Ông Nguyễn Bảo Quốc, phó giám đốc Sở GD-ĐT TP.HCM, khẳng định hoạt động của ban đại diện cha mẹ học sinh là rất cần thiết, không thể thiếu trong các nhà trường hiện nay.

Nhà trường phải định hướng

"Trên thực tế, ban đại diện cha mẹ học sinh ở nhiều trường, nhiều lớp đã và đang thực hiện rất tốt công tác phối hợp với nhà trường để giáo dục toàn diện học sinh.

Họ là những người nhiệt tình, trách nhiệm. Họ không chỉ đóng góp về vật chất mà còn dành thời gian, công sức, trí tuệ đồng hành với các hoạt động giáo dục học sinh, góp phần hỗ trợ nhà trường hoàn thành tốt nhiệm vụ" - ông Quốc nói.

Ông Quốc cũng thừa nhận: "Tuy nhiên cũng có một số ban đại diện cha mẹ học sinh thực hiện thu - chi không đúng quy định, gây bức xúc cho phụ huynh và xã hội. Về vấn đề này, ban giám hiệu các nhà trường cần lưu ý, đẩy mạnh việc tuyên truyền để mỗi cha mẹ học sinh đều hiểu rõ, hiểu đúng về vai trò và nhiệm vụ của ban đại diện cha mẹ học sinh.

Đầu năm học, Sở GD-ĐT TP.HCM đã ban hành các văn bản hướng dẫn về thu - chi. Nếu các nhà trường làm theo đúng các văn bản này sẽ không có chuyện lợi dụng danh nghĩa ban đại diện cha mẹ học sinh để lạm thu".

Theo ông Quốc: Thông tư 55/2011/TT-BGDĐT của Bộ GD-ĐT về Điều lệ ban đại diện cha mẹ học sinh đã quy định rõ về nhiệm vụ, về kinh phí hoạt động cũng như việc quản lý, sử dụng kinh phí của ban đại diện cha mẹ học sinh.

Trong đó, cần nhắc lại là ban đại diện cha mẹ học sinh không được quyên góp của người học hoặc gia đình người học: Các khoản ủng hộ không theo nguyên tắc tự nguyện; Các khoản ủng hộ không phục vụ trực tiếp cho hoạt động của ban đại diện cha mẹ học sinh như:

Bảo vệ cơ sở vật chất của nhà trường, bảo đảm an ninh nhà trường; trông coi phương tiện tham gia giao thông của học sinh; vệ sinh lớp học, vệ sinh trường; khen thưởng cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên nhà trường; mua sắm máy móc, trang thiết bị, đồ dùng dạy học cho trường, lớp học hoặc cho cán bộ quản lý, giáo viên và nhân viên nhà trường; hỗ trợ công tác quản lý, tổ chức dạy học và các hoạt động giáo dục; sửa chữa, nâng cấp, xây dựng mới các công trình của nhà trường.

Ban đại diện cha mẹ học sinh phụ thuộc vào ban giám hiệu

"Nhiều người cho rằng nên bỏ ban đại diện cha mẹ học sinh trong nhà trường vì không cần thiết, vì họ là ban thu tiền, là cánh tay nối dài của hiệu trưởng…Tôi thì cho rằng đó chỉ là những con sâu làm rầu nồi canh mà những sai phạm của ban đại diện cha mẹ học sinh phải có sự liên đới trách nhiệm của ban giám hiệu nhà trường" - thầy N.H.D., giáo viên môn toán đã có kinh nghiệm 20 năm làm công tác chủ nhiệm ở TP.HCM, cho biết.

Thầy D. cho biết đã giảng dạy ở ba trường trung học khác nhau, đã từng làm việc với ban đại diện cha mẹ học sinh thuộc nhiều thành phần, tính cách khác nhau. Một điểm chung là đa số ban đại diện cha mẹ học sinh đều mong muốn làm được những điều tốt nhất cho con em của mình.

Thế nhưng ban đại diện cha mẹ học sinh có làm đúng với chức trách của mình hay không phụ thuộc vào ban giám hiệu các trường. Có trường khi ban đại diện cha mẹ học sinh đề nghị thì gật đầu ngay, mời họ vào giám sát bữa ăn bán trú. Nhưng cũng có trường, khi ban đại diện cha mẹ học sinh đề nghị thì hiệu trưởng tìm mọi cách gây khó dễ khiến họ nản chí.

Sau những trải nghiệm trên, thầy D. đúc kết: "Không có phụ huynh nào được đào tạo ra để làm ban đại diện cha mẹ học sinh. Vì vậy, ban giám hiệu trường nào cởi mở, thân thiện, làm việc lấy lợi ích của học sinh lên làm đầu thì ban đại diện cha mẹ học sinh trường đó không có điều tiếng gì, hoạt động rất hiệu quả và ngược lại".

Tương tự, chị Th.D. - phụ huynh có con học lớp 8 ở một trường THCS trên địa bàn quận Tân Bình - kể: "Hồi con tôi học tiểu học, tôi đã từng làm ban đại diện cha mẹ học sinh nhưng vì ban giám hiệu trường không chịu lắng nghe phụ huynh để cải thiện những điều chưa tốt mà suốt ngày yêu cầu chúng tôi vận động phụ huynh để sửa cái này, mua sắm cái nọ.

Mà việc mua sắm cũng rất buồn cười, tiền của chúng tôi nhưng phải chọn nhà cung cấp quen biết với cô hiệu trưởng. Tôi tự thấy nếu cứ tiếp tục như thế thì không ổn, nản quá tôi rút tên, không làm ban đại diện cha mẹ học sinh nữa".

Chị Th. chia sẻ thêm khi con lên THCS thì ban giám hiệu trường này lại rất khác. Đầu năm học 2024-2025, suất ăn bán trú ở trường của con chị Th. quá ít chất đạm, các con than rằng ăn không no, đồ ăn không ngon.

"Chúng tôi phản ảnh lên ban đại diện cha mẹ học sinh trường. Ngay hôm sau, họ xin ban giám hiệu nhà trường vào giám sát bữa ăn bán trú của học sinh. Ban làm việc với trường và tự đi tìm hiểu về cơ sở cung cấp suất ăn cho học sinh; đến tận nơi chế biến thức ăn, chụp hình, quay clip…; liên hệ với cơ quan chức năng để xác định xem cơ sở này có giấy chứng nhận vệ sinh an toàn thực phẩm hay không.

Nói chung, họ làm rất nhanh và chỉ vài ngày sau trường của con tôi đã phải thay đổi cơ sở cung cấp suất ăn công nghiệp khác. Và khi đã thay đổi rồi thì ban đại diện cha mẹ học sinh trường vẫn phân công người hằng ngày vào trường buổi trưa xem học sinh ăn uống như thế nào, chất lượng bữa ăn có được cải thiện không.

Tôi kể như thế để thấy vai trò của ban đại diện cha mẹ học sinh quan trọng như thế nào" - chị Th. nói thêm.

Ban đại diện cha mẹ học sinh ở các nước hoạt động mạnh mẽ, vì sao?

Nhiều quốc gia có những hội phụ huynh với mức độ tham gia và vai trò khác nhau của phụ huynh trong các hoạt động trường học.