Một máy bay huấn luyện của Lufthansa tại Trung tâm huấn luyện hàng không Arizona  - Ảnh: Reuters

Tổng giám đốc điều hành Tập đoàn Lufthansa (công ty mẹ của Germanwings) khẳng định cơ phó Lubitz - người được cho là đã cố tình để máy bay 4U9525 rơi - từng được đào tạo bài bản ở Breman (Đức), Arizona (Mỹ) và đáp ứng đủ trình độ chuyên môn.

Ít kiểm tra định kỳ

Nhưng không ai biết tình trạng sức khỏe của viên cơ phó Lubitz thế nào trước và trong chuyến bay tử thần.

Cũng không ai dám khẳng định nếu các quy chế kiểm tra sức khỏe tinh thần được làm tốt thì mọi việc đã khác.

Đến giờ người ta biết rằng việc kiểm tra sức khỏe tâm lý định kỳ thường xuyên với phi công ít phổ biến ở hầu hết các hãng bay hiện nay, kể cả ở Tập đoàn Lufthansa.

Tại Mỹ, mặc dù Cơ quan hàng không liên bang có quy định bắt buộc về việc kiểm tra sức khỏe thể chất định kỳ một năm hay nửa năm một lần (tùy theo độ tuổi phi công), nhưng lại không bắt buộc họ phải trải qua các đợt kiểm tra tâm lý.

Các yêu cầu kiểm tra tâm lý chỉ được thực hiện trong trường hợp phi công có dấu hiệu bất thường, tiềm ẩn nguy cơ ảnh hưởng tới công việc của họ.

Trong khi đó theo các điều luật quy định quốc tế về an toàn bay, các hãng hàng không thường chỉ kiểm tra xem phi công có dính dáng tới rượu bia hay sử dụng ma túy, thuốc phiện, chứ không mấy quan tâm tới các vấn đề sức khỏe tâm thần.

Trên thực tế, riêng ở Mỹ số vụ phi công tự tử hầu hết xảy ra với trường hợp lái máy bay một mình. Ban an toàn giao thông quốc gia Mỹ xác minh có tám vụ phi công tự tử tại Mỹ trong thời gian từ 2003 đến 2012. Trong đó chỉ có một trường hợp máy bay có ba người trên đó.

Trong các vụ phi công tự tử, trầm cảm là một nhân tố. Năm 2010, Cơ quan hàng không liên bang Mỹ đã loại bỏ lệnh cấm phi công sử dụng thuốc chống trầm cảm.

Theo chính sách mới, các phi công vẫn được phép điều khiển máy bay trong khi sử dụng các loại thuốc như Prozac, Zoloft, Celexa hoặc Lexapro.

Theo nhà chức trách, việc gỡ bỏ lệnh cấm nhằm tạo điều kiện để các phi công dám cởi mở hơn về tình trạng sức khỏe của họ, thay vì phải ngấm ngầm chịu đựng hay điều trị giấu giếm vì sợ mất việc.

Phải có hai người trong buồng lái

Nhiều hãng bay đã điều chỉnh về số người bắt buộc phải có trong buồng lái. Theo AFP, hôm qua 26-3, Bộ trưởng Giao thông Canada, bà Lisa Raitt, ban hành công văn khẩn yêu cầu triển khai tức thời quy định bắt buộc phải liên tục có hai người trong buồng lái trên bất cứ chuyến bay dân dụng nào.

Trong trường hợp cơ trưởng hay cơ phó phải ra ngoài thì người thứ hai sẽ là tiếp viên.

Các hãng bay lớn của Canada như Air Canada, Westjet và hãng bay giá rẻ Air Transat đã khẳng định về thay đổi quy chế này với AFP.

Không chỉ với hàng không Canada, hãng hàng không giá rẻ của Anh là EasyJet cũng là một trong những hãng bay lớn nhất công bố quy định mới về số người bắt buộc trong buồng lái máy bay.

Ngoài ra các hãng bay Icelandair của Iceland và Air Shuttle của Na Uy cũng ra thông báo tương tự.

Ông Thomas Hesthammer, giám đốc điều hành bay của hãng hàng không giá rẻ lớn thứ ba châu Âu Air Shuttle, cho hay thảm họa vừa xảy ra trên dãy Alps đã thúc đẩy việc thay đổi chính sách số người bắt buộc.

Theo ông Thomas, từ rất lâu ông và mọi người trong hãng bay đã thảo luận về vấn đề này.

Hiệp hội Hàng không Đức (BDL) cho biết cũng muốn triển khai quy định này trong các hãng bay thành viên.

Riêng Tập đoàn Lufthansa, công ty mẹ của Germanwings, thông báo sẽ thảo luận về quy chế mới này trong cuộc họp toàn ngành ngày hôm nay 27-3.

Cơ quan An toàn hàng không châu Âu hiện vẫn chưa có ý kiến gì. Còn Cơ quan hàng không liên bang Mỹ đã quy định phải có một thành viên phi hành đoàn ngồi cùng với một trong hai phi công tại buồng lái khi phi công kia cần đi vệ sinh hay giải quyết những việc cần thiết.

Ở châu Âu mới chỉ có Hãng Finnair của Phần Lan, Hãng Iberia của Tây Ban Nha và Hãng Ryanair của Ireland cho biết đã áp dụng quy định.