Một ngôi nhà cổ được lợp lại toàn bộ mái ngói âm dương - Ảnh: Thanh Ba

Ông Phạm Việt Tâm - trưởng phòng trùng tu di tích (thuộc Trung tâm Quản lý bảo tồn di sản văn hóa Hội An) - cho biết: “4/15 nhà cổ nằm trong dự án tu bổ khẩn cấp các di tích đã được trung tâm đề xuất xin 100% kinh phí trùng tu từ nguồn vốn nhà nước, số còn lại là do Nhà nước và chủ sở hữu cùng góp kinh phí sửa chữa”.

Cách đây hai tháng, nhà cổ số 58/7 Lê Lợi (phường Minh An) bị đặt trong tình trạng báo động khiến cả gia đình cư ngụ ở đây phải sống trong nơm nớp lo sợ. Trung tâm đã xin kinh phí từ cấp trên và bắt tay ngay vào việc trùng tu với tổng kinh phí ước tính gần 1 tỉ đồng, trong đó Nhà nước hỗ trợ 65%. Đến nay công trình đã hoàn thành.

Trong nửa tháng qua, đơn vị trùng tu nhà cổ cũng đang tiến hành tu bổ toàn bộ nhà số 120 Trần Phú (phường Minh An). Đây là một trong những di tích xuống cấp nặng nhất và nhiều người đang tranh chấp sở hữu, thế nhưng khi cần thì không một ai lãnh trách nhiệm để phối hợp tu bổ.

“Chúng tôi đã quyết định đầu tư 100% kinh phí tu sửa toàn bộ mà không cần cam kết của chủ sở hữu. Dự kiến việc trùng tu kéo dài trong vòng hai tháng với kinh phí khoảng 1,6 tỉ đồng. Sau khi hoàn thành và đưa vào sử dụng, Nhà nước sẽ đấu giá cho thuê mặt bằng của ngôi nhà này, đến khi hoàn đủ số tiền bỏ ra, Nhà nước sẽ bàn giao lại cho các chủ sở hữu” - ông Nguyễn Chí Trung, giám đốc Trung tâm Quản lý bảo tồn di sản văn hóa Hội An, nói.

Cũng theo ông Trung, việc “mạnh tay” đưa ra phương án trùng tu như trường hợp của ngôi nhà số 120 Trần Phú là một điểm mới trong công tác trùng tu di tích bởi chỉ có cách này thì nhà cổ mới mong thoát khỏi cảnh đổ sập.

Tuy nhiên, ngoài những thành công đó, đến thời điểm hiện tại công tác trùng tu những ngôi nhà có niên đại hàng trăm năm tuổi hầu hết vẫn còn nằm trên giấy do vấp phải nhiều vướng mắc khó tháo gỡ.

Một điều lạ là phần lớn di tích nằm trong danh sách này không được cấp sổ đỏ cho bất kỳ một cá nhân nào, thậm chí những ngôi nhà có sổ đỏ hẳn hoi nhưng cũng thuộc quyền sở hữu của nhiều người.

Lý giải về điều này, ông Trung cho hay: “Chính vì một di tích nhưng có đến ba hoặc bốn người đồng sở hữu đã khiến công tác trùng tu bị ngưng trệ. Khi đơn vị chịu trách nhiệm tu bổ yêu cầu chủ di tích ký vào thỏa thuận trùng tu thì không ai chịu đứng ra nhận trách nhiệm và ngay lập tức phó thác”.