Vụ gian lận điểm thi được dư luận cực kỳ quan tâm. Trong ảnh là phóng viên các báo, đài tác nghiệp tại buổi thông tin ban đầu cho báo chí về những vi phạm trong kỳ thi THPT quốc gia tại Sơn La ngày 23-7 - Ảnh: VŨ TUẤN

Công an tỉnh Sơn La xác định có dấu hiệu tội phạm hình sự, tại kỳ thi đã để xảy ra việc sửa chữa bài thi gốc của nhiều thí sinh.

Sau khi dư luận và báo chí phản ánh điểm thi cao bất thường tại tỉnh Sơn La, Bộ GD-ĐT đã lập đoàn công tác với sự tham gia của đại diện Bộ Công an tiến hành kiểm tra, thanh tra.

Hoàn tất các thủ tục để khởi tố bị can

Do vụ việc có tính chất phức tạp, Bộ Công an đã tăng cường thêm đơn vị nghiệp vụ thuộc Tổng cục An ninh lên Sơn La phối hợp kiểm tra và hướng dẫn Công an tỉnh Sơn La điều tra vụ việc.

Cơ quan chức năng đã xác định được một số cá nhân có hành vi sửa chữa bài thi gốc trước khi scan (quét) ảnh gửi về Bộ GD-ĐT. Được biết, những người này có liên quan đến hội đồng thi kỳ thi THPT quốc gia năm 2018 tại Sơn La. 

Cơ quan an ninh điều tra Công an tỉnh Sơn La đang tiếp tục hoàn tất các thủ tục để khởi tố bị can đối với những người liên quan theo quy định của pháp luật.

Trước đó ngày 23-7, tổ công tác của Bộ GD-ĐT đã có kết luận ban đầu, sau đó chuyển giao cho cơ quan công an tiếp tục điều tra. Qua xác minh ban đầu cho thấy những người liên quan đến các sai phạm quy chế thi THPT quốc gia là các ông bà: Trần Xuân Yến - phó giám đốc Sở GD-ĐT Sơn La, ủy viên ban chỉ đạo thi, phó chủ tịch hội đồng thi, phó trưởng ban thường trực ban chấm thi, tổ trưởng tổ chấm thi trắc nghiệm; 

Nguyễn Thị Hồng Nga - chuyên viên Phòng khảo thí và quản lý chất lượng Sở GD-ĐT Sơn La, thư ký ban chỉ đạo, ủy viên tổ chấm thi trắc nghiệm; Cầm Thị Bun Sọn - phó trưởng Phòng chính trị tư tưởng Sở GD-ĐT Sơn La, ủy viên tổ chấm thi trắc nghiệm; 

Đặng Hữu Thủy - phó hiệu trưởng Trường THPT Tô Hiệu, ủy viên tổ chấm trắc nghiệm; Lò Văn Huynh - trưởng Phòng khảo thí và quản lý chất lượng Sở GD-ĐT Sơn La, ủy viên ban chỉ đạo, ủy viên hội đồng thi, trưởng ban thư ký.

Chưa có giải pháp với bài thi gian lận

Trao đổi với Tuổi Trẻ về việc này, ông Mai Văn Trinh - cục trưởng Cục Quản lý chất lượng Bộ GD-ĐT - cho biết: "Vẫn chờ cơ quan công an điều tra làm rõ".

Theo thông tin từ ông Mai Văn Trinh, số lượng bài thi trắc nghiệm có dấu hiệu bị tẩy xóa ở Sơn La rất lớn đang được cơ quan chức năng tiếp tục điều tra. 

Nhưng do hiện nay ảnh bài thi trắc nghiệm gửi về Bộ GD-ĐT được cho là dữ liệu gốc cũng đã bị sửa chữa trước đó nên không thể chấm thẩm định để trả về điểm thi thật. Tình thế bất khả kháng khiến Bộ GD-ĐT phải "công nhận kết quả tạm thời".

Nhưng theo nhiều chuyên gia trong lĩnh vực thanh tra giáo dục, khảo thí thì không thể chấp nhận một kết quả khi đã xác nhận đó là sự gian dối.

PGS.TS Nguyễn Cảnh Lương - nguyên phó hiệu trưởng Trường ĐH Bách khoa Hà Nội - cho rằng nếu xét ở góc độ chuyên môn trong giáo dục thì hiện không có cách nào khôi phục được bài thi gốc, trả lại điểm thi thực cho thí sinh. Còn với nghiệp vụ của công an thì chúng ta phải tiếp tục chờ đợi.

Nhưng đặt giả thiết nếu sau này không thể tìm ra được tận cùng dấu vết của bài làm gốc của thí sinh, chẳng lẽ kết quả tạm thời là kết quả chính thức vĩnh viễn? 

Theo PGS.TS Nguyễn Cảnh Lương: "Đó là điều không thể chấp nhận được, nhưng rõ ràng việc xử lý không đơn giản. Có ý kiến cho rằng có nên hủy bài thi của thí sinh không thì tôi cho rằng những cơ sở pháp lý hiện hành không cho phép hủy bài thi. Nghĩa là nếu không tìm ra được chứng lý cho bài làm gốc của các thí sinh, chúng ta phải chấp nhận kết quả thi gian lận.

Chấp nhận kết quả thi gian lận để thí sinh sử dụng kết quả thi đó cho xét tuyển đại học thì đồng nghĩa với việc chúng ta phải chấp nhận lòng tin xã hội sẽ giảm sút vô cùng nặng nề, trong khi chưa ai nhìn thấy giải pháp nào khả thi...".

Trao đổi về sự việc ở Sơn La, ông Trần Bá Giao - nguyên phó chánh thanh tra Bộ GD-ĐT - bày tỏ quan điểm "về nguyên tắc, bài thi đã được xác nhận tẩy xóa, tức là có sự gian lận thì không thể công nhận kết quả thi và sử dụng kết quả đó vào việc xét tuyển". 

Theo ông Giao, nên rà lại và không cho điểm các câu có dấu vết tẩy xóa. Nếu thí sinh khiếu nại thì cho thí sinh được làm lại bài thi để xác định một điểm thi thực chất.

TTO - Tại cuộc họp báo trưa 17-7, Bộ GD-ĐT cho biết kết quả chấm thẩm định toàn bộ bài thi của hơn 5.000 thí sinh tại Hà Giang cho thấy điểm thi đã bị biến đổi nghiêm trọng.