Phóng to

Cơ quan chức năng và doanh nghiệp phải làm rất nhiều việc để đưa thông tin hoàn thuế VAT đến khách nước ngoài. Trong ảnh: khách du lịch mua sắm tại chợ Bến Thành, TP.HCM Ảnh: THANH ĐẠM

Trong bối cảnh sức mua trong nước ngày càng giảm, với 5 triệu lượt khách nước ngoài đến VN (số liệu năm 2011), nếu việc hoàn thuế được tuyên truyền rộng rãi để kích thích du khách mua sắm, mỗi năm VN có thuể xuất khẩu tại chỗ nhiều triệu USD. Thế nhưng hiện nay dù đang vào mùa cao điểm đón khách quốc tế, nhiều du khách nước ngoài vẫn... ngơ ngác khi nghe chúng tôi thông tin về chương trình hoàn thuế VAT.

Khách ngoại “mù tịt” thông tin hoàn thuế

Cùng một nhóm sáu du khách lần đầu tiên đến VN (4 Hàn Quốc, 1 Ấn Độ, 1 Bangladesh), trong đó năm vị khách lưu trú tại khách sạn InterContinental Sài Gòn và vị khách còn lại đang ở một khách sạn 4 sao ngay trung tâm thành phố, chúng tôi thực hiện một tour du lịch vòng quanh TP.HCM để ghi nhận việc mua sắm của các du khách này ở TP.HCM. Điều bất ngờ đối với chúng tôi là hầu hết số du khách này đều không biết gì về việc họ được miễn thuế VAT khi mua sắm tại TP.HCM và Hà Nội.

Trung bình mỗi tháng có khoảng 300.000 lượt khách quốc tế đến TP.HCM bằng đường hàng không qua cửa khẩu sân bay Tân Sơn Nhất. Tuy nhiên, sau bốn tháng triển khai hoàn thuế VAT, chỉ có 860 trường hợp du khách nước ngoài được hoàn thuế với tổng số tiền 3,11 tỉ đồng! Khi triển khai chương trình hồi tháng 7-2012, Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Hoàng Anh Tuấn đã đề nghị ngành thuế và hải quan cần có trang thông tin để cung cấp cho các trung tâm du lịch lữ hành quốc tế danh sách các doanh nghiệp, cửa hàng đã đăng ký tham gia thực hiện bán hàng miễn thuế, nhưng trang thông tin này của ngành thuế chỉ cập nhật đến ngày 31-7.

Tại điểm tham quan cuối cùng trước khi đến cửa hàng chuyên bán tranh thêu nổi tiếng và chợ Bến Thành, khi nghe chúng tôi trao đổi về việc hoàn thuế VAT, cả năm vị khách ở khách sạn 5 sao đều bày tỏ ngạc nhiên và cho hay không biết thông tin này. Chỉ duy nhất doanh nhân người Bangladesh Miznur Rahman biết, nhưng thừa nhận chỉ mới cập nhật dù đã ở đây nhiều ngày.

Khi nghe chúng tôi thông tin nếu mua hàng tại những điểm đăng ký, khách sẽ được hoàn trả 10% thuế VAT khi làm thủ tục xuất cảnh ở sân bay Tân Sơn Nhất và Nội Bài, năm vị khách trong đoàn đã ồ lên thích thú. Doanh nhân người Ấn Độ Narsapuram cho biết 10% thuế VAT không ít và ông sẽ lên kế hoạch mua quà tặng về cho người thân ngay. Nhiều ngày theo chân một số đoàn du khách nước ngoài dạo quanh thành phố để tìm hiểu, chúng tôi cũng khá bất ngờ vì hầu hết các vị khách này đều “ngơ ngác” khi nghe chúng tôi thông tin về chính sách hoàn thuế VAT này.

“Sao không thấy nơi nào thông tin về việc miễn VAT và danh sách những nơi bán hàng miễn thuế để chúng tôi đến xem và mua sắm?” - anh John Chrys Urband (Philippines) khiến chúng tôi thật sự bối rối khi đặt câu hỏi. Ông Ryan, một du khách Úc, cho biết do không biết được miễn thuế VAT, hơn nữa cứ lang thang nhìn thấy cái gì thích thì mua nên có chỗ ông mua rất nhiều (hơn 100 USD) nhưng cửa hàng bán lại không giúp ông làm thủ tục hoàn thuế VAT.

Thông tin thiếu, điểm đăng ký hoàn thuế ít

Theo chân vợ chồng anh John Chrys Urband, chúng tôi đến Công ty sơn mài Phương Nam (Q.5), một địa điểm mua sắm mà hầu như tour du lịch nào cũng đưa khách đến tham quan và mua hàng kỷ niệm trong thời gian ở TP.HCM. Tuy nhiên, sau 45 phút lang thang trong cửa hàng và mua 10 miếng lót ly làm bằng sơn mài giá 40 USD, vợ chồng anh John Chrys Urband - đã được chúng tôi thông tin về việc hoàn thuế VAT - tìm quanh cửa hàng trưng bày và cả biên lai bán hàng, nhưng đã rất thất vọng do không tìm thấy bất cứ thông tin nào đề cập miễn thuế VAT.

Trao đổi với chúng tôi, cục phó Cục Thuế TP.HCM Trần Ngọc Tâm thừa nhận có tình trạng thiếu thông tin về chương trình hoàn thuế VAT cho khách nước ngoài do số lượng cửa