Gặp gỡ ba doanh nhân không còn trẻ một ngày cuối năm, mỗi người một hành trình riêng, nhưng họ đều có tinh thần vươn lên không mệt mỏi, khởi sự kinh doanh không rào cản tuổi tác.

Thành 'vua' hạt điều rang củi khi đã U60

Giáp Tết, ông Hoàng Chuẩn, chủ Công ty Hoàng Phú, bận không ngơi tay để gấp rút hoàn thiện công trình nhà kho rộng vài nghìn m² trữ hạt điều. Cách đây chục năm, từ mẻ điều rang củi đầu tiên bằng 2 cái chảo ở điểm sản xuất 50m², giờ lượng bán ra của Hoàng Phú lên cả nghìn tấn với chuỗi sản xuất khép kín rộng vài ha.

Để đảm bảo nguyên liệu "chuẩn chỉnh" từ khâu nông dân, ông chủ Hoàng Phú luôn sát cánh cùng nông dân để đảm bảo theo chuẩn của công ty - không dùng thuốc trừ sâu, phải thu hái tự nhiên.

Nhờ sự kỹ tính về nguyên liệu, cộng thêm cách rang thủ công, năm 2013 sản phẩm của Hoàng Phú được Bộ Công Thương chứng nhận là sản phẩm thương hiệu Việt tiêu biểu và đề cử đại diện ngành điều Việt Nam tham gia Hội chợ quốc tế Quảng Châu, Trung Quốc.

Ông Chuẩn nhớ lại khi ấy mang theo 70kg sang hội chợ nước bạn, ngày đầu hàng đã hết sạch. Mấy tháng sau, có khách hàng từ Trung Quốc sang Việt Nam tìm ông đặt hàng.

Ông Chuẩn ví mình như "kẻ ngược dòng" khi vẫn kiên quyết chọn thị trường nội địa - nơi có vài nghìn doanh nghiệp làm hạt điều, thay vì dồn lực cho xuất khẩu. Rồi cơn lốc livestream cùng sức mạnh sàn thương mại điện tử với nhiều hàng giá rẻ đang bóp nghẹt nhiều hộ kinh doanh, doanh nghiệp. Nhưng ông Chuẩn kiên quyết nói không với hàng rẻ không đảm bảo chất lượng. Giá mỗi kg hạt điều thành phẩm của Hoàng Phú hiện nay vẫn đắt gần gấp đôi so với bình quân trên thị trường.

Công thức 1kg điều rang với 1kg muối, nhưng thay vì chỉ dùng 1-2 lần, có thể rang lại cùng số muối ấy tới 20 lần. Tuy không ngon bằng, nhưng cách làm này có thể giúp nhà sản xuất tiết kiệm khá nhiều chi phí. Nhưng Hoàng Phú từ chối cách tiết kiệm này.

"Ngoài 50 tuổi mới lò dò với ý tưởng kinh doanh mới, 2 năm sau tôi thất bại vì công nợ nhiều, hàng thật giả lẫn lộn. Sản phẩm của Hoàng Phú giá cao, ăn dù ngon nhưng hạt không đẹp và mẩy như điều nhập khẩu", ông Chuẩn nói. Thay vì nghĩ đủ chiêu để "dìm" giá xuống, ông Chuẩn tiếp tục đứng lên với cải tiến quy trình.

Nhìn vợ con, anh em công nhân rang điều bằng chảo, vừa khói, vừa tốn nhiều công sức lại cho ra sản lượng thấp, ông Chuẩn trăn trở. Tìm tòi, nghiên cứu, tự vẽ thiết kế và đi đặt hàng từng chi tiết để lắp ráp, sau vài tháng ông Chuẩn cho ra đời chiếc máy rang củi tự chế. Máy rang hạt điều đã giúp cơ sở của ông Chuẩn bớt chi phí, thành phẩm chín đều, có màu hồng tươi, dễ bóc tách vỏ lụa, hương vị đặc trưng, thời gian bảo quản lâu.

Tháng 12-2018, hạt điều Hoàng Phú là một trong 4 đơn vị trên tổng số hơn 2.000 cơ sở sản xuất hạt điều cả nước được cấp chứng nhận chỉ dẫn địa lý.

Chỉ học hết lớp 5, là con trai thứ trong gia đình nghèo với 5 chị em, sớm mồ côi cha từ khi lên 7 tuổi, ông Chuẩn đi bán kem phụ mẹ từ lúc ấu thơ. Nay ngoài 60, khi có chỗ đứng trên thị trường, cơ ngơi tươm tất, nhưng ông chủ Hoàng Phú vẫn luôn tỉ mỉ làm mọi thứ như hồi mới vào nghề để quảng bá vị ngon hạt điều Bình Phước.

