Ngư dân Tiêu Viết Phẩn với mẻ cá ngừ vừa đánh bắt được ở Hoàng Sa - Ảnh: TRẦN MAI

Hôm nay (18-1), bên bờ biển Đà Nẵng, chính quyền huyện Hoàng Sa phát động xây dựng công trình Thư viện Hoàng Sa.

Buổi lễ diễn ra đúng dịp tưởng niệm 46 năm ngày Hoàng Sa bị Trung Quốc chiếm đóng trái phép nhằm nhắc nhở mỗi người hôm nay và cả mai sau: Hoàng Sa là một phần máu thịt của dân tộc Việt Nam.

Trò chuyện với Tuổi Trẻ nhân sự kiện đặc biệt này, ông Võ Ngọc Đồng, chủ tịch UBND huyện Hoàng Sa và ông Bùi Văn Tiếng, chủ tịch Hội Khoa học lịch sử TP Đà Nẵng nói "trong tâm thức người Việt, Hoàng Sa không bao giờ mất.

Và chính việc phát động xây dựng công trình Thư viện Hoàng Sa hôm nay là tiếp tục truyền đi thông điệp đó".

Chủ tịch UBND huyện Hoàng Sa Võ Ngọc Đồng

Nhắc nhở nhau về Hoàng Sa

* Chúng tôi biết ý tưởng xây dựng Thư viện Hoàng Sa đã được chính quyền huyện Hoàng Sa và cá nhân ông ấp ủ từ lâu, vì sao đến bây giờ mới chính thức phát động xây dựng?

- Ông VÕ NGỌC ĐỒNG: Thực tình, chính quyền huyện Hoàng Sa bắt đầu sưu tầm các hiện vật, tài liệu về Hoàng Sa từ năm 2009 để xây dựng Phòng trưng bày tư liệu về Hoàng Sa và biên soạn Kỷ yếu Hoàng Sa.

Trong quá trình này, chúng tôi đã nhận được rất nhiều đóng góp từ đông đảo các tầng lớp nhân dân cả nước và kiều bào nước ngoài. Như bộ sưu tập bản đồ Trung Quốc không có Hoàng Sa của anh Trần Thắng (Việt kiều Mỹ), kỷ vật của các nhân chứng từng tham gia bảo vệ Hoàng Sa, bộ sưu tập 60 năm báo chí viết về Hoàng Sa...

Đặc biệt, nhiều nhà xuất bản, nhiều tác giả đã gửi tặng sách viết về Hoàng Sa và biển đảo quê hương cho UBND huyện Hoàng Sa.

Tuy nhiên, các đầu sách về Hoàng Sa mà chúng tôi đang có vẫn còn rất ít so với lượng sách rất lớn được xuất bản từ trước đến nay.

Trên cả nước hiện cũng chưa có thư viện Hoàng Sa để tổ chức thu thập và hệ thống hóa sách, tư liệu về Hoàng Sa một cách đầy đủ, bài bản. Bạn đọc thiếu một nơi để tra cứu, tìm đọc và chia sẻ tài liệu chuyên đề về Hoàng Sa.

Từ đó chúng tôi và nhiều người dân, nhất là các nhà nghiêu cứu về biển đảo có mong muốn Nhà trưng bày Hoàng Sa không chỉ là nơi tham quan mà còn là nơi phục vụ cho tìm hiểu, nghiên cứu về Hoàng Sa.

Khi có đủ điều kiện chúng tôi xây dựng Thư viện Hoàng Sa để phục vụ việc tham quan, nghiên cứu và công tác đấu tranh khẳng định chủ quyền, quyền chủ quyền trên vùng biển đảo ngày càng có hiệu quả hơn.

* Việc phát động xây dựng Thư viện Hoàng Sa trong thời điểm dịp tưởng niệm 46 năm ngày quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam bị Trung Quốc dùng vũ lực cưỡng chiếm trái phép (19-1-1974 - 19-1-2020), ông muốn truyền đi thông điệp gì đến với người dân?

