Mô hình chính quyền đô thị TP.HCM còn nhiều 'rối ren' do 'luật chồng luật'

TIẾN LONG
và 1 tác giả khác

TIẾN LONG

CẨM NƯƠNG

Bất hợp lý trong phân bổ biên chế, thiếu tính chủ động khi cấp ngân sách cho các nhiệm vụ phát sinh... vẫn còn nhiều rối ren sau 3 năm TP.HCM áp dụng mô hình chính quyền đô thị.

UBND TP.HCM vừa có văn bản báo cáo kết quả 3 năm thực hiện đề án tổ chức chính quyền đô thị tại TP.

Chưa có sự đồng bộ giữa hệ thống quy định các luật

Quá trình triển khai thực hiện do chưa có sự đồng bộ giữa hệ thống quy định tại các luật chuyên ngành, Luật Tổ chức chính quyền địa phương và nghị quyết 131 nên vẫn có những bất cập, vướng mắc.

Số lượng công chức tại TP phân bổ chưa phù hợp với vị trí việc làm, khối lượng công việc, quy mô dân số và đặc điểm an ninh, chính trị. Do đó, ít nhiều ảnh hưởng đến việc phục vụ nhu cầu của người dân và doanh nghiệp.

Mặt khác, khi thực hiện chính quyền đô thị, UBND quận, phường trở thành đơn vị dự toán ngân sách khiến các đơn vị khó chủ động trong công tác điều hành các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, các nhiệm vụ phát sinh đột xuất trong năm trên địa bàn.

Các địa phương cũng không còn nguồn tiền nào từ các nguồn ngân sách để làm các công tác khác phát sinh như mở rộng hẻm, xây thêm trường học… Muốn có ngân sách phải báo cáo Sở Tài chính trình UBND TP, HĐND TP xem xét, giải quyết, khiến thời gian giải quyết kinh phí thiếu tính kịp thời và chủ động.

Không chỉ vậy, khi thực hiện chính quyền đô thị, dự toán ngân sách của các quận sẽ do HĐND TP quyết định. Tuy nhiên, nghị quyết 131 cũng như Luật Đầu tư công năm 2019 không quy định việc HĐND TP.HCM thực hiện việc quyết định kế hoạch đầu tư công trung hạn và hằng năm của các quận.

Điều này khiến TP rất lúng túng và trăn trở liệu HĐND TP có phải quyết định kế hoạch đầu tư công trung hạn và hằng năm sử dụng vốn ngân sách quận trên cơ sở dự toán ngân sách của quận hay không.

Rối ren hơn khi UBND TP là cơ quan “phê duyệt kế hoạch đầu tư công trung hạn và hằng năm của UBND quận” nhưng hiện vẫn chưa có văn bản hướng dẫn trình tự, thủ tục lập, thẩm định, trình UBND TP phê duyệt kế hoạch này.

Kiến nghị một số cơ chế đặc thù có thời hạn

TP.HCM kiến nghị trung ương nghiên cứu, ban hành quy định, hướng dẫn thực hiện chức năng, nhiệm vụ cấp ủy TP trong TP.

Kiến nghị Quốc hội ban hành nghị quyết cho áp dụng có thời hạn trong giai đoạn sắp xếp đơn vị hành chính một số cơ chế, chính sách đặc thù như: quy định cụ thể những nội dung liên quan đến việc phân bổ ngân sách cho các đơn vị hành chính thực hiện sắp xếp; trình tự, thủ tục đơn giản hơn trong việc đấu giá, xử lý tài sản, trụ sở làm việc dôi dư; việc giữ nguyên số lượng cấp phó của một số cơ quan khi thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính.

Kiến nghị có các cơ chế, chính sách khi thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính nhằm tạo thuận lợi cho các địa phương kiện toàn tổ chức bộ máy, sắp xếp, bố trí cán bộ. Trong đó có chính sách ưu đãi, khuyến khích cán bộ, công chức, viên chức dôi dư nghỉ việc.

Ngoài ra, TP cũng mong sớm có hướng dẫn về thủ tục thanh lý, bán đấu giá tài sản, quyền sử dụng đất tại các trụ sở công không sử dụng thuộc các đơn vị hành chính các cấp do sắp xếp.

Nghị quyết 131 về tổ chức chính quyền đô thị tại TP.HCM ban hành ngày 16-11-2020 nhằm quy định không tổ chức HĐND tại 16 quận và 249 phường trên địa bàn. Bên cạnh đó, điều chỉnh một số chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của HĐND, UBND, chủ tịch UBND TP.HCM; UBND, chủ tịch UBND quận, phường trong điều kiện không tổ chức HĐND.

Mục tiêu của nghị quyết nhằm tinh gọn, đổi mới mạnh mẽ và linh hoạt hoạt động của bộ máy chính quyền. Từ đó giải quyết các vấn đề lớn của đô thị đặc biệt, phát huy tốt nhất vai trò, vị trí của TP.HCM.