Bác sĩ Nguyễn Hữu Khánh Duy - giám đốc Trung tâm Điều dưỡng và cai nghiện ma túy Thanh Đa

Trao đổi với Tuổi Trẻ Online xung quanh thông tin tài xế tá hỏa vì kiểm tra nước bọt báo 'dính' ma túy, bác sĩ Nguyễn Hữu Khánh Duy - giám đốc Trung tâm Điều dưỡng và cai nghiện ma túy Thanh Đa, TP.HCM - cho biết thử ma túy bằng nước bọt là phương pháp tiện lợi nhất.

Tuy nhiên, theo ông Duy, cần lựa chọn dụng cụ kiểm tra phù hợp để tránh tình trạng máy đo báo dương tính với hầu hết tài xế và sau đó được cơ quan chức năng giải thích rằng do tài xế sử dụng thuốc lá, thuốc tây, thậm chí là nước tăng lực.

- Hiện nay việc kiểm tra người sử dụng ma túy có khó không? Ông đánh giá như thế nào về việc thử ma túy tài xế bằng cách lấy mẫu nước bọt?

BS Nguyễn Hữu Khánh Duy: Hiện nay các biện pháp kiểm tra phát hiện người sử dụng ma túy rất khó khăn. Nếu đã lỡ "sa chân" vào tệ nạn này, người nghiện luôn tìm cách lách để khi kiểm tra không bị phát hiện dương tính.

Đối với việc khám sức khỏe, chỉ cần biết trước lịch khám họ sẽ ngưng sử dụng trước ngày đi xét nghiệm. Heroin có thể cho kết quả âm tính từ ngày thứ 3 đến ngày thứ 7, ma túy đá cho kết quả âm tính từ ngày thứ 2 đến ngày thứ 4. Biết được đặc tính này, nhiều tài xế sẽ "tạm nhịn" thuốc để có kết quả khám như ý. Ngoài ra họ còn sử dụng người thân vào khám, mang theo nước tiểu giả để tráo mẫu nước tiểu của mình…

Việc kiểm tra ma túy đột xuất các tài xế trên đường bằng cách lấy mẫu nước tiểu cũng thường gặp khó khăn khi họ sẽ ra hiệu cho nhau để đi tiểu trước, lực lượng chức năng sẽ phải đợi họ để lấy mẫu, nhiều tài xế còn viện cớ trễ hàng, trễ kho để làm khó cơ quan chức năng.

Do đó, việc lấy mẫu nước bọt là tiện lợi nhất để kiểm tra ma túy vì có thể đảm bảo quá trình lấy mẫu không bị đánh tráo, đảm bảo sự riêng tư cho người lấy mẫu do lấy nước tiểu phải giám sát để lấy đúng mẫu nhưng điều này là vi phạm quyền riêng tư. Bị lấy nước bọt, tài xế sẽ không có lý do chống đối và không bị mất thời gian.

Cơ quan chức năng kiểm tra ma túy tài xế bằng cách lấy mẫu nước bọt - Ảnh: LÊ PHAN

- Cơ quan chức năng giải thích việc máy đo báo dương tính với hầu hết tài xế là do máy nhập từ Đức, rất nhạy, chỉ cần sử dụng thuốc lá, thuốc tây, thậm chí uống nước tăng lực cũng sẽ báo dương tính, ông nhận định như thế nào?

Máy móc có nhiều loại, mỗi loại có nhiều thông số khác nhau. Chúng ta nên sử dụng loại máy phân loại được các chất ma túy phổ biến tại Việt Nam, không cần dùng loại máy phân loại ra quá nhiều thông số sẽ tốn kém và mất thời gian.

Đa số tài xế ở Việt Nam đều hút thuốc, dùng nước tăng lực có rất nhiều thành phần trong đó. Nếu máy được thiết kế có khả năng phát hiện những thành phần đó thì khi kiểm tra đều báo dương tính, cơ quan chức năng lại mất thời gian kiểm tra các bước tiếp theo.

Tôi biết Viện Kỹ thuật hóa sinh và tài liệu nghiệp vụ Tổng cục IV, Bộ Công an có nghiên cứu thành công bộ thử 6 loại ma túy phổ biến tại Việt Nam. Nhà nước nên nghiên cứu sử dụng sản phẩm trong nước này hơn là nhập ngoại, tốn kém.

- Ông có đề xuất gì về hướng xử lý tài xế nghiện ma túy?

Nghiện ma túy sẽ tái nghiện rất cao, do đó đối với tài xế nghiện nên cấm họ hành nghề tài xế để đảm bảo tính mạng cho chính họ và những người đi đường. Danh sách các tài xế đã từng nghiện nên được đưa lên hệ thống để cơ quan chức năng và cơ quan tuyển dụng được biết.

Đối với công ty, chủ xe sử dụng tài xế nghiện ma túy nên phạt thật nặng để răn đe. Lỗi tài xế là không bàn cãi nhưng chủ công ty, chủ xe không quản lý được tài xế của mình, ép tài xế chạy xe liên tục, không kiểm tra sức khỏe tài xế cũng cần phải xử nghiêm.

- Cám ơn ông!

TTO - Kiểm tra nước bọt, một tài xế bị báo dương tính với ma túy nhưng khi kiểm tra nước tiểu thì lại cho kết quả âm tính.