộ, ngành chủ quản và nếu được sự chấp thuận, DN mới được quyền cho là mật, nhưng sau một thời hạn nhất định cũng phải công bố” - vị này khẳng định.

Liên quan đến việc đầu tư ra ngoài của DN nhà nước, theo vị này, nghị định 99 năm 2012 cũng nêu rõ chủ sở hữu nhà nước là bộ chủ quản, cụ thể người đứng đầu, tức là bộ trưởng, sẽ chịu trách nhiệm với việc đầu tư của DN nhà nước bởi bộ chủ quản được Chính phủ giao quản lý vốn liếng của Nhà nước.

“Nếu DN nhà nước làm ăn gây thất thoát, bộ trưởng phải chịu trách nhiệm. Ngay cả việc lùm xùm vừa rồi ở Sabeco liên quan đến bổ nhiệm nhân sự, bộ trưởng Bộ Công thương cũng phải là người chịu trách nhiệm trước Chính phủ về việc này” - vị này cho biết.

Quảng cáo MobiTV trên trang web anvientv.net

Trong khi đó, trao đổi với Tuổi Trẻ về quyết định đầu tư dự án này của MobiFone, chuyên gia tài chính Nguyễn Đức Tặng cho biết điều lệ của DN sẽ phân cấp thẩm quyền quyết định đầu tư.

Theo đó, vốn đầu tư chiếm bao nhiêu phần trăm vốn chủ sở hữu sẽ do chủ tịch hội đồng thành viên quyết định, bao nhiêu thì phải thông qua hội đồng thành viên, bao nhiêu thì phải báo cáo chủ sở hữu... “Nếu mua theo giá thị trường, DN có thể mua trên thị trường chứng khoán, hoặc nếu mua bán thỏa thuận thì phải thuê tổ chức tư vấn định giá để quyết định mức đầu tư” - ông Tặng nói.

Do đó, ông Tặng cho rằng cơ quan chức năng cần phải đánh giá số tiền mà MobiFone bỏ ra mua AVG có đúng giá trị thật, quy trình mua và định giá có xảy ra thất thoát...

Thực tế, theo ông Tặng, việc định giá khoản đầu tư của DN nhà nước có rất nhiều chuyện dù thực hiện theo đúng thủ tục, đúng quy trình.

“Nhiều thương vụ đầu tư của DN nhà nước cho thấy có việc kê giá rất nhiều so với giá trị thật. Điển hình là vụ tàu Hoa Sen mà Tổng công ty Công nghiệp tàu thủy (Vinashin) đầu tư. DN này đã bỏ ra 63 triệu euro mua tàu cũ và chỉ chạy được hơn 30 chuyến thì bị thủng và phải nằm đắp chiếu, gây thiệt hại gần 470 tỉ đồng” - ông Tặng dẫn chứng.

Cũng theo ông Tặng, quy định về đầu tư và quản lý vốn nhà nước tại DN khá đầy đủ và chặt chẽ, nhưng thất thoát vốn có thể do có sự thỏa thuận ngầm để ăn chia. Trong khi đó, việc ngăn chặn thỏa thuận ngầm ở VN rất khó thực hiện được.

“VN vẫn chưa kiểm soát được nguồn thu nhập của lãnh đạo DN nhà nước cũng như nền kinh tế ngầm, nên việc ăn chia trong dự án đầu tư vẫn thường xảy ra, việc phát hiện và xử lý rất khó. Nhiều vụ sai phạm được đưa ra tòa nhưng khoản vốn nhà nước thu hồi được rất ít so với mức thất thoát” - ông Tặng nhận định.