Người mẹ di cư bế con nhỏ luồn qua hàng rào kẽm gai trên đường tới biên giới Mỹ. Hai mẹ con cùng một nhóm người di cư đã băng qua sông Rio Grande để vào Mỹ từ Mexico hôm 16-4 - Ảnh: REUTERS

Để chạy trốn đói nghèo, anh Juan Macias (35 tuổi), người Honduras, đã vay tiền từ người thân để trả khoảng 7.000 USD cho một mạng lưới buôn người.

Macias nói anh đã gặp 8 kẻ buôn người trong hành trình đến Mỹ cùng 30 người di cư khác.

"Họ làm việc thông qua các tổ chức và được gọi là các hướng dẫn viên", Macias nói với Hãng tin AFP tại Mexico, sau khi anh bị trục xuất khỏi Mỹ.

Mỗi kẻ buôn người đưa cho Macias một mã để đưa cho kẻ buôn người kế tiếp trong hành trình. "Chúng tôi được xác định bằng mã số khi đến nơi. Họ không nói bất cứ điều gì, chỉ yêu cầu làm theo", Macias nói.

Báo cáo năm 2018 của Văn phòng Liên Hiệp Quốc về chống ma túy và tội phạm (UNODC) ước tính doanh thu hằng năm do hoạt động đưa lậu người đến Mỹ bằng đường bộ lên tới 4,2 tỉ USD.

Giống như các hình thức tội phạm có tổ chức khác, hoạt động này thường được kiểm soát bởi các băng đảng ma túy Mexico. Những mắt xích nhỏ hơn có thể là hàng xóm của những người di cư, chủ yếu tới từ Trung Mỹ.

Khách hàng ngày càng nhiều

Một đoàn người di cư vừa vượt sông Rio Grande, ngày 16-4 - Ảnh: REUTERS

Ngay cả lập trường chống nhập cư mạnh mẽ của cựu tổng thống Donald Trump cũng không ngăn được làn sóng di cư trái phép. Tuy nhiên, số người tới biên giới Mỹ ngày càng nhiều kể từ khi tân Tổng thống Joe Biden tuyên bố sẽ đối xử công bằng hơn với người di cư.

Ông Oscar Hernandez - nhà nghiên cứu tại Trường đại học Colegio de la Frontera Norte của Mexico - cho biết những kẻ buôn người xem bài diễn thuyết của ông Biden là cơ hội để thu hút nhiều khách hàng hơn.

Chính quyền ông Biden đã cảnh báo người di cư không có giấy tờ không nên đến Mỹ vì họ có nguy cơ "trở thành nạn nhân của tội phạm và kẻ buôn người", nhưng cảnh báo này bị phớt lờ.

Người di cư tới biên giới Mỹ sau cuộc hành trình dài và nguy hiểm bằng xe buýt, xe tải, tàu chở hàng hoặc thậm chí đi bộ.

Vào tháng 3, có khoảng 172.000 người di cư không giấy tờ bị bắt giữ ở biên giới Mỹ - Mexico, tăng 71% chỉ trong một tháng và là con số cao nhất trong 15 năm.

Theo Cơ quan Hải quan và bảo vệ biên giới Hoa Kỳ (CBP), số trẻ em vượt biên không có người lớn đi kèm đã tăng gấp đôi, lên 18.890 trẻ từ tháng 2 tới tháng 3.

Tội phạm có tổ chức

Người di cư bị lực lượng an ninh biên giới Mỹ trục xuất, ngày 8-4 - Ảnh: REUTERS

Theo Hãng tin AFP, các băng đảng Mexico dần tham gia hoạt động buôn người sau khi cựu tổng thống Felipe Calderon thực hiện cuộc chiến chống ma túy vào năm 2006.

"Áp lực gia tăng lên các băng đảng từ cuộc chiến chống ma túy đồng nghĩa với việc chúng tìm cách đa dạng hóa hoạt động kinh doanh. Ngoài ra, hình phạt cho việc buôn người nhẹ hơn buôn ma túy" - Javier Urbano, học giả tại Đại học Ibero-American của Mexico, phân tích.

Một số kẻ buôn ma túy cũng nhắm mục tiêu vào người di cư để thực hiện các hành vi trộm cắp, tống tiền hoặc cưỡng bức lao động.

Năm 2010, có 72 người di cư bị giết ở bang Tamaulipas, đông bắc Mexico vì từ chối làm việc cho băng đảng ma túy khét tiếng Los Zetas.

Ngày 18-4, Tổng thống Mexico Manuel Lopez Obrador nói ông sẽ đề xuất với Tổng thống Mỹ Joe Biden để mở rộng chương trình phúc lợi Sembrando Vida. 

Chương trình này tài trợ kinh phí cho các nhà sản xuất nông nghiệp, giúp tạo ra nhiều việc làm hơn ở Trung Mỹ, gián tiếp giảm nhu cầu di dân.

Ông Obrador nói người tham gia chương trình trong 3 năm có thể xin được thị thực làm việc ở Mỹ và có thể nộp đơn xin nhập tịch Mỹ sau 3 năm nữa.

Mỹ cam kết người di cư không giấy tờ cũng được tiêm vắc xin COVID-19

TTO - Chính phủ Mỹ ngày 1-2 đã cam kết người di cư không có giấy tờ vẫn được tiêm vắc xin COVID-19 như công dân Mỹ, bất chấp người dân ở nhiều khu vực ở Mỹ chưa được tiêm vắc xin vì thiếu nguồn cung.