Rao tìm chủ nhưng không ai đến

Ngày 30-7, đại diện Chi cục Hải quan khu vực 1, Hải quan TP.HCM, cho biết kể từ khi đăng tin rao tìm chủ nhân của hơn 530 container hàng, trong đó phần lớn là container hàng phế liệu, đến nay sau gần một tháng, việc xử lý container phế liệu tồn đọng tại cảng Cát Lái vẫn chưa có tiến triển khả quan.

"Vẫn chưa có DN nào đến nhận hàng. Trong khi đó, thời hạn để người đến nhận hàng là 60 ngày kể từ ngày thông báo lần đầu.

Trong 60 ngày kể từ khi thông báo, cơ quan hải quan phải đăng rao trên phương tiện đại chúng ít nhất 3 lần, nếu quá thời hạn trên các tổ chức, cá nhân không làm thủ tục hải quan liên quan thì đơn vị sẽ xử lý theo quy định" - đại diện Chi cục Hải quan khu vực 1 cho biết.

Việc truy tìm chủ các lô hàng này khó khăn vì thực tế một số nhà nhập khẩu phế liệu đăng ký địa chỉ kinh doanh không đúng với thực tế hoặc đã chuyển địa chỉ mà không cập nhật, một số đã lâu không làm thủ tục hải quan nên không liên lạc được với DN và khi gửi thư mời sẽ bị trả lại.

Trong khi đó, có tình trạng nhà nhập khẩu không có giấy xác nhận hoặc có giấy xác nhận quá hạn, đồng nghĩa không còn hiệu lực làm thủ tục hải quan nhưng vẫn liên hệ với các hãng tàu dùng danh nghĩa, giấy xác nhận của các DN khác để đóng hàng về Việt Nam, dẫn đến việc xác định chủ hàng đối với các container phế liệu cũng không chính xác tuyệt đối.

Ngoài ra, cơ quan hải quan cũng gặp khó với tình trạng dù không có giấy xác nhận, các nhà nhập khẩu lại thực hiện thủ tục chuyển đổi tên người nhận hàng cho các nhà nhập khẩu có giấy xác nhận còn hiệu lực để làm thủ tục.

Theo báo cáo của Cục Hải quan TP.HCM, tính đến giữa tháng 6-2018 có hơn 3.200 container phế liệu chưa làm thủ tục hải quan đang được lưu giữ tại các cảng biển TP.HCM, trong đó có hơn 2.200 container tồn đọng quá 90 ngày. Phần lớn hàng tồn đọng tại cảng Cát Lái.

Như Bình

Phế liệu gì, từ đâu tràn vào?

Theo các nguồn tin riêng của Tuổi Trẻ, phần lớn container nhựa phế liệu tồn đọng tại các cảng hiện nay là nhựa không đạt tiêu chuẩn nhập khẩu.

Đó là túi nilông các loại chưa qua làm sạch (là ve chai ở Việt Nam), nhựa cứng lẫn với linh kiện điện tử (do xay thiết bị điện tử nhưng không tách nhựa ra), đĩa CD, thiết bị điện tử giấu trong phế liệu nhựa...

Từ đầu năm 2018 Trung Quốc cấm nhập khẩu phế liệu nên phế liệu từ khắp nơi trên thế giới đã được các hãng tàu và DN dồn về các nước Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam.

Một điều đáng lưu ý là trước đây việc kiểm định hàng hóa trong container không chặt chẽ nên thông quan khá dễ, nay ngành hải quan siết chặt kiểm soát bằng việc cơ quan kiểm định của hải quan tham gia kiểm định nên các DN nhập khẩu phế liệu nhựa "án binh bất động", không đến mở tờ khai làm thủ tục thông quan vì lo ngại bị phát hiện, xử lý do nhập hàng cấm.

Phế liệu từ đâu tràn vào Việt Nam? Các nước xuất khẩu phế liệu sang Việt Nam nhiều nhất là Mỹ, Nhật, Anh, Hàn Quốc... Thậm chí một số nước láng giềng như Lào, Thái Lan, Singapore... cũng đẩy phế liệu sang Việt Nam rất nhiều.

Cũng theo điều tra của phóng viên Tuổi Trẻ, việc kinh doanh phế liệu nhựa thu siêu lợi nhuận nên một số DN xin giấy xác nhận đủ điều kiện bảo vệ môi trường trong nhập khẩu phế liệu (giấy phép) đã nhập để bán cho các DN khác (không đủ điều kiện cấp phép).

Tình trạng DN có trụ sở ở các tỉnh phía Bắc và miền Trung như Hải Phòng, Hải Dương, Ninh Bình, Phú Yên... nhập rất nhiều lô hàng về các cảng tại TP.HCM và Bà Rịa - Vũng Tàu khá phổ biến và bất thường.

Mới đây, phóng viên Tuổi Trẻ phát hiện một DN tại tỉnh Phú Yên có cơ sở sản xuất nhựa tái chế như... chuồng vịt, nhưng 7 tháng đầu năm 2018 đã nhập khẩu hơn 3,5 triệu kg nhựa phế liệu, phần lớn hàng cập cảng ở miền Nam.

Giấy phép và thông báo các lô hàng nhập khẩu do Sở Tài nguyên - môi trường tỉnh Phú Yên cấp làm căn cứ để hải quan cho thông quan.

Trong khi đó các DN được Bộ Tài nguyên - môi trường cấp phép nhập khẩu nhựa phế liệu thời hạn hai năm chỉ được vài chục ngàn tấn.

V.TR.

Bộ trưởng Trần Hồng Hà: "Phải tái xuất"

Bộ trưởng Bộ Tài nguyên - môi trường Trần Hồng Hà cho biết qua thực tế kiểm tra số container đang tồn đọng, có tình trạng nhiều lô hàng phế liệu vô chủ, tức là địa chỉ xuất khẩu ảo, địa chỉ nhận phế liệu cũng ảo.

Thậm chí có cả tình trạng gian lận thương mại, tẩy xóa hóa đơn, giấy tờ, khi cần bỏ lại không nhận phế liệu nhập về.

Nguy hại hơn, ngoài con đường nhập khẩu phế liệu, còn có hiện tượng buôn bán ngầm phế liệu đưa vào các làng nghề sơ chế, tái chế gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng.

Trước mắt, theo ông Hà, không thể để tồn đọng số lượng lớn các lô hàng phế liệu chiếm tới 60% diện tích các cảng, vì vậy cần có những giải pháp tập trung để giải tỏa.

"Với số container phế liệu đang tồn đọng ở các cảng, việc giải quyết sẽ thực hiện theo đúng định hướng giảm bớt thủ tục, không làm khó DN.

Tuy nhiên, việc giải quyết phải rõ quan điểm, chỉ những lô hàng có chủ, có đủ giấy tờ mới cho giải phóng khỏi cảng, sau đó thực hiện quá trình hậu kiểm. Còn những lô hàng không đủ giấy tờ, bắt buộc phải để lại không cho đưa lên bờ và phải tái xuất" - ông Hà nói.

XUÂN LONG