Chúng tôi dẫu lắm lúc nghịch ngợm cứng đầu nhưng trong những ngày ấy cũng như biến thành những "thiên thần nhỏ", chịu để má dẫn đi tắm rửa "kỳ hòm" diện đồ mới mà không một lời cự nự.

Hễ nhắc đến "kỳ hòm" thì ký ức như tràn về sống động. Cả năm trời rong ruổi ngoài ruộng đồng. Chân tay, cổ, vai của tụi tôi dính đầy đất cát, bùn non, mồ hôi kết thành những lớp dày cứ như một lớp áo giáp thiên nhiên mà đứa nào cũng tự hào.

Đám trẻ con quê nghèo không cần nhiều đồ chơi cầu kỳ, chỉ cần đôi chân trần và những cánh đồng bạt ngàn. Như vậy đó là thế giới của tụi nó đã đủ rộng lớn. Nhưng mỗi năm chỉ có một dịp để gột sạch cái "áo giáp" và đó chính là ngày má lôi ra "kỳ hòm" trước thềm Tết.

Với cái thau nước to, một cục xà bông giặt đồ, thêm cái bàn chải chà giò mới mua, má ngồi sẵn dưới bóng cây dừa. Tụi nhỏ, đứa nào đứa nấy mặt mày méo xệch, ngồi xếp hàng như chờ "lên thớt".

Đứa gan lì thì bấm bụng chịu đựng, đứa nhõng nhẽo thì khóc nhè từ lúc má bắt đầu nhúng cái bàn chải vào nước. Má không nương tay, vừa kỳ vừa càm ràm: "Mấy đứa bây ở dơ kinh khủng, má kỳ xong chắc phải đem thau nước này tưới cho rau thì tụi nó tốt phải biết".

Lần nào "kỳ hòm" má cũng chọn cái bàn chải mới mua ở chợ. Có lúc má vừa chà vừa rầy: "Ở dơ kiểu này mai mốt lớn lên ai mà thèm ưng. Tết nhất mà cứ để cái cổ đen sì, mang tiếng nhà tao hết!". Còn những đứa cứng đầu, lì lợm, má phải thêm biện pháp "mạnh tay".

Với những mảng bẩn cứng đầu bám như vảy cá, má lấy chai dầu lửa, nhỏ từng giọt lên miếng giẻ, kỳ nghe rẹt rẹt. Mỗi lần mấy cục hòm tróc ra, tụi nhỏ lại nhìn nhau mà cười khúc khích: "Tao mà không ở dơ, chắc má buồn lắm!".

Xong phần vệ sinh thân thể, đến đoạn háo hức nhất, mặc đồ mới. Trong cái bọc đồ má vừa mua ở chợ, từng đứa được gọi tên, má cẩn thận lấy từng bộ ra cho tụi nhỏ thử.

Đứa nào cũng đứng ngắm nghía mình trong bộ đồ mới, tay sờ sờ lên vải còn thơm mùi chợ quê, rồi lại quay sang nhìn bạn, tự thấy mình "bảnh bao" hơn hẳn.

Đứa con gái lớn được má mua thêm đôi bông tai nhỏ, còn thằng con trai út thì khoe cái dây chuyền bạc sáng loáng làm cả nhà cười ngất.

Đêm ba mươi, khi mọi việc chuẩn bị xong xuôi, cả nhà quây quần bên mâm cơm tất niên. Má cười, mắt ánh lên sự mãn nguyện, nhìn lũ nhỏ sáng sủa, sạch sẽ hơn hẳn ngày thường. Bữa cơm ngày cuối năm đơn sơ nhưng ấm cúng lạ thường.

Tết đến, không khí trong làng rộn rã tiếng nói cười. Tụi nhỏ trong bộ đồ mới, chân đi dép xốp mới tinh, tóc tai chải bóng mượt, từng nhóm kéo nhau đi chúc Tết. Đứa nào được lì xì thì cẩn thận nhét vào túi áo, tối về đổ ra khoe với má, mắt sáng lên như tìm được kho báu.

Ba ngày Tết qua nhanh, đám trẻ lại trở về với nhịp sống thường nhật. Nhưng những ký ức về "kỳ hòm", những bộ đồ mới, những lần được má mắng yêu vẫn còn nguyên trong trí nhớ. Đối với tụi nhỏ, má tuy nghiêm khắc nhưng luôn yêu thương theo cách giản dị nhất.

