Các nghiên cứu về hiệu quả của điều trị Methadone cho phạm nhân trong các trại giam cho thấy, những người được điều trị Methadone liên tục 8 tháng hoặc lâu hơn ít bị vào tù trở lại hơn so với người tù nghiện ma túy không được điều trị Methadone.

Bên cạnh đó, 78% người tù nghiện ma túy được sử dụng Methadone trong trại giam tiếp tục tham gia điều trị Methadone ngoài cộng đồng sau khi được ra trại. Hiện nay đã có 37 quốc gia trên thế giới đang triển khai điều trị Methadone trong trại giam.

Những bằng chứng trên cho thấy lợi ích của chương trình điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế trong trại giam, bao gồm: giảm sử dụng ma túy bằng đường tiêm chích, tiếp tục duy trì điều trị khi ra trại, giảm tỷ lệ tái vào trại, giảm nguy cơ lây nhiễm HIV và các virus lây truyền qua đường máu.

Chương trình điều trị nghiện chất dạng thuốc phiện có tác động tích cực trong việc làm giảm “các hành vi tìm kiếm ma túy”, do vậy “cải thiện tính an toàn” trong trại giam.

Các trại giam ban đầu thường đưa ra những quan ngại về an ninh, các hành vi bạo lực và sử dụng bừa bãi các thuốc được kê đơn, nhưng trên thực tế, các vấn đề này đã không xảy ra hoặc được giải quyết thành công ở những nơi triển khai các chương trình điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện.

Ở nhiều nơi trên thế giới, phạm nhân có tiền sử sử dụng ma túy thường chiếm tỷ lệ lớn trong các trại giam. Mặc dù các nhà chức trách đã có nhiều nỗ lực trong việc ngăn chặn đầu vào của ma túy, nhưng ma tuý vẫn thẩm lậu vào trại giam và nhiều phạm nhân vẫn tiếp tục sử dụng ma túy.

Phạm nhân cũng là một trong những nhóm người lây nhiễm HIV với tỷ lệ cao hơn so với các nhóm dân cư trong cộng đồng. Tuy không có các con số ước tính đáng tin cậy cho khu vực Nam Á nhưng ở hầu hết các quốc gia, việc sử dụng ma túy và các hành vi tình dục không an toàn đang là những vấn nạn trong các trại giam.

So với các phạm nhân khác, phạm nhân sử dụng ma túy có nguy cơ cao hơn trong việc tái nghiện, sử dụng quá liều và tái phạm các hành vi phạm tội nếu nhu cầu điều trị của họ không được đáp ứng.

Trại giam thường là nơi đầu tiên họ được tiếp cận với các dịch vụ y tế, mở ra cơ hội để bắt đầu điều trị cho những phạm nhân sử dụng ma túy, mang lại lợi ích cho cả phạm nhân và ngành y tế công cộng.