Làm lại khi tuổi quá 60

Cùng với quan điểm "tuổi tác chưa bao giờ là rào cản", ông Đinh Doãn Phi Hải - giám đốc Công ty TNHH vật tư thiết bị y tế POLARIS - trở thành vị doanh nhân hiếm hoi khi khởi sự mảng kinh doanh mới lúc đã U70.

Một thời, ông Hải được biết tới với danh xưng "vua đồ lót" khi sở hữu thương hiệu vượt qua nhiều đối thủ trên thị trường. Thế nhưng các thương hiệu mới trong và ngoài nước liên tục xuất hiện, chi mạnh tiền quảng cáo, livestream…

Thua lỗ, ông Hải rời bỏ lĩnh vực sản xuất này. Rồi ông được chẩn đoán mắc ung thư dạ dày. Ngoài thuốc, ông Hải kết hợp nâng cao sức khỏe bằng cách tăng cường thể dục, đạp xe.

Trải qua cơn đau xương lúc đạp xe, ý tưởng về chiếc đai bó gối xuất hiện trong đầu ông Hải. Thế là với vốn liếng tích cóp được, ông không mang đi du lịch, an hưởng nốt tuổi già, mà dồn vào khởi nghiệp lần nữa. Tìm hiểu kỹ thị trường, ông Hải thấy đa phần các sản phẩm bán trên thị trường hiện nay đều có xuất xứ nước ngoài. Nếu hàng xuất xứ Trung Quốc, giá rất rẻ, ngược lại nếu nhập khẩu từ các nước như Nhật, Hàn Quốc, châu Á… giá cả rất cao.

Đeo cặp kính dày, ông cần mẫn lên mạng mày mò, tìm thông số kỹ thuật. Các sản phẩm đầu tiên như bó gối, đai lưng… ra đời. Sản phẩm ban đầu chưa vừa ý, ông Hải dồn tiền tỉ nhập máy may tự động, máy cắt bằng tia laser, bỏ qua nhiều lời can ngăn.

Đều đặn mấy năm nay, sau khi đạp xe hơn 60km từ nhà đến xưởng sản xuất, ông Hải bắt tay vào lịch trình kín mít bằng việc hướng dẫn công nhân, kiểm tra từ cây kim tới bàn đạp… Có lúc để thử sản phẩm, ông đạp xe hàng trăm km.

"Mình không nghĩ tới bệnh tật nữa, tự nhiên rồi nó cũng biến mất. Còn sống là còn làm việc và phải sáng tạo", ông Hải cười.

Hiện không khó để thấy các sản phẩm do ông Hải cùng đội ngũ làm ra có mặt ở các hiệu thuốc trên cả nước. Ông Hải chưa lập web, không trực tiếp bán hàng trên các sàn thương mại điện tử, nhưng nhiều khách hàng đang nhập sản phẩm của ông và bày bán trên đó.

Muốn ra thế giới bằng sáng chế gần gũi

Khởi nghiệp khi đã bước sang tuổi U60, gặp vô số biến cố, ông Nguyễn Văn Khỏe - nhà sáng lập Công ty CP Công nghệ Nhiệt Mặt Trời - vẫn vững vàng trên con đường lập nghiệp như chính cái tên của mình.

Dự án mới mà ông ấp ủ là chiếc bẫy muỗi Mosla. Sản phẩm này nhận được bằng độc quyền sáng chế từ Cục Sở hữu trí tuệ.

Với nguyên lý diệt trừ muỗi từ trong trứng, vị start-up U60 nhiều tuổi tin tưởng sản phẩm mình đem ra thị trường sẽ hiệu quả và thay thế được nhiều phương pháp hiện nay. "Hôm trước có bạn trẻ giúp tôi làm clip nói về chiếc bẫy muỗi này, ít bữa đã thấy cả triệu lượt xem. Có người ngỏ ý làm nhà phân phối, tôi thấy phấn chấn", ông Khỏe tâm sự và tin tưởng khả năng mở rộng thị trường, "Đâu chỉ Việt Nam, tôi đã nghiên cứu rất kỹ, dịch sốt xuất huyết bùng phát ở rất nhiều quốc gia".

Trước khi ấp ủ dự án mới, ông Khỏe được biết đến trên thị trường bằng sáng chế hệ thống sưởi nhiệt mặt trời, sấy từ nông sản đến dược liệu. Khó khăn vùi dập, lỗ lên lỗ xuống, giờ Công ty Nhiệt Mặt Trời đã mang về cho ông Khỏe nguồn thu vững chắc, để ông tiếp tục đam mê kinh doanh với máy đuổi muỗi.

Những doanh nhân toàn cầu

Ngày càng nhiều doanh nghiệp Việt hoạt động xuyên biên giới. Cùng đó, ngày càng nhiều 'tướng hải ngoại', đa số là người trẻ, đảm nhiệm vai trò doanh nhân ở nước ngoài.