Niềm vui của học sinh Trường THCS Kim Đồng (Q.5, TP.HCM) trong ngày tựu trường - Ảnh: NHƯ HÙNG

Ở hầu hết các nước phát triển, miễn học phí cho học sinh trung học là chuyện rất phổ biến. Việt Nam làm được điều này sẽ tạo nên một sự khác biệt cực lớn về kinh tế cho tiến trình phát triển của đất nước.

Học sinh học xong tiểu học rồi nghỉ là thảm họa

Nếu Việt Nam không tạo điều kiện để người dân có thể dễ dàng tiếp cận bậc trung học hơn, đất nước sẽ phải chịu tổn thất về mặt kinh tế cho chuyện đó, còn hơn cả những chi phí phải bỏ ra cho giáo dục hiện thời. 

Đó là do hiện nay các quốc gia xung quanh Việt Nam đang bắt đầu trở nên hấp dẫn hơn trong mắt các nhà đầu tư cần đội ngũ lao động có trình độ, và Việt Nam sẽ mất đi các cơ hội đó.

Như vậy, theo tôi, việc miễn học phí THCS sẽ có tác động rất lớn đến sự phát triển kinh tế của đất nước. 

Việt Nam đang rất cần những người có kỹ năng mềm cơ bản, tính sáng tạo và khả năng thích nghi với những sự thay đổi trong bối cảnh đất nước đang hiện đại hóa lực lượng lao động và các ngành công nghiệp. 

Việc miễn học phí cho học sinh THCS cũng có nghĩa là chúng ta sẽ gia tăng đội ngũ những người đã tốt nghiệp với tâm thế "sẵn sàng làm việc" vì họ đã được trang bị các kiến thức về tiếng Anh, toán học, khoa học, các kỹ năng xã hội...

Tôi nghĩ sẽ là một thảm họa nếu học sinh chỉ học hết tiểu học rồi nghỉ. Người ta cần một sự giáo dục rộng hơn để có thể đối mặt với một thế giới đang ngày càng phức tạp hơn xung quanh họ. 

Một sự thiếu hụt về giáo dục có thể khiến người ta trở nên dễ bị "khai thác", ví dụ như thiếu khả năng hiểu được những hợp đồng hay thủ tục kinh doanh chẳng hạn.

Công nhân Việt Nam trước nguy cơ bị thay thế bởi máy móc

Nhiều người cho rằng học sinh tốt nghiệp bậc THCS xong còn có thể đi học nghề rồi tìm việc làm, chứ vì nghèo mà chỉ học xong bậc tiểu học thì biết làm gì sống. Dư luận còn lo những người ít học có thể dẫn đến gánh nặng cho xã hội. Tôi nghĩ lo lắng như vậy là hoàn toàn đúng.

Hiện nay có một thực tế là nhiều công nhân ở Việt Nam phải đối mặt với nguy cơ bị thay thế bởi máy móc. Như vậy nếu không có trình độ giáo dục cao hơn, làm sao họ tìm được việc làm? 

Chuyện này sẽ gây tốn kém hơn nhiều cho Việt Nam, vì chi phí chăm lo cho công dân thất nghiệp còn nhiều hơn cả chi phí bỏ ra cho việc trợ cấp học sinh đi học ở bậc phổ thông.

Ở Úc, trường công của chính phủ về cơ bản là miễn phí và có khoảng 60% học sinh theo học, việc đến trường là bắt buộc cho đến năm 16 tuổi ở hầu hết các trường này. 

Giáo dục miễn phí mang lại cho Úc một nguồn lớn lao động có khả năng làm việc trong ngành công nghệ và kinh doanh. Giáo dục trung học giúp người ta ý thức hơn về đạo đức, có cái nhìn rộng hơn về thế giới xung quanh họ và mở ra nhiều cơ hội hơn cho học sinh khi rời trường. 

Điều này cũng có nghĩa chúng tôi có một thành phần dân số trung lưu lớn, những người được giáo dục đủ tốt để đóng góp vào sự tiến bộ kinh tế và xã hội Úc.

STIVI COOKE (giáo viên người Úc)

Anh Tanasak Phosrikun (người Thái Lan)

Giáo dục miễn phí tạo cơ hội cho người nghèo

Gần đây chúng ta nói về cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, tôi chắc chắn giáo dục chính là tiền đề quan trọng không kém gì công nghệ để mang lại cuộc cách mạng này.

Trong tương lai, chúng ta khó có thể dự báo được điều gì sẽ xảy ra, công nghệ và những phát hiện mới trong khoa học có thể làm tương lai vài chục hay vài trăm năm tới sẽ rất khó đoán.

Tuy nhiên, những kỹ năng và giá trị cốt lõi, cơ bản của giáo dục có thể sẽ không thay đổi. Chẳng hạn, chúng ta cần biết trước tiên là biết đọc, biết viết rồi sáng tạo, tư duy phản biện và kỹ năng học tập suốt đời.

Nếu một người vì hoàn cảnh chỉ có thể học hết cấp I do nhà nước trợ cấp rồi lăn lộn ra đời đi làm, họ có thể chỉ kiếm được những công việc lao động chân tay đơn giản. Điều này thật đáng lo ngại vì trong hiện tại và tương lai, robot đang và sẽ thay thế lao động con người trong nhiều lĩnh vực...

Ở Thái Lan, học sinh được miễn học phí đến lớp 12. Ở bậc cao đẳng hay đại học, sinh viên có thể vay tiền từ chương trình cho vay dành cho sinh viên và trả lại khoản vay dần dần sau khi tốt nghiệp.

TANASAK PHOSRIKUN

Ông Shyam Paudel (người Nepal)

Hoan nghênh chính sách miễn học phí

Gia đình tôi là người Nepal, sinh sống ở Canada. Các con tôi học tại Canada và giáo dục phổ thông ở đây được miễn phí hoàn toàn từ lớp 1 đến lớp 12.

Gia đình tôi chỉ phải trả một khoản tiền nhỏ để mua dụng cụ học tập nhưng sách thì học sinh có thể mượn rồi trả lại.

Nhìn chung, dù là ở đâu và dẫu chất lượng giáo dục vẫn còn cần được cải thiện ở nơi này nơi kia, chính sách miễn phí giáo dục đã tạo cơ hội cho con em những gia đình nghèo được thụ hưởng giáo dục và mở ra cánh cửa vào đời cho họ.

Từ đây họ có thể học nghề hoặc đi làm kiếm tiền hay học lên cao. Vì vậy tôi hoan nghênh chính sách mới của Việt Nam trong việc miễn học phí cho học sinh bậc THCS.

SHYAM PAUDEL

TTO - Đây là những nội dung thu hút nhiều ý kiến tại hội thảo góp ý cho dự thảo Luật giáo dục sửa đổi do Ủy ban Văn hóa, giáo dục, thanh niên, thiếu niên và nhi đồng của Quốc hội tổ chức ngày 24-8.