- Ông VÕ NGỌC ĐỒNG: "Sách vở là con tàu tư duy vượt qua sóng nước thời gian và trân trọng chở những hàng hóa quý giá từ thế hệ này sang thế hệ khác".

Những "hàng hóa quý giá" mà chúng tôi muốn gây dựng ở Thư viện Hoàng Sa giúp cho thế hệ hiện tại và mai sau tìm hiểu có hệ thống, tạo những cơ sở pháp lý và bằng chứng lịch sử, ý chí của các thế hệ cha ông trong cuộc đấu tranh bảo vệ chủ quyền biển đảo Tổ quốc.

Phát động xây dựng thư viện đúng vào dịp tưởng niệm 46 năm ngày Hoàng Sa bị Trung Quốc chiếm đóng trái phép là để nhắc nhở mỗi người thế hệ hôm nay và cả mai sau không được quên Hoàng Sa là một phần máu thịt của dân tộc Việt Nam; để trong tâm thức người Việt, Hoàng Sa không bao giờ mất.

Học sinh Đà Nẵng tham quan, tìm hiểu các tư liệu, hình ảnh liên quan đến Hoàng Sa - Ảnh: HỮU KHÁ

Điểm đến của giới trẻ

* Trong lần phát động xây dựng Thư viện Hoàng Sa này, ông có mong muốn gì từ cộng đồng xã hội, có thể đóng góp cả vật chất, tinh thần, tư liệu, hiện vật...?

- Ông VÕ NGỌC ĐỒNG: Mong muốn nhiều lắm. Công tác sưu tầm tài liệu, hiện vật về Hoàng Sa rất cần những tư liệu mới, không để những tư liệu ngoài xã hội bị thất lạc, hư hỏng, thậm chí thế lực xấu phá hủy, gây bất lợi cho cuộc đấu tranh của Việt Nam.

Những năm qua, mặc dù UBND huyện Hoàng Sa đã có nhiều cố gắng nhưng vẫn còn thiếu điều kiện, nguồn lực để thu thập, sưu tầm tài liệu.

Do vậy chúng tôi rất mong nhận được nhiều hơn nữa sự đóng góp cả về vật chất, tinh thần, tư liệu, hiện vật... làm phong phú các bộ sưu tập tại Nhà trưng bày Hoàng Sa nói chung và phát triển Thư viện Hoàng Sa nói riêng, để nơi đây không chỉ là điểm đến để tuyên truyền mà còn là nơi tập hợp, xây dựng lực lượng nghiên cứu trẻ, đáp ứng mong mỏi của nhiều nhà nghiên cứu và người dân khi đến tham quan, gợi ý xây dựng Nhà trưng bày Hoàng Sa thành Trung tâm nghiên cứu về Hoàng Sa trong thời gian đến.

* Ông có hi vọng khi Thư viện Hoàng Sa ra đời sẽ là nơi phục vụ chung cho học sinh, sinh viên, các cá nhân và cơ sở nghiên cứu trong và ngoài nước, nhất là đội ngũ nghiên cứu trẻ trên lĩnh vực này?

- Ông VÕ NGỌC ĐỒNG: Tôi mong rằng đông đảo bạn đọc sẽ tìm đến tra cứu, nghiên cứu, chia sẻ thông tin về Hoàng Sa. Đó là cách tốt nhất để thư viện phát huy được giá trị, vai trò trong cuộc đấu tranh bảo vệ chủ quyền biển đảo Tổ quốc.

Tôi cũng mong muốn thư viện sẽ là nơi gặp gỡ, giới thiệu ấn phẩm, công trình nghiên cứu về Hoàng Sa của các nghiên cứu viên chuyên về vấn đề Biển Đông.

UBND huyện Hoàng Sa sẽ tạo mọi điều kiện tốt nhất để các nhà nghiên cứu khai thác các nguồn tư liệu, làm ra sản phẩm nghiên cứu chất lượng để đưa được tiếng nói bảo vệ chủ quyền của Việt Nam đến với các diễn đàn học thuật và mọi người dân hiệu quả hơn.

