Như vậy, mặc dù dự án đã triển khai trước khi Luật đất đai 2013 có hiệu lực (ngày 1-7-2014), nhưng Nhà nước giao đất cho doanh nghiệp tại thời điểm Luật đất đai 2013 có hiệu lực thì phải áp dụng theo Luật đất đai 2013.

Nghị định 35 (năm 2008) quy định giao đất làm nghĩa trang không thu tiền sử dụng đất nhưng nghị định 35 trái với Luật đất đai 2013 và mâu thuẫn với nghị định 45 về tiền sử dụng đất nên có khả năng đã hết hiệu lực nội dung này.

Cũng theo nghị định 45, việc tính tiền sử dụng đất căn cứ theo mục đích sử dụng đất, diện tích đất. Đối với diện tích đất phát triển hạ tầng, cây xanh, hồ nước trong nghĩa trang có thể được miễn tiền sử dụng đất hoặc nộp tiền sử dụng đất theo mức đất xây dựng công trình công cộng cho mục đích kinh doanh hay mục đích công cộng.

Theo tôi, trường hợp này, phần đất cây xanh, mặt nước, công trình công cộng trong hoa viên nghĩa trang Bình Dương được tính tiền sử dụng đất theo diện “đất xây dựng công trình công cộng cho mục đích kinh doanh”.

Trường hợp chủ đầu tư kinh doanh huyệt mộ trên 114ha nhưng xin nộp tiền sử dụng đất cho 33ha, vậy 81ha còn lại chủ đầu tư xin miễn tiền sử dụng đất thì phải lập dự án nghĩa trang công cộng (theo nghị định 35). Chính quyền địa phương căn cứ thực tế và quy định pháp luật có thể xem xét không thu tiền sử dụng đất đối với phần đất này, nhưng chủ đầu tư không được chuyển nhượng quyền sử dụng đất mà chỉ có thể thu phí dịch vụ nghĩa trang.

Theo nghị định 35, phí dịch vụ nghĩa trang công cộng này phải được cơ quan nhà nước có thẩm quyền thẩm định và phê duyệt. Nếu không có các thủ tục phê duyệt dự án nghĩa trang công cộng này thì chủ đầu tư phải đóng tiền sử dụng đất mục đích kinh doanh nghĩa trang cho cả 114ha.

Việc chủ đầu tư chuyển nhượng quyền sử dụng đất hoặc bán huyệt mộ giá cao trong khi lại xin miễn tiền sử dụng đất có thể phạm vào điều cấm (lợi dụng chính sách ưu đãi của Nhà nước để thực hiện kinh doanh dịch vụ nghĩa trang trái pháp luật).