Huỳnh Thị Huyền Như tại tòa

Huỳnh Thị Huyền Như, 39 tuổi, nguyên là cán bộ ngân hàng VietinBank chi nhánh TP.HCM. Vụ án lừa đảo hơn 4.000 tỉ đồng của Huỳnh Thị Huyền Như đã được xét xử từ năm 2013 đến nay vẫn chưa xong.

Tổng hợp bản án: vẫn chung thân

Theo hồ sơ vụ án, Huỳnh Thị Huyền Như bị cáo buộc đã dùng nhiều thủ đoạn để lừa đảo, chiếm đoạt gần 4.000 tỉ đồng của nhiều tổ chức, cá nhân đơn vị có quan hệ giao dịch với ngân hàng VietinBank chi nhánh TP.HCM.

Bản án sơ thẩm của TAND TP.HCM ngày 27-1-2013 tuyên Huyền Như mức án chung thân.

Sau đó xử phúc thẩm, bản án của Tòa phúc thẩm TAND Tối cao (nay là TAND cấp cao) tại TP.HCM đã tuyên hủy 1 phần bản án với số tiền 1.085 tỉ đồng mà Như chiếm đoạt của 5 công ty gồm: công ty Hưng Yên, An Lộc, Tổng công ty bảo hiểm Toàn cầu, Công ty chứng khoán Saigonbank - Berjaya và Công ty CP chứng khoán Phương Đông.

Theo hội đồng xét xử phúc thẩm, 5 công ty này đều mở tài khoản tại VietinBank nhưng bị Huỳnh Thị Huyền Như giả chữ ký chủ tài khoản, chuyển toàn bộ số tiền đi để chiếm đoạt nên hành vi của Huỳnh Thị Huyền Như có dấu hiệu cấu thành tội tham ô tài sản.

Bản án phúc thẩm nhận định rằng tiền của 5 công ty này đã được gửi vào tài khoản của ngân hàng VietinBank. Sau đó, Huỳnh Thị Huyền Như đã lợi dụng chức vụ và quyền hạn được giao để thực hiện giao dịch giả ngoài ý chí của chủ tài khoản thật để chiếm đoạt.

Vì thế, Huyền Như lấy tiền của VietinBank, không phải chiếm đoạt tiền của 5 công ty trên.

Sau gần 2 năm điều tra, ngày 16-3-2016 công ty Hưng Yên (1 trong 5 công ty có kháng cáo cho rằng Huyền Như tham ô tài sản) đã có công văn gửi cơ quan điều tra rút kháng cáo chấp nhận việc công ty Hưng Yên bị Huyền Như lừa đảo hơn 200 tỉ đồng.

Sau đó, Viện KSND Tối cao đã có cáo trạng, tiếp tục truy tố Huỳnh Thị Huyền Như tội lừa đảo chiếm đoạt 1.085 tỉ đồng. Trong chuỗi hành vi này, Võ Anh Tuấn được - nguyên Phó Giám đốc Vietinbank Chi nhánh Nhà Bè xác định là đồng phạm giúp sức cho Như.

Theo luật sư Nguyễn Minh Tâm, tuy VKS có thêm cáo trạng truy tố hành vi lừa đảo của Huỳnh Thị Huyền Như nhưng hành vi đó không phải là hành vi phạm tội mới của bị can sau khi điều tra bổ sung. 

Với số tiền chiếm đoạt hơn 1.085 tỉ đồng, khung hình phạt mà Huyền Như bị truy tố cũng có mức án cao nhất là tù chung thân.  

“Như vậy, với cùng tội danh, hành vi, hậu quả Huyền Như sẽ bị tuyên 2 bản án chung thân. Dù phải tổng hợp hai bản án chung thân thì hình phạt của bị cáo cũng không thể nặng hơn, điều này vi phạm tố tụng nghiêm trọng, đi ngược lại nguyên tắc có lợi cho bị can, bị cáo” - luật sư Tâm nói.

Có thể thêm án tù cho các bị cáo khác

Xác định Võ Anh Tuấn đã giúp sức cho Huyền Như trong hàng loạt các vụ lừa đảo khách hàng gửi tiền tại Vietinbank, Tòa phúc thẩm TAND Tối cao tại TP.HCM đã tuyên phạt Tuấn 20 năm tù về tội lừa đảo. Bị cáo Tuấn đang thi hành bản án này.

Tuy nhiên, cũng bị xác định là đồng phạm giúp sức Như lừa đảo 200 tỉ đồng của công ty Hưng Yên, Võ Anh Tuấn cũng bị VKS truy tố tiếp về tội lừa đảo.

Theo cáo trạng mới nhất thì thì khung hình phạt cho Võ Anh Tuấn có thể tới 20 năm tù giam. Như vậy khi xét xử, cộng với bản án mới sắp bị tuyên, tổng hợp hình phạt đối với Tuấn có thể nhiều hơn 20 năm tù.

Vấn đề đặt ra là, trong toàn bộ các hành vi liên quan đến vai trò của Võ Anh Tuấn, các tình tiết cấu thành tội danh và định khung hình phạt, tăng nặng và giảm nhẹ trách nhiệm hình sự đều đã được Tòa phúc thẩm Tòa án nhân dân tối cao xem xét khi tuyên án trước đó.

Do nhận thức của cơ quan pháp luật?

Liên quan đến những vấn đề pháp lý tréo ngoe này, một thẩm phán TAND cấp cao tại TP.HCM cho rằng do nhận thức của HĐXX cấp phúc thẩm cho rằng trong số hàng ngàn tỉ chiếm đoạt thì việc chiếm đoạt 1.085 tỉ đồng của Như có dấu hiệu của tội tham ô tài sản, không phải là lừa đảo nên đã hủy một phần bản án.

Tuy nhiên, khi điều tra lại thì nhận thức của các cơ quan tố tụng lại thay đổi nên cáo trạng vẫn lại truy tố Huyền Như lừa đảo số tiền trên.

Đối với cá nhân Huyền Như, thì dù có tổng hợp hình phạt hai bản án thì mức án cũng chỉ là chung thân (mức cao nhất) nên Như không bị bất lợi về mức án.

Tuy nhiên, đối với Võ Anh Tuấn, nếu tổng hợp hình phạt (nếu là bản án tù có thời hạn) thì sẽ rất bất lợi cho bị cáo. 

Cũng bất ngờ và lúng túng với vấn đề pháp lý này, một kiểm sát viên cao cấp Viện KSND cấp cao thừa nhận, nếu đúng cáo trạng truy tố tội lừa đảo thì việc xét xử sẽ gây bất lợi cho cả 2 bị cáo và vi phạm về pháp luật.

Do đó, theo hai vị này cho rằng việc việc trả lại hồ sơ để làm rõ thêm một số điểm là cần thiết.