Và tôi mong rằng nơi đây không chỉ là nơi cung cấp tri thức mà còn hun đúc ngọn lửa đấu tranh bảo vệ chủ quyền của Việt Nam đối với Hoàng Sa nói riêng và biển đảo Tổ quốc nói chung.

Bia chủ quyền VN do người Pháp dựng tại Hoàng Sa năm 1938 - Ảnh: Tư liệu Tuổi Trẻ

Góp phần đấu tranh bảo vệ chủ quyền

* Theo ông, xây dựng Thư viện Hoàng Sa có ý nghĩa như thế nào trong bối cảnh hiện nay?

- Ông BÙI VĂN TIẾNG: Theo tôi, Thư viện Hoàng Sa thực chất cũng là một kiểu nhà trưng bày Hoàng Sa chuyên trưng bày sách báo/hồ sơ tư liệu với tư cách là bằng chứng khẳng định chủ quyền không thể tranh cãi của Việt Nam đối với quần đảo Hoàng Sa. Đó là điểm khác biệt của Thư viện Hoàng Sa so với các thư viện bình thường.

Đương nhiên khác biệt đến mấy thì Thư viện Hoàng Sa cũng là một thư viện, là nơi tập hợp một cách hệ thống và tương đối đầy đủ những sách báo/hồ sơ tư liệu - kể cả những sách báo/hồ sơ tư liệu của phía Trung Quốc - phục vụ cho việc nghiên cứu về vấn đề xác lập và thực thi chủ quyền của nước ta đối với quần đảo Hoàng Sa, qua đó góp phần vào cuộc đấu tranh trên lĩnh vực ngoại giao học thuật.

* Khi xây dựng Thư viện Hoàng Sa, chúng ta phải làm gì để thư viện này trở nên sống động, hấp dẫn đối với tất cả mọi người?

- Ông BÙI VĂN TIẾNG: Cái hấp dẫn lớn nhất của Thư viện Hoàng Sa là sự phong phú về sách báo, hồ sơ tư liệu liên quan đến Hoàng Sa. Nếu Thư viện Hoàng Sa trở thành một tập hợp thật sự hệ thống và tương đối đầy đủ thì chắc chắn sẽ trở thành một điểm đến hấp dẫn đối với giới nghiên cứu học thuật về Hoàng Sa.

Chỉ có thể tạo nên một "thư viện sống" đầy hấp dẫn trên cơ sở một bộ sưu tập như vậy về sách báo, hồ sơ tư liệu liên quan đến Hoàng Sa.

Chẳng hạn có thể thường xuyên tổ chức tại Thư viện Hoàng Sa những buổi giới thiệu sách chuyên đề Hoàng Sa của chính các tác giả, tổ chức những buổi thuyết trình của học sinh, sinh viên về sách chuyên đề Hoàng Sa có trong thư viện, thậm chí có thể tổ chức những buổi bảo vệ luận văn tốt nghiệp đại học, luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ về đề tài Hoàng Sa.

Cũng có thể tổ chức tại Thư viện Hoàng Sa những buổi hội thảo, tọa đàm phản biện các sách báo, hồ sơ tư liệu của phía Trung Quốc trên tinh thần học thuật nhằm phản bác những luận điệu, quan điểm thiếu khoa học, xuyên tạc sự thật lịch sử...

Hoàng Sa: Biển của ta, ta cứ giăng câu, thả lưới, dong thuyền

TTO - Quần đảo Hoàng Sa gồm 37 đảo, đá, bãi cạn, bãi ngầm… thuộc huyện Hoàng Sa, thành phố Đà Nẵng. Khu vực quần đảo nằm trên vùng biển rộng khoảng 30.000 km2. Tổng diện tích phần nổi của quần đảo Hoàng Sa khoảng 10 km2, đảo lớn nhất là đảo Phú Lâm.