Lạc nội mạc tử cung xảy ra với tỉ lệ 1/10 đối với phụ nữ ở độ tuổi sinh đẻ. Bệnh này thường được tìm thấy ở phụ nữ trong độ tuổi 30 đến ngoài 40.

Lạc nội mạc tử cung thường xảy ra ở vị trí nào?

Mô bệnh lạc chỗ (còn gọi là mô cấy – "implant") thường được tìm thấy ở các vị trí sau:

- Màng bụng;

- Buồng trứng;

- Ống dẫn trứng;

- Mặt ngoài của tử cung, bàng quang, niệu quản, ruột và trực tràng;

- Khoảng trống phía sau tử cung (còn gọi túi cùng sau: cul-de-sac).

Lạc nội mạc tử cung gây ra những tác hại nào?

Mô bệnh lạc chỗ phản ứng với sự thay đổi của nồng độ estrogen, một loại hormone ở nữ giới. Mô bệnh lạc chỗ có thể dày lên và gây chảy máu giống như chảy máu kinh vào kỳ kinh nguyệt. Điều này khiến cho các mô xung quanh có thể bị viêm và sưng tấy. Hiện tượng chảy máu của mô bệnh hàng tháng cũng có thể tạo ra mô sẹo, còn gọi là mô sẹo dính (adhesion). Đôi khi mô sẹo này khiến cho các cơ quan bị dính vào nhau. Hiện tượng chảy máu, viêm và hình thành mô sẹo có thể làm bệnh nhân thấy đau đớn, đặc biệt là trước và giữa kỳ kinh nguyệt.

Mối liên quan giữa vô sinh và lạc nội mạc tử cung

Khoảng 40% phụ nữ vô sinh bị lạc nội mạc tử cung. Hiện tượng viêm có thể gây hại cho tinh trùng hoặc trứng, hoặc cản trở việc di chuyển của chúng trong ống dẫn trứng và trong tử cung. Trong trường hợp bệnh nặng, các mô sẹo dính có thể làm tắc ống dẫn trứng.

Các triệu chứng của lạc nội mạc tử cung

Triệu chứng thông thường nhất của lạc nội mạc tử cung là đau bụng dưới kinh niên, đặc biệt là trước và trong khi hành kinh. Bệnh nhân cũng có thể bị đau khi quan hệ tình dục. Nếu mô bệnh lạc chỗ ở ruột, bệnh nhân có thể bị đau khi đại tiện. Nếu mô bệnh lạc chỗ ở bàng quang, bệnh nhân có thể bị đau khi đi tiểu. Máu kinh ra nhiều cũng là một triệu chứng của lạc nội mạc tử cung. Nhưng cũng có nhiều phụ nữ bị bệnh mà không có triệu chứng gì cả.

Phương pháp chẩn đoán

Bác sĩ phụ khoa có thể phát hiện lạc nội mạc tử cung thông qua khám phụ khoa tổng quát. Tuy nhiên chỉ có bằng phương pháp nội soi ổ bụng bác sĩ mới có thể chắc chắn là bạn bị bệnh này. Đôi khi bác sĩ sẽ lấy một phần mô bệnh khi nội soi ổ bụng để làm xét nghiệm. Quá trình này được gọi là sinh thiết (biopsy) bệnh phẩm.

Phương pháp điều trị

Phương pháp điều trị lạc nội mạc tử cung phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng, các triệu chứng của bệnh, và tùy thuộc vào việc bạn có muốn có con hay không. Bệnh có thể được điều trị bằng thuốc, hoặc phẫu thuật, hoặc cả hai. Nếu đau là vấn đề chính, phương pháp điều trị bằng thuốc sẽ được sử dụng đầu tiên.

Các thuốc dùng để điều trị lạc nội mạc tử cung

Các thuốc dùng để điều trị lạc nội mạc tử cung bao gồm thuốc giảm đau. Ví dụ như thuốc kháng viêm nonsteriod (nonsteriodal anti-inflammatory drugs, viết tắt là NSAIDs); các thuốc nội tiết như thuốc viên tránh thai kết hợp, thuốc tránh thai chỉ chứa progestin (progestin-only medications), và chất đồng vận (chất có tác dụng tương tự) của hormone giải phóng gonadotropin (gonadotropin-releasing hormone agonists). Thuốc nội tiết giúp làm giảm quá trình phát triển của mô bệnh và tránh hình thành mô sẹo mới. Tuy nhiên các thuốc này không thể làm tiêu mô bệnh vốn đã hình thành sẵn.

Phẫu thuật có thể điều trị lạc nội mạc tử cung bằng cách nào?

Phẫu thuật có thể giúp giảm đau và tăng khả năng sinh sản. Trong quá trình phẫu thuật, mô bệnh sẽ được cắt bỏ đi.

Phẫu thuật có điều trị khỏi lạc nội mạc tử cung không?

Đa phần phụ nữ không thấy đau nữa sau khi được phẫu thuật. Tuy nhiên, khoảng 40-80% phụ nữ bị đau trở lại trong vòng 2 năm sau phẫu thuật. Mức độ đau càng nhiều thì khả năng tái phát càng cao. Việc sử dụng thuốc tránh thai hoặc các thuốc khác sau khi phẫu thuật có thể kéo dài khoảng thời gian không bị đau.

Phải làm gì nếu bạn vẫn thấy đau nhiều sau khi điều trị

Nếu đau nhiều và cơn đau không thuyên giảm sau điều trị, phẫu thuật cắt bỏ tử cung có thể là biện pháp cuối cùng. Khả năng tái phát cũng thấp hơn nếu buồng trứng cũng bị cắt bỏ. Nếu bạn muốn giữ lại buồng trứng, khả năng tái phát sẽ thấp hơn nếu những mô bệnh lạc chỗ cũng bị cắt bỏ khi thực hiện phẫu thuật cắt bỏ tử cung.

Có khả năng rất thấp là cơn đau không hết ngay cả khi đã cắt bỏ tử cung và buồng trứng. Nguyên nhân có thể do mô bệnh hình thành ở nơi không thể nhìn thấy được hoặc không thể bị cắt bỏ khi phẫu thuật./.