Má chẳng bao giờ nói những lời ngọt ngào nhưng mỗi lần "kỳ hòm" má đều cẩn thận như sợ rằng con mình chưa đủ sạch sẽ, chưa đủ tươm tất để đón một năm mới may mắn.

Thời gian trôi qua, cái làng quê nghèo ngày ấy giờ đây đã thay đổi nhiều. Những con đường đất lầy lội mỗi khi mưa giờ được bê tông hóa, những ngôi nhà lá tạm bợ đã thay bằng nhà xây kiên cố.

Lũ trẻ ngày nay không còn lấm lem bùn đất, không còn những vết "khoen cổ" đen sì mỗi chiều đi học về bởi cuộc sống giờ đủ đầy, tươm tất. Nhưng trong ký ức của những đứa trẻ ngày xưa, cái Tết quê nghèo vẫn mãi là một miền thương nhớ không thể phai mờ.

Mỗi khi Tết đến, dù đi đâu xa, ai cũng cố gắng trở về quê, trở về ngôi nhà cũ để quây quần bên má. Bước vào sân, nhìn cây mai già trước nhà, lòng lại rưng rưng nhớ những ngày Tết xưa. Cây mai năm nào má vun trồng giờ đã lớn, vẫn nở hoa vàng rực mỗi độ xuân về như đón chào những đứa con xa trở lại.

Trong bếp, má vẫn cần mẫn như ngày nào, nấu nồi thịt kho trứng, làm bánh tét, sắp mâm cơm tất niên. Dáng má nhỏ bé, lưng còng hơn trước nhưng ánh mắt má vẫn ánh lên niềm vui khi thấy các con đông đủ. Còn má là còn xuân đong đầy má ơi!

Diễn đàn TẾT DƯỚI MÁI NHÀ diễn ra từ ngày 20-1 đến 20-2-2025, do báo Tuổi Trẻ và Công ty INSEE Việt Nam đồng hành.

Tất cả người Việt Nam, không giới hạn độ tuổi, nghề nghiệp đều có thể gửi bài tham dự diễn đàn TẾT DƯỚI MÁI NHÀ. Bài viết gửi đến địa chỉ email [email protected].

Bài viết tối đa 1.000 chữ, khuyến khích kèm theo ảnh, video minh họa.

Bài viết được thể hiện bằng tiếng Việt.

Tác giả ghi địa chỉ, điện thoại, email, số CCCD cùng số tài khoản để ban tổ chức liên lạc.

Bài viết phải chưa từng tham gia bất kỳ cuộc thi viết được tổ chức trước đây, hiện không tham gia trong bất kỳ cuộc thi viết đang được tổ chức. Bài viết chưa từng được đăng trên các phương tiện truyền thông, mạng xã hội.

Bạn đọc chịu trách nhiệm về bản quyền, khiếu nại xảy ra (nếu có).

Quyết định của ban tổ chức là quyết định cuối cùng.

Giải thưởng diễn đàn TẾT DƯỚI MÁI NHÀ

Các bài bạn đọc gửi đến diễn đàn sẽ được chấm điểm theo tiêu chí cùng với điểm do bạn đọc bình chọn.

Trong đó điểm chuyên môn do ban tổ chức chấm chiếm 50%, bạn đọc bình chọn chiếm 50% tổng số điểm của bài dự thi.

Số điểm bình chọn được tính dựa trên tương tác với bài viết, trong đó 1 sao = 15 điểm, 1 tim = 3 điểm, 1 like = 2 điểm.

- 1 giải nhất trị giá 5 triệu đồng.

- 3 giải nhì mỗi giải trị giá 3 triệu đồng.

- 5 giải khuyến khích mỗi giải trị giá 1 triệu đồng.

Các bài được chọn đăng sẽ được chấm trả nhuận bút theo quy định.

Lợn Tết của mẹ

Cuối tháng bảy âm lịch, giỗ cụ nội xong là mẹ đi chợ Hôm mua đôi lợn ỉ về nuôi Tết. Mẹ khâu cho ỉ cái bạt che chuồng từ vỏ bao xi măng, bốn cạnh nẹp thanh nứa...