Phóng to

Từng là người vấp ngã, nhưng giờ đây Cao Văn Duyệt (bìa phải) là ông chủ xưởng đá ốp lát ở quê nhà, tạo việc làm cho gần chục lao động - Ảnh: Lâm Hoài

Đó là nét chung của những thanh niên hoàn lương tiến bộ vừa được Trung ương Đoàn phối hợp với Tổng cục 8 - Bộ Công an tuyên dương.

Sa ngã vì nông nổi

"Cuộc đời con người khó ai tránh khỏi một lần lầm lỡ. Tránh được sai lầm đã khó, nhưng khi gục ngã mà biết gượng dậy để làm lại cuộc đời mới là điều đáng khâm phục hơn"

Trông Phạm Đức Sơn (xã Yên Lãng, Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên) già dặn hơn tuổi 36 của mình, đó là dấu vết bụi đời còn hằn sâu từ những năm tháng phiêu bạt một thời trai trẻ. Năm 1996, chàng trai tuổi mới lớn nghe lời bè bạn rủ rê lên bãi quặng Thân Xa, Khau Âu (Tuyên Quang) đãi vàng tìm vận may. Cuộc sống lang bạt nơi thâm sơn cùng cốc chẳng mấy chốc đưa đẩy Sơn dính vào ma túy.

Tìm cách trốn khỏi bãi quặng về nhà, Sơn tự cai ba lần nhưng đều thất bại, thậm chí khi quyết tâm cưới vợ để tu chí làm ăn nhưng “nàng tiên nâu” vẫn đeo đẳng khiến Sơn càng lún sâu. Ma túy khiến Sơn làm mọi việc để thỏa mãn cơn đói thuốc của mình. Trong một lần cùng bạn nghiện đàn đúm hút hít, Sơn bị Công an huyện Đại Từ (Thái Nguyên) bắt vì tội tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy, chịu thụ án 9 tháng tù giam. Mỗi lần vợ con lên trại thăm nuôi bố, đứa bé cứ khóc ngặt đòi bố về nhà. Thương vợ, nhớ con anh quyết tâm cai nghiện để về đoàn tụ với gia đình.

Năm 1999 khi đoạn tuyệt được ma túy, Sơn vùi đầu vào công việc để quên đi quá khứ, trốn khỏi cám dỗ, rủ rê của những con nghiện. Anh lao vào làm đủ nghề mưu sinh từ xúc than thuê, khai thác đá, làm cửu vạn cho các lò nung gạch...

Còn Cao Văn Duyệt (Cẩm Bình, Cẩm Phả, Quảng Ninh) cần cù, chịu khó nhưng đôi khi lại bốc đồng, nóng nảy. Một lần “chén chú, chén anh” với đám thanh niên ăn chơi lêu lổng, Duyệt nổi máu yêng hùng lao vào đánh người để bênh cho “chiến hữu”. Đến lúc hối hận vì những mất mát mình gây ra cho gia đình người khác thì đã muộn, một phút nông nổi Duyệt phải trả giá bằng bốn năm mất tự do sau song sắt.

Đứng dậy, cứu mình và giúp bạn

Năm 2002, Phạm Đức Sơn quyết tâm từ bỏ cảnh làm thuê, làm mướn chuyển sang hướng làm ăn mới. Từ vẻn vẹn 400.000 đồng vay mượn, anh mua khuôn đúc, nhặt đá, xẻ đất dựng lò nung thủ công, hai năm sau nhờ ăn nên làm ra tiếp tục xây thêm lò nung thứ hai. Giờ đây hai chiếc lò nung mỗi mẻ lò cho ra 7 tấn thành phẩm, tạo công ăn việc làm cho 10 thanh niên địa phương với thu nhập 2 triệu đồng/tháng.

Ngoài chăm chỉ làm ăn, hiện giờ Sơn còn là trưởng nhóm giáo dục đồng đẳng với 15 thành viên. Hàng ngày, “anh thủ lĩnh hoàn lương” này vẫn thường xuyên tìm tới những thanh niên hư hỏng, lầm lỗi ở Đầm Làng, Đèo Khế, Yên Lãng... để làm bạn và cảm hóa họ. “Sức hút của ma túy thật ghê gớm, nó khiến đầu óc ta mê muội, sẵn sàng đánh mất mình để thỏa mãn cơn nghiện, giờ nghĩ lại vẫn thấy sợ”, Sơn bày tỏ.

Còn Cao Văn Duyệt nhờ cải tạo tốt giữa năm 2010 anh được đặc xá. Trở về cuộc sống dù mặc cảm đè nặng nhưng Duyệt quyết không đánh mất cơ hội tuổi thanh xuân. Ngày đêm anh vùi đầu vào học lại nghề ốp đá - vốn là nghề mưu sinh trước khi phạm tội - quyết tâm làm lại cuộc đời. Có bố mẹ, anh em sát cánh động viên, anh vay tiền mở xưởng đá ốp lát rộng hơn 100m2 với tám nhân công làm việc. Điều ý nghĩa là Duyệt đã cưu mang thêm ba người bạn trước đây cùng trại giam với mình vào làm ở xưởng. “Chính tình yêu thương của mọi người là động lực giúp người hoàn lương làm lại cuộc đời, chuộc lại lỗi lầm mình từng gây ra”, Duyệt chia sẻ từ chính câu chuyện của mình.

Ngoài Sơn, Duyệt, nhiều câu chuyện hoàn lương của các bạn trẻ khác khiến nhiều người khâm phục. Như Hoàng Thanh Tùng, (Phan Thiết, Tuyên Quang) sau thời gian dài trong vòng lao lý trở về đã vượt qua được nỗi mặc cảm, chán chường, gượng dậy vững vàng. Từ làm phụ xe, lái xe thuê, giờ đây trở thành chủ xe khách thu nhập cả trăm triệu đồng mỗi năm, cuộc sống gia đình đầm ấm, hạnh phúc. Đoàn Ngọc Bình (Minh Đạo, Tiên Du, Bắc Ninh) từng là con nghiện trượt dài trong tội lỗi, giờ đã cai nghiện thành công, có việc làm ổn định và đang giúp đỡ một người bạn cai nghiện ma túy...

Hoàn lương làm cán bộ Đoàn Năm 2002, nghe theo đám bạn hư hỏng rủ rê, Nguyễn Ngọc Hiếu (24 tuổi) thị trấn Hữu Lũng, huyện Hữu Lũng, tỉnh Lạng Sơn tham gia ăn cắp tài sản bị tòa xử 6 tháng tù giam. Trở về nhà Hiếu nỗ lực xóa mặc cảm bản thân, tham gia sinh hoạt chi đoàn ở khu dân cư. Tháng 8-2010 Hiếu được tín nhiệm bầu làm phó bí thư Đoàn cơ sở thị trấn Hữu Lũng. Mỗi lần đến với những thanh niên ăn chơi, hư hỏng, Hiếu đem chính câu chuyện cuộc đời mình làm minh chứng sống để cảm hóa họ. Ngoài việc hoạt động phong trào Đoàn sôi nổi, Hiếu còn mở quán kinh doanh Internet tạo việc làm và là địa chỉ sưu tầm tài liệu học tập, làm kinh tế bổ ích cho đoàn viên thanh niên trong khối xóm.