15/12/2019 20:00 GMT+7

Khiếp với lính bắn tỉa từ trực thăng ở Brazil

TƯỜNG NGUYỄN

TTO - Đối với những người dân khu ổ chuột Rio de Janeiro của Brazil đang phải chịu đựng bạo lực từ các băng đảng ma túy, cái chết cũng đến từ trên trời, bởi những tay bắn tỉa của cảnh sát ngồi trên trực thăng.

Lính bắn tỉa của cảnh sát Brazil trong một cuộc truy lùng từ trực thăng ở Rio - Ảnh: AFP

Theo Hãng tin AFP, với nhiệm vụ săn lùng các thành viên băng đảng, trực thăng quần thảo gần cả các trường mẫu giáo lẫn trường phổ thông, như thể đất nước Brazil đang trong thời chiến.

"Khi trực thăng bay sát sạt trên đầu, chúng tôi có cảm giác như chúng sắp đậu lên trên mái nhà của mình. Tiếng động cơ nghe inh cả tai và các cửa kính cứ rung lên bần bật" - bà Thais Custodio, cư dân ở khu ổ chuột Maré, tỏ ra bức xúc.

Khu dân cư này, với hơn 140.000 dân, nằm gần phi trường quốc tế của Rio - thành phố du lịch hàng đầu của Brazil.

Tệ nạn băng đảng quả thật là mối đe dọa thường trực ở các khu dân nghèo bởi chúng sống bám vào sự nghèo khó của người dân.

Ở mỗi góc đường chật hẹp đầy dây điện giăng ngang dọc, chẳng hiếm thấy những thanh thiếu niên giương oai với súng tiểu liên. Ở khu Maré có con đường lớn được ví von là "Dải Gaza" bởi nó phân định ranh giới lãnh thổ giữa hai băng đảng ma túy đối địch. Súng nổ thường xuyên như giữa Israel và Palestine.

Sở dĩ chính quyền sử dụng trực thăng săn lùng các tay súng của băng đảng là bởi khu Maré được hình thành trên đất bằng rất thuận lợi cho sự can thiệp của trực thăng. Tình thế này khác với những khu ổ chuột khác của Brazil vốn hình thành nhấp nhô bên các sườn đồi.

Trực thăng của cảnh sát bay là đà trên nóc nhà dân ở khu ổ chuột Maré - Ảnh: AFP

Vào năm 2009, một trực thăng của cảnh sát Brazil từng bị các tay súng của băng đảng nấp bên sườn đồi phía bắc của Rio bắn hạ khiến 3 cảnh sát thiệt mạng. Vụ việc đó khiến cảnh sát từng có lúc chùn tay theo cách săn lùng từ trên không.

Nhưng 10 năm sau, cách thức săn lùng của cảnh sát từ trực thăng có dấu hiệu quay trở lại mạnh mẽ hơn.

Theo tổ chức phi chính phủ Redes da Maré, các trực thăng được sử dụng trở lại trong 8/21 cuộc đột kích của cảnh sát Brazil tính trong 6 tháng đầu năm nay. Các cuộc tấn công này đã làm thiệt mạng 15 người trong toàn khu ổ chuột Maré.

Mức độ được cho là tăng đột biến bởi trong toàn năm 2018 chỉ có 3 cuộc đột kích.

Với bà Camila Barros, người đang tiến hành nghiên cứu và thu thập thông tin về tình hình an ninh của Tổ chức Redes da Maré, chưa có bằng chứng gì cho thấy lính bắn tỉa từ trực thăng đã hạ gục những tay súng dưới đất.

Theo bà, các trực thăng cảnh sát chủ yếu dùng "định vị" các tay buôn lậu ma túy dưới đất và cảnh sát chỉ nổ súng nhằm buộc chúng bỏ chạy về hướng có đội phục kích.

Bà Barros giải thích: "Trực thăng bay rất thấp, bay lòng vòng để xua các tay buôn ma túy đến chỗ đón lõng của đội phục kích".

Bà cho biết hồi tháng 6 vừa qua có đến một điểm đột kích của cảnh sát, vài giờ sau khi xảy ra đụng độ và có thấy cả trăm vết đạn nhưng không rõ số người thiệt mạng.

Các tay buôn lậu ma túy (phải) không ngại khoe súng ống trên đường phố để khẳng định vai trò cát cứ của chúng và cuộc săn lùng của các tay súng bắn tỉa của cảnh sát - Ảnh: CIDADE

Việc gia tăng số cuộc đột kích có sử dụng trực thăng được cho là do chủ trương của tân thống đốc bang Rio de Janeiro, ông Wilson Witzel.

Lên nắm quyền hồi tháng 1 năm nay, đến tháng 5, ông Witzel gây sửng sốt khi xuất hiện trong một video clip cho thấy cảnh ông ngồi trên trực thăng có các tay súng bắn tỉa của cảnh sát bắn xuống khu ổ chuột.

Thống đốc Witzel được xem là người thuận theo đường lối cứng rắn của tân Tổng thống Jair Bolsonaro có khuynh hướng cực hữu.

Nhưng bà Silvia Ramos, chuyên gia của Trung tâm nghiên cứu về an ninh và quyền công dân (Cesec), cho rằng cách dùng trực thăng săn lùng tội phạm ma túy như hiện tại "gieo rắc nỗi kinh hoàng trong dân chúng" nhiều hơn là trấn áp tội phạm.

Ông Wilson Witzel - tân thống đốc bang Rio de Janeiro - không giấu khuynh hướng cho phép sử dụng vũ khí để triệt hạ tội phạm ma túy - Ảnh: AFP

Nhưng các chính trị gia cánh hữu lại thuận tình với phong thái trấn áp như trên phim ảnh. "Chúng tôi đang ở trong kỳ nội chiến" - ông Capitao Augusto, nghị sĩ cánh hữu, nói với Hãng tin AFP.

Ông là một trong những lãnh đạo của nhóm của Quốc hội Brazil ủng hộ cơ quan chức năng sử dụng súng đạn.

"Nếu ai đó trang bị súng tiểu liên thì kẻ đó trở thành mối hiểm nguy và phải bị bắn hạ, bất kể từ một tay súng bắn tỉa, từ máy bay không người lái hay từ trực thăng", nghị sĩ Augusto khẳng định đầy cương quyết.

Xem ra người dân của khu Maré sẽ còn phải sống cùng nỗi sợ hãi thêm một thời gian chưa rõ bao lâu.

Tổ chức Redes da Maré cho biết đã nhận đến 1.500 tranh vẽ của trẻ em ở khu vực trong một cuộc thi hồi tháng 8 vừa qua. Đa số trong đó các em vẽ cảnh trực thăng bay trên đầu với hàng tràng đạn bắn xuống đất.

"Mọi người đều khiếp sợ, kể cả các giáo viên, nhưng họ phải giữ bình tĩnh để cứu bản thân cũng như cứu học trò của mình" - bà Fernanda Viana Araujo, bà mẹ ba con ở Maré, tâm sự.

"Ở Maré, trẻ con không xem trường học là chốn an toàn. Chúng đều biết rằng có thể bị trúng đạn lạc vào đầu bất cứ lúc nào", bà Araujo cho biết.

Trong khi đó Viện an toàn công (ISP) khẳng định hơn 1.400 người ở bang Rio đã bị cảnh sát giết chết trong 9 tháng đầu năm nay, tăng 18,5 % so với cùng kỳ năm 2018.