Chỉ số huyết áp quá thấp. Ảnh minh họa. Nguồn: healthiestmind.com

Ở người bình thường, chỉ số huyết áp trung bình là 120/80mmHg, vì vậy lúc nghỉ ngơi thoải mái mà chỉ số huyết áp vẫn thấp hơn mức trên, nặng hơn là dưới 90/60mmHg thì có thể gọi là huyết áp thấp. Tuy nhiên để đánh giá có bị huyết áp thấp hay không phải đo huyết áp đúng quy định. Lưu ý khi đo huyết áp phải ngồi thẳng với bàn chân thư giãn trên bề mặt rắn, cánh tay để thẳng trước mặt, thư giãn trên một bề mặt và không để tay giơ cao trong không khí. Trước khi đo huyết áp cần đi tiểu vì bàng quang đầy đôi khi có thể khiến chỉ số huyết áp rất cao. Không được hút thuốc, ăn mặn trước khi đo vì sẽ làm cho số đo huyết áp không chính xác.

Một số triệu chứng có thể giúp nhận diện được tình trạng huyết áp thấp, đó là choáng váng, chóng mặt, người khó chịu bứt rứt; cảm giác đói lả, mệt mỏi; buồn nôn, ra mồ hôi nhưng cảm thấy lạnh; thở mạnh khi làm việc nặng. Các triệu chứng này có khi khá rầm rộ trong những trường hợp huyết áp thấp cấp tính làm bệnh nhân rất mệt mỏi và phải nhập viện ngay. Nhưng cũng có khi rất khiêm tốn, chỉ hoa mắt chóng mặt thoáng qua, hay cơ thể chỉ hơi khó chịu một chút đối với những người huyết áp thấp mạn tính.

Nguyên nhân gây ra bệnh huyết áp thấp

Có nhiều nguyên nhân gây nên bệnh huyết áp thấp như rối loạn chức năng tuyến thượng thận, tuyến yên, tuyến giáp gây thiếu hụt hóc môn tuyến giáp hoặc do giảm Glucoza máu, thiếu hụt Hemoglobin gây nên hiện tượng huyết áp thấp. Tình trạng này còn gặp ở những người bị bệnh về tim mạch, béo phì, đái tháo đường, làm việc quá sức, người gầy yếu và có thể do Stress. Một số người cao tuổi bị chứng huyết áp thấp do chế độ ăn uống thất thường. Ăn với số lượng ít hoặc các bữa ăn cách xa nhau quá, thậm chí bỏ bữa hoặc ngại uống nước, ngại ăn canh, rau, quả… làm cho chất lượng máu bị giảm, gây hạ huyết áp.

Các nguyên nhân gây huyết áp thấp cũng có thể là một bệnh cấp tính gây mất dịch trong cơ thể như tiêu chảy nhiều, ói mửa nhiều, say rượu… Nhưng có một số người hay bị hạ huyết áp tư thế, tức là bị hoa mắt chóng mặt khi đang nằm mà ngồi dậy, hoặc thay đổi tư thế đột ngột. Tình trạng này hay xảy ra vào buổi sáng sớm và không có nguyên nhân nào rõ rệt. Ngoài ra, những người ít vận động hoặc lười vận động do bệnh tật, do thói quen hoặc do đặc thù của nghề nghiệp phải ngồi lâu một chỗ… cũng là những nguyên nhân gây huyết áp thấp.

Huyết áp thấp có thể gây tử vong

Có hai tình trạng huyết áp thấp: Thứ nhất là hạ huyết áp cấp hay xảy ra với những bệnh nhân cấp cứu vì chấn thương gây mất máu nhiều, tiêu chảy mất nước, suy tim hay bị bệnh nội khoa khác. Tình trạng thứ hai là hạ huyết áp mạn tính (huyết áp thường xuyên thấp hơn 100mmHg đối với huyết áp tối đa). Bệnh nhân có thể có hoặc không có bất kỳ một sự khó chịu nào.

Nếu bệnh nhân rơi vào tình trạng hạ huyết áp cấp thì rất nguy hiểm và cần được nhập viện để điều trị ngay bởi khi tụt huyết áp đột ngột mà không được cấp cứu kịp thời có thể gây tử vong. Còn tình trạng hạ huyết áp mạn tính thì hầu như không quá nguy hiểm. Tình trạng này hay xảy ra ở những người làm việc quá sức, bị stress, rối loạn nội tiết, suy dinh dưỡng, đái tháo đường hay bị bệnh thần kinh ngoại vi… Do đó, nếu tình trạng hạ huyết áp mạn tính kéo dài và gây nhiều khó chịu, thậm chí phải nhập viện cấp cứu thì người bệnh nên tới khám tại các cơ sở y tế để tìm ra nguyên nhân và có phương pháp điều trị hiệu quả.

Phòng bệnh huyết áp thấp

Có thể ngăn được tình trạng huyết áp thấp mạn tính bằng một số biện pháp thay đổi lối sống như sau:

- Ngủ đủ giấc: 7-8 tiếng/ngày.

- Thức dậy đúng cách: Khi ngủ, máu sẽ tập trung vào khu vực dạ dày, xuất hiện tình trạng thiếu máu não tạm thời. Nếu người huyết áp thấp ngồi dậy đột ngột, có thể người bệnh sẽ bị ngất đi. Chính vì vậy, khi thức dậy người bệnh cần nằm thêm một lúc, vận động các khớp xương chân tay, sau đó ngồi dậy từ từ, ngồi một lúc rồi mới ra khỏi giường. Khi đứng dậy nên vịn vào ghế một lúc rồi mới di chuyển.

- Tăng cường tập luyện thể dục: Các môn thể dục rất có lợi cho người bị huyết áp thấp như đi bộ, bơi, các trò chơi thể thao. Tuy nhiên bệnh nhân không nên chọn các môn thể thao vận động quá mạnh.

- Về ăn uống: Duy trì chế độ ăn hợp lý 3-4 bữa/ngày (ăn giảm khối lượng, tức chia nhỏ khẩu phần ăn trong ngày). Không được dùng chế độ ăn kiêng để giảm cân nhanh. Một số đồ uống có tác dụng làm tăng huyết áp như cà phê, nước chè đặc, rau cần tây, nước nho. Với phụ nữ, đa số huyết áp thấp là do tình trạng thiếu máu, chị em có thể tăng cường thức ăn chứa nhiều sắt như thịt nạc, gan động vật, mộc nhĩ, nấm hương khô, cần tây, rau đay, rau rền, quả lựu, táo.

- Tránh stress, cân bằng về tâm lý. Với một số người bị huyết áp thấp vô căn có thể tập dưỡng sinh, Yoga đúng cách rất có lợi cho sức khỏe và hệ tuần hoàn. Quản lý tốt những bệnh mạn tính mà mình đã mắc phải như đái tháo đường, suy gan, viêm phế quản mạn tính… những người trên 40 tuổi nên khám sức khỏe định kỳ 2 lần trong năm để điều chỉnh những rối loạn trong cơ thể có thể dẫn đến huyết áp thấp bất ngờ.