Khung cảnh đìu hiu tại siêu thị miễn thuế GC, đơn vị thông báo ngưng hoạt động vào ngày 5-5 - Ảnh: Lê Sơn

Kể từ ngày 5-5, siêu thị miễn thuế GC - lớn nhất ở Khu kinh tế cửa khẩu Mộc Bài (Tây Ninh) - sẽ tạm ngưng hoạt động, trong khi một số siêu thị khác tại khu cửa khẩu này cũng hoạt động cầm chừng do kinh doanh ế ẩm.

Vắng như chùa Bà Đanh

Ngày 23-4, bước xuống từ xe buýt 703 tuyến Bến Thành - Mộc Bài, bà Nguyễn Thị Vinh (ngụ trên đường Nguyễn Thiện Thuật, Q.3, TP.HCM) cùng người bạn tranh thủ bước ngay lên xe trung chuyển đưa đến siêu thị GC mua sắm.

Thế nhưng đập vào mắt bà Vinh là khung cảnh như... chùa Bà Đanh. Toàn bộ khu thương mại chỉ còn khoảng chục mặt hàng gồm thuốc nhuộm, thực phẩm chức năng, nước xả quần áo... Không gian siêu thị trở nên rộng thênh thang khi những kệ hàng cao ngất được dọn sạch hàng, khu gian hàng điện tử, đồ gia dụng  ngay mặt tiền siêu thị được dọn sạch sẽ, trống rỗng.

Trong khi đó, hàng hóa còn lại được treo biển giảm giá, tặng kèm "khủng" nhằm thanh lý hết hàng hóa trước ngày 5-5.

Gần 30 quầy thu ngân nay chỉ còn một quầy hoạt động. Trả lời bà Vinh, nhân viên quầy thu ngân siêu thị này cho biết: “Còn nhiêu đó hàng thôi cô. Sắp tới siêu thị ngưng bán rồi!”.

Theo nhân viên này, từ đầu năm đến nay siêu thị áp dụng chính sách đồng loạt giảm giá 10-70% để xả hàng, chấp nhận thua lỗ.

Ghé sang siêu thị Smiling cách siêu thị GC hơn chục mét để tìm mua một số loại bia ngoại, phô mai, đồ điện tử gia dụng, bà tiếp tục lắc đầu ngao ngán khi trên kệ hàng chỉ trưng bày loe hoe vài món hàng sữa tắm, gốm sứ, túi xách, nước ngọt...

“Cứ nghĩ đi siêu thị miễn thuế mua hàng ngoại nhập cao cấp nhưng thấy nản vì đa số mặt hàng tại đây có xuất xứ từ Trung Quốc. Các túi xách trưng bày giảm giá 70% nhưng bụi phủ đầy, lớp da bong tróc... Biết vậy đi siêu thị ngay gần nhà cho đỡ cực thân!” - bà Vinh nói.

Theo khảo sát của chúng tôi, ngoài siêu thị GC chờ đóng cửa, các siêu thị còn lại tại đây như Smiling, Satra Tây Nam và Song Châu (thuê lại của trung tâm Winmart đã ngưng hoạt động) cũng đang kinh doanh ì ạch.

Riêng siêu thị Satra Tây Nam (khuất trong khu chợ đường biên) cả buổi sáng chưa đến chục khách ghé  vào mua sắm.

Tương tự, tại trung tâm thương mại miễn thuế Fuso trong khu thương mại Hiệp Thành ở cùng khu kinh tế này cũng gần như ngưng hoạt động hoàn toàn dù trước đây từng hoạt động rất nhộn nhịp. 

Càng nhập hàng, càng "chôn" vốn

Trong văn bản thông báo tạm ngưng hoạt động từ ngày 5-5, ông Lê Quang Vinh, giám đốc Công ty TNHH thương mại Thế Kỷ Vàng, khẳng định việc đóng cửa các siêu thị miễn thuế là do thay đổi về chính sách bán hàng miễn thuế khiến doanh nghiệp (DN) gặp khó khăn.

Cụ thể, kể từ ngày 15-1-2014 khách tham quan mua sắm tại khu cửa khẩu này không được mua rượu, bia miễn thuế... Lượng khách do vậy đã giảm mạnh. Ngoài ra, từ tháng 10-2014, theo thông tư (109) của Bộ Tài chính, hàng hóa phải nộp thuế ngay (thuế nhập khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế GTGT) khi nhập khẩu từ nước ngoài vào khu phi thuế quan thay vì nộp sau như trước đó.

“Những quy định này đã gần như xóa bỏ hoàn toàn các ưu đãi dành cho DN tại Khu kinh tế cửa khẩu Mộc Bài. Công ty chúng tôi bị thua lỗ hơn 3 tỉ đồng chỉ tính riêng ba tháng đầu năm 2015 cùng với 19 tỉ đồng nhập sản phẩm bia, rượu còn tồn đọng” - ông Vinh lý giải việc tạm đóng cửa siêu thị GC.

Bà Trần Thị Bích Huyền, giám đốc Công ty TNHH MTV TM Song Châu (siêu thị mini Song Châu), cho biết dù siêu thị này vẫn đang hoạt động nhưng chủng loại mặt hàng giảm quá nửa so với một năm trước. Ngoài chuyện khách mua hàng ngày càng thưa thớt, chính sách thay đổi liên tục trong thời gian qua cũng khiến DN không dám nhập hàng về.

Theo bà Huyền, việc nộp thuế ngay khi nhập hàng khiến DN bị chôn vốn khá nặng. Một số sản phẩm nhập khẩu như thực phẩm, mỹ phẩm có mức thuế 10-25%, cộng với thuế VAT 10%, DN bị chôn vốn 20-35% khi nhập hàng.

“Việc hoàn trả thuế được tính khi lô hàng được bán hết. Tuy nhiên, một lô hàng gồm hàng trăm sản phẩm nếu nhanh cũng phải mất khoảng một năm mới bán xong” - bà Huyền nói.

Trao đổi với Tuổi Trẻ, ông Phạm Văn Sơn, phó trưởng Ban quản lý Khu kinh tế tỉnh Tây Ninh, cho biết hiện chỉ có 14 trong tổng số 38 DN đăng ký trước đó còn hoạt động thường xuyên trong khu phi thuế quan cửa khẩu Mộc Bài và dự báo số lượng DN còn hoạt động sẽ tiếp tục giảm nếu chính sách thuế không có sự thay đổi trong thời gian tới.

Theo ông Sơn, nhiều DN cho rằng họ không được hưởng ưu đãi, gần như xóa bỏ mọi quyền lợi. “Dù biết có tình trạng này nhưng chúng tôi không thể làm gì được vì đây là chính sách của trung ương. Địa phương đã nhiều lần tập hợp ý kiến của DN để góp ý, đến nay chưa có thay đổi cho những chính sách trên” - ông Sơn cho hay.