Ôtô lưu thông trên đường Điện Biên Phủ, Q.Bình Thạnh, TP.HCM - Ảnh: Hữu Khoa

Thông tin ôtô được nhập khẩu từ Ấn Độ có giá trung bình khoảng 84 triệu đồng thu hút sự chú ý của nhiều người dân. Đây là dòng xe Hyundai i10 đều do Công ty CP Hyundai Thành Công VN nhập và phân phối tại VN.

Nhập giá rẻ, giá bán vẫn ngất ngưởng

Trao đổi với Tuổi Trẻ, một đại diện của Hyundai Thành Công cho biết dòng i10 là một trong những model bán chạy nhất ở VN của hãng. Riêng trong năm 2016, công ty này đã phân phối ra thị trường khoảng 20.000 chiếc.

Mặc dù có mức giá trung bình nhập cảng chỉ khoảng 84 triệu đồng/chiếc, nhưng đại diện Hyundai Thành Công cho biết giá bán lẻ ra thị trường với dòng xe này khoảng 350 - 450 triệu đồng/chiếc (chưa bao gồm phí trước bạ, đăng ký...).

Theo lý giải của hãng, hiện nay thuế nhập khẩu từ Ấn Độ với dòng xe này vẫn ở mức 70%. Chưa kể các khoản thuế, phí khác như thuế tiêu thụ đặc biệt, cùng các chi phí vận chuyển, duy trì hệ thống bán hàng... nên không thể có giá thấp hơn cho khách hàng.

Câu hỏi đặt ra là tại sao nhiều nước trong khu vực có thể sản xuất được xe giá rẻ, còn VN lại không thể?

Thực tế, trước đây đã có lãnh đạo Hãng xe Vinaxuki không hề giấu giếm tham vọng sản xuất ôtô giá chỉ 100 triệu đồng. Ông đã đầu tư nhà xưởng, thuê cả chuyên gia người Nhật về để nghiên cứu.

Tuy nhiên, với nhiều lý do, đến nay nhà máy của ông đã cơ bản dừng hoạt động, ông ôm khoản nợ lớn.

Theo các chuyên gia, một trong những lý do khiến Vinaxuki không thành công là vì ở VN, lắp ráp thuận lợi hơn sản xuất. Do đó, nếu Vinaxuki chỉ lắp ráp, có lẽ đến nay đây vẫn là doanh nghiệp mạnh...

Một chuyên gia của Viện chiến lược và chính sách công nghiệp (Bộ Công thương) công nhận với xu thế giảm thuế nhập khẩu và chính sách hiện nay, “an toàn nhất với các hãng ôtô hiện nay là nhập khẩu từ bên ngoài vào”.

Vẫn sản xuất tại VN, nhưng...

Trao đổi với Tuổi Trẻ về thông tin các doanh nghiệp xe hơi Nhật Bản có thể thu hẹp sản xuất, rút khỏi VN, đại diện của Hãng Toyota VN chỉ khẳng định “vẫn nỗ lực duy trì và phát triển sản xuất ôtô tại VN”.

Tuy nhiên, theo Toyota, mặc dù luôn chú trọng nâng cao tỉ lệ nội địa hóa để cắt giảm chi phí song hãng này cho rằng hiện quy mô thị trường, cụ thể là sản lượng xe hằng năm tại VN còn quá nhỏ, nên Toyota cũng như các hãng xe lắp ráp trong nước khác gặp nhiều khó khăn. Cụ thể, chi phí sản xuất linh kiện trong nước cao hơn chi phí khi nhập khẩu.

Một chuyên gia của Bộ GTVT cũng cho rằng các nhà sản xuất ôtô sẽ không dễ buông thị trường VN để tận dụng tiếp chính sách ưu đãi với một số dòng xe chiến lược (như xe tải, xe có dung tích xilanh thấp...).

VN là nước có đến 90 triệu dân, có tiềm năng tiêu thụ của thị trường lớn. Nếu rút hẳn, khi nhu cầu tăng cao họ sẽ mất đi lợi thế cạnh tranh...

Cảnh báo chính sách

Theo một chuyên gia nghiên cứu lâu năm trong lĩnh vực ôtô của Bộ Công thương, xu hướng các nhà sản xuất chuyển sang nhập khẩu thay vì sản xuất, lắp ráp đang đặt ra nhiều dấu hỏi về chính sách phát triển ngành ôtô VN thời gian tới.

Theo vị này, trong nhiều năm qua, ngành công nghiệp ôtô VN đã bỏ lỡ nhiều cơ hội. Dẫn chứng năm 2008 - 2009 thị trường tập trung vào dòng xe 7 chỗ đa chức năng, với lượng tiêu thụ khá mạnh.

Tuy nhiên, thay vì hỗ trợ thì thuế vẫn tăng khiến lượng tiêu thụ giảm mạnh. Một hãng xe có thị phần lớn tại VN đã chuyển đầu tư sang Indonesia.

“Đến thời điểm này Chính phủ nói hỗ trợ nhưng chính sách cụ thể thế nào, thuế giảm thì thuế tiêu thụ đặc biệt ra sao, thuế nhập khẩu phụ tùng, linh phụ kiện thế nào để hỗ trợ trong nước, vẫn không có định hướng cụ thể” - vị chuyên gia của Bộ Công thương nói.

TS Lê Anh Tuấn, trưởng phòng nghiên cứu Quỹ Dragon Capital, cho rằng dự báo đến năm 2020, VN sẽ có 33 triệu người thuộc tầng lớp trung lưu.

Sự gia tăng của tầng lớp này gắn với việc mua sắm xe hơi, thế nhưng sức mua thị trường lại đang bị hạn chế bởi các chính sách thuế.

“Chính sách VN phản ứng quá chậm. VN muốn tăng thuế, muốn hạn chế sử dụng ôtô nhưng vẫn muốn phát triển ngành ôtô” - vị chuyên gia của Bộ Công thương băn khoăn và cho rằng nếu cứ giữ thuế với ôtô cao như hiện nay sẽ khó có ôtô giá rẻ và công nghiệp ôtô VN sẽ vẫn gặp khó...