Giáo sư Trương Nguyện Thành - Ảnh tư liệu

Có ý kiến cho rằng yêu cầu  trường ĐH phải có 5 năm kinh nghiệm quản lý là quy định cứng nhắc, mang tính hình thức và "mới chỉ hướng vào công tác quản trị, chưa chú trọng đến vai trò lãnh đạo với các ý tưởng chiến lược". 

Quy định hình thức, cứng nhắc

Theo TS Lê Viết Khuyến - trưởng ban hỗ trợ chất lượng giáo dục ĐH, Hiệp hội các trường ĐH, CĐ Việt Nam, có vẻ như khi đối chiếu với quy định hiện hành yêu cầu hiệu trưởng phải từng có 5 năm làm công tác quản lý cấp khoa, phòng của trường mà GS Trương Nguyện Thành không đạt là bác luôn.

Nhưng vấn đề ở đây là quy định cứng này mang tính hình thức rất rõ. Bởi lẽ cứ nói kinh nghiệm quản lý chung chung thì việc quản lý ở khoa, bộ môn của trường đại học vài ba ngành với trường có hàng trăm ngành, ở nơi có vài chục, vài trăm sinh viên với nơi có hàng vạn sinh viên thì đều được đánh đồng như nhau.

TS Lê Viết Khuyến - Ảnh: N.K.

"Những tiêu chí mù mờ như vậy đôi khi vẫn được cơ quan quản lý khi can thiệp lại dẫn văn bản ra để ngụy biện cho những quyết định vô lý của mình.

Đáng lý ra nếu điều lệ trường đại học, Luật giáo dục đại học có những điểm dở, vô lý thì phải sửa chữa ngay, chứ không phải lại vin vào những văn bản đó để cản trở đổi mới giáo dục đại học", TS Khuyến nói.

Theo TS, đã đến lúc phải thay quy định cứng nhắc này bằng việc phát huy tinh thần tự chủ của trường đại học.

Cơ quan quản lý, Bộ GD-ĐT chỉ nên đưa ra quy định để làm sao các trường xây dựng được hội đồng trường, hội đồng quản trị đảm bảo những người đủ trí tuệ, tâm huyết. Đó mới là nơi quyết định lựa chọn hiệu trưởng thế nào thì phù hợp với sự phát triển của trường.

"Chúng ta vẫn hô hào 'trải thảm đỏ' đón người tài trở về để cống hiến cho quê hương. Nhưng những quy định cứng nhắc, không thông thoáng đã làm cản trở những bước chân trở về", ông nhấn mạnh.

Nên xét theo năng lực thay vì thâm niên

Đồng quan điểm, PGS.TS Ngô Minh Oanh - nguyên viện trưởng Viện nghiên cứu giáo dục, ĐH Sư phạm TP.HCM, cho rằng quy chế cần thay đổi để các trường không bị gò bó. Nên để tập thể giáo viên và hội đồng trường có thể lựa chọn người tài, có năng lực thực tế hơn là quan trọng vấn đề thâm niên.

"Dĩ nhiên để làm quản lý cần có kinh nghiệm, hiệu trưởng mà không kinh qua quản lý cấp khoa, bộ môn sẽ rất khó. Một người dù giỏi chuyên môn thế nào mà không tường tận mọi ngóc ngách về xây dựng chương trình giảng dạy, có thời gian quản lý ở cấp dưới, đột ngột nhận quản lý cả trường đại học là rất khó.

Quy chế mới có thể giảm thâm niên hoặc mở ra hướng đặc cách trong một vài trường hợp cụ thể", PGS.TS Oanh đề nghị.

PGS.TS Ngô Minh Oanh (phải) và GS Đặng Ứng Vận - Ảnh: M.N-X.TR.

Trong khi đó GS Đặng Ứng Vận - bí thư Đảng ủy, nguyên hiệu trưởng Trường ĐH Hòa Bình, đề xuất Bộ trưởng GD-ĐT có thể quyết những trường hợp đặc biệt.

Theo GS, các quy định hiện hành yêu cầu tiêu chuẩn hiệu trưởng trường đại học phải có 5 năm kinh nghiệm quản lý "mới chỉ hướng vào công tác quản trị, chưa chú trọng đến vai trò lãnh đạo với các ý tưởng chiến lược".

Nhà trường cần lãnh đạo ở các ý tưởng sáng tạo, đổi mới, tiệm cận và hội nhập quốc tế. Rõ ràng tiêu chuẩn kinh nghiệm 5 năm quản lý theo luật là nặng về quản trị nhà trường, không phải là người lãnh đạo.

Hiệu trưởng trường đại học cần phẩm chất của nhà lãnh đạo nhiều hơn để tổ chức được bộ máy quản trị tốt.

Trường hợp GS Trương Nguyện Thành đã có kinh nghiệm quản lý ở Đại học Utah (Mỹ) cũng nên tính đó là kinh nghiệm quản lý trong cơ sở giáo dục đại học.

Trong trường hợp cụ thể này, nếu xem là còn những điểm vướng so với luật, Bộ trưởng Bộ GD-ĐT có thể xem xét và quyết định phù hợp để tránh lãng phí, ngăn trở người tài đảm nhiệm vị trí lãnh đạo.

TTO - Ông Trương Nguyện Thành - Phó hiệu trưởng điều hành Trường Đại học Hoa Sen, đã gửi email nói lời tạm biệt với trường này với lý do không được công nhận hiệu trưởng.