Ông Nguyễn Mạnh Hùng đang trình bày vụ việc - Ảnh: D.N.HÀ

Trước khi đến TP.HCM lập nghiệp, gia đình tôi có một thời gian dài sinh sống tại xã Suối Nho, H.Định Quán, tỉnh Đồng Nai và đăng ký hộ khẩu thường trú tại Suối Nho. Năm 1990 gia đình tôi chuyển về P.7, Q.8, TP.HCM làm ăn. Ban đầu chúng tôi ở tạm nhiều nơi, đến năm 1994 thì dành dụm tiền mua được miếng đất nông nghiệp bằng giấy tay của một người dân địa phương và dựng nhà ở. Năm 1999 tôi có làm tờ khai đăng ký nhà, đất.

Do hộ khẩu ở tỉnh nên tất cả thủ tục liên quan đến nhân thân, gia đình tôi đều phải về Suối Nho để thực hiện. Các con tôi lớn lên, đi học tại TP.HCM nhưng không có hộ khẩu nên việc gì cũng phải “xếp hàng” sau những trẻ có hộ khẩu TP. Mỗi lần các con chuyển trường là vợ chồng tôi phải chạy vạy, xin xỏ khắp nơi vì lo con không có hộ khẩu sẽ không được nhà trường nhận.

Cách đây mấy năm, tôi nghe những người gần nhà hướng dẫn về quê cũ cắt hộ khẩu để đăng ký hộ khẩu tại TP cho thuận tiện việc học hành, sinh sống của các con. Tuy nhiên, khi lên TP.HCM tôi không được đăng ký hộ khẩu vì nhà tôi nằm trong khu vực đã có quyết định thu hồi đất. Hỏi ra, tôi mới biết nhà tôi ở thuộc một dự án đã được UBND TP thu hồi đất từ năm 2004, hiện chờ chủ đầu tư thương lượng bồi thường. Sau đó, tôi làm mất những giấy tờ cắt hộ khẩu ở Đồng Nai.

Gần nhà tôi có người em vợ (đã có hộ khẩu thường trú) đồng ý bảo lãnh cho cả gia đình tôi nhập hộ khẩu. Nhưng sau khi làm xong thủ tục thì Công an Q.8 không đồng ý do nhà của em tôi cũng nằm trong dự án treo như nhà tôi. Mới đây, vợ tôi đã đồng ý ký biên bản hiệp thương bồi thường với chủ đầu tư dự án và ứng trước một số tiền bồi thường để mua đất.

Do diện tích nhà tôi hiện tại chỉ có 40m², lại không có giấy tờ nhà hợp pháp nên số tiền được bồi thường rất ít, vợ tôi đặt cọc mua một miếng đất nông nghiệp của một người dân trong phường cũng bằng giấy tay. Gia đình tôi dự tính xây nhà trên miếng đất này (ngoài khu vực đã có quyết định thu hồi đất), chuyển qua đó ở để làm thủ tục đăng ký hộ khẩu thường trú.

Tuy nhiên, có người nói với tôi rằng đất nông nghiệp, chưa tách thửa, không thể xin giấy phép xây dựng nên không xây được nhà. Như vậy là gia đình tôi lại tiêu tan hi vọng được đăng ký hộ khẩu thường trú để làm giấy tờ tùy thân.

Các con tôi đã đến tuổi trưởng thành nhưng không có hộ khẩu thường trú nên không có CMND. Gia đình tôi sống tại P.7, Q.8 có đăng ký tạm trú dài hạn nên mỗi khi có việc cần chứng minh nhân thân, tên tuổi thì tôi và các con làm đơn xin xác nhận không có CMND, chính quyền địa phương xác nhận vô đơn thay thế giấy tờ tùy thân để giao dịch.

Vì không có hộ khẩu, không có CMND nên tôi và các con gặp không ít khó khăn. Các con tôi chọn nghề lao động tay chân như phụ hồ, mộc và toàn làm chỗ quen để tránh những thủ tục rắc rối. Con gái tôi đi làm cho một nhà hàng tại Q.1 hơn hai năm rồi nhưng chỉ được ký hợp đồng thời vụ chứ không được ký hợp đồng dài hạn như những người cùng làm.

Hiện nay hai con lớn của tôi đã lập gia đình nhưng không có giấy đăng ký kết hôn vì không có hộ khẩu. Các cháu nội, ngoại của tôi cũng chỉ khai tên để đăng ký trong sổ tạm trú chứ chưa có giấy khai sinh. Không biết sau này các cháu tôi có được đi học như những đứa bạn cùng trang lứa khác hay không? Hiện giờ tôi không biết có con đường nào để gia đình tôi được đăng ký hộ khẩu hay không? Chỉ cần có cách làm, còn khó đến đâu tôi cũng sẽ cố làm để con cháu mình không bị thiệt thòi.