Nhà thiết kế Minh Hạnh giới thiệu lụa sản xuất tại Bảo Lộc với ông Marco Galimeberti (giám đốc phòng thương mại Como - đứng giữa) - Ảnh: P.N.

Trở về từ vùng Como (Ý) sau chuyến đi cùng các đơn vị sản xuất tơ lụa Bảo Lộc (Lâm Đồng), nhà thiết kế Minh Hạnh không ngần ngại chia sẻ tham vọng: "Trong ngắn hạn, chúng tôi muốn sợi tơ tằm thành phẩm được các nhà máy dệt lụa Como sử dụng. Về lâu dài, tôi và những người sản xuất lụa tại Bảo Lộc hành động để lụa Việt Nam có tên trên bản đồ tơ lụa thế giới".

Để tơ lụa Bảo Lộc đặt chân đến Como không dễ dàng gì nếu không hiểu được thế mạnh và những độc đáo của vùng lụa Bảo Lộc. Como được mệnh danh là "thành phố của lụa", giới thời trang có câu "Mọi thương hiệu thời trang xa xỉ đều dùng tơ lụa của Como". 

Vùng Como cung cấp 85% tơ lụa cho ngành thời trang của Ý và 70% tơ lụa cho toàn châu Âu. Cả ba kinh đô thời trang của thế giới - New York (Mỹ), Paris (Pháp) và Milano (Ý) - đều dựa vào sức mạnh tơ lụa của Como. Và hầu hết các nhà thiết kế thời trang tên tuổi của thế giới đều sử dụng lụa Como cho các bộ sưu tập.

Những mẫu tơ lụa Vietnam Silk House (liên danh của các nhà dệt lụa Bảo Lộc và nhà thiết kế Minh Hạnh - PV) đã được đặt lên bàn đối thoại trong cuộc viếng thăm hai công ty sản xuất tơ lụa lớn và có lịch sử hình thành hơn trăm năm trước: Công ty Ratti và Công ty dệt lụa 3D Tessitura Serica A.M. Taborelli S.R.L.

Tuổi Trẻ có cuộc trò chuyện với nhà thiết kế MINH HẠNH sau chuyến gõ cửa thủ phủ tơ lụa thế giới Como.

* Xin phép bà cho tôi được ví von rằng chuyến đi mang tơ lụa Bảo Lộc đến chào hàng các nhà sản xuất lụa hàng đầu thế giới tại Como gợi nhớ đến những người nông dân khăn gói mang lúa từ quê nhà lên thành phố bán cho các nhà hàng danh tiếng. Và số phận hạt gạo, mồ hôi của mình do người khác quyết định?

- Chúng tôi nhận công văn lịch hẹn làm việc từ Đại sứ quán Việt Nam tại Ý sau hai năm chờ đợi (bởi COVID-19) và cũng thật may mắn rằng những ngày giãn cách cũng chính là thời điểm mà các nghệ nhân tơ lụa Bảo Lộc đã tập trung sáng tạo những mẫu mã độc đáo và khác biệt. Họ đã vận dụng tính đặc thù và duy nhất mà chỉ còn tồn tại ở Việt Nam là tuốt tơ sợi đũi bằng tay để "đấu" với những đường tơ óng ả, sang chảnh đang chiếm thị phần lớn nhất trên thế giới.

Hiện nay ở Ý đã không còn những cánh đồng dâu, không còn những người nuôi tằm ươm tơ nữa... Họ đã tập trung vào thiết kế và công nghệ nhuộm, in, dệt. Nguyên liệu phải nhập từ các nước châu Á (hầu hết là Nhật và Trung Quốc...). Trên thực tế, hầu hết tơ Bảo Lộc được xuất khẩu dưới tên những thương hiệu nổi tiếng của Nhật trong nhiều thập niên vừa qua. Như vậy, đây là lần đầu tiên tơ lụa Bảo Lộc sẽ được "chính danh" chạm đến kinh đô của tơ lụa thế giới.

Chúng tôi đã có cuộc trao đổi rất thân tình và tôi chợt nghĩ tại sao chúng ta không thể kết nối để các nhà máy tại Como dệt bằng sợi tơ của Bảo Lộc. Đó cũng là phương pháp để tơ lụa Bảo Lộc bước chân vào thủ phủ tơ lụa của Ý một cách chính danh và có tên trên hệ thống truy xuất nguồn gốc. 

Tư thế nào để chúng ta có thể bắt tay trong sự đồng đẳng? Câu trả lời sẽ dành cho những silkmakers (người sản xuất lụa - PV) có chất lượng tốt nhất và dám dấn thân để tơ lụa Việt có tư thế toàn cầu. Giám đốc Bảo tàng tơ lụa Como còn cho chúng tôi thông tin quá thú vị: từ thế kỷ thứ 2 người Việt đã giúp cho người Ý trong việc phát triển tơ lụa tại Ý.

* 20 mẫu lụa của Bảo Lộc đã được các hãng sản xuất tại Como tiếp nhận để phân tích tính phù hợp với hoạt động thời trang của các đối tác Como. Thưa bà, tôi rất tò mò về sự đặc biệt của các mẫu tơ lụa được gửi lại Como?

- Thật ra trong sự khó khăn vốn có và cả sự cam chịu phi lý của một quy trình đã oặt ẹo từ lâu thì may mắn là chúng ta còn giữ được những nghệ nhân lớn tuổi ở làng Nam Cao tỉnh Thái Bình - ngôi làng duy nhất còn sót lại trên thế giới vẫn giữ được phương pháp kéo sợi tơ đũi bằng tay. 

Nói thật, các nước khác đã không thể giữ được do thu nhập của những nghề khác cao hơn. Kén tằm từ Bảo Lộc được chuyển đến Nam Cao để các nghệ nhân kéo sợi và chuyển ngược lại vào Bảo Lộc - nơi có các nhà máy dệt lụa. Người làm lụa Bảo Lộc đã liên kết với các nhà máy dệt có thiết bị tương đối hiện đại để tạo ra những tấm vải đũi tơ tằm rất "dân chơi" với sản lượng lớn.

"Dân chơi" ở đây chính là sự độc đáo của các tấm lụa đũi: không tấm nào giống tấm nào vì cũng được kết từ những sợi vải đũi không giống nhau. Nguyên tắc của thời trang cao cấp là tính duy nhất và chất lượng tốt nhất. Hiện nay thì vải đũi tơ tằm chính là hiện thân của dòng thời trang cao cấp nhất. Sẽ không thể tìm được bất kỳ ở đất nước nào ngoài Việt Nam những loại tơ sợi và mẫu mã cho dòng sản phẩm đũi, bố tơ tằm. Những chất liệu thô bụi đang là khuynh hướng cho phong cách thời trang toàn cầu.

20 mẫu lụa chúng tôi gửi lại Como tưởng chừng là quá vãng nhưng thực ra lại đang nằm trong dòng chảy nhỏ mạnh mẽ và nhiều giá trị nhất của ngành tơ lụa. Chúng tôi muốn chứng minh với Como rằng Bảo Lộc - Việt Nam có dòng lụa độc đáo mà ngành thời trang của họ khó kiếm đâu ra.

* Trung Quốc rất mạnh trong sản xuất tơ lụa và cũng đã đặt chân sâu vào Como. Về ngắn hạn và lâu dài, tơ lụa Bảo Lộc lấy gì để cạnh tranh một chỗ đứng tại "thành phố của lụa" - Como, thưa bà?

- Những bước đi ban đầu để đặt nền tảng cho một chỗ đứng của tơ lụa Việt Nam tại Como và trên thế giới đang chỉ mới bắt đầu. Chỉ có một chìa khóa duy nhất, đó chính là chất lượng và tính duy nhất. Lụa cần những con người kiên định, tính thích nghi cao nhanh và có bản sắc để tạo được thế đứng cho tơ lụa Việt Nam.

* Những người làm lụa tại Bảo Lộc đang râm ran thông tin rằng tháng 9 tới đây tơ lụa Bảo Lộc sẽ xuất hiện tại San Marino?

Lụa Bảo Lộc được các hãng thời trang danh tiếng trên thế giới âm thầm sử dụng nhiều năm qua, nay mới chính thức được những người sản xuất mang đến Como giới thiệu - Ảnh: M.V.

- Tơ lụa Bảo Lộc đã đến Como thì tại sao không thể đến San Marino - một quốc gia nhỏ và đẹp như nàng công chúa trong câu chuyện thần thoại.

Một lần nữa tham vọng của chúng tôi là mong muốn được đưa lụa Việt Nam đến càng nhiều nơi trên đất nước được mệnh danh là thiên đường tơ lụa thế giới.

Với tôi, đại dịch đã làm cho cuộc sống thay đổi quá nhiều và mọi người đang khao khát cái mới. Chúng tôi cần hành động nhanh và chính xác để tơ lụa Bảo Lộc xuất hiện tại San Marino vào tháng 9-2022. Và mọi người sẽ nhìn thấy lụa, áo dài Việt Nam phủ mặt hồ Como vào mùa xuân 2023.

Có một nơi để lụa Việt Nam tụ hội

Từ ý tưởng có một nơi để lụa Việt Nam tụ hội và người tiêu dùng có thể tiếp cận nhiều thương hiệu lụa khác nhau, nhà thiết kế Minh Hạnh và các doanh nghiệp tơ lụa tại TP. Bảo Lộc đã thành lập Vietnam Silk House (Nhà tơ lụa Việt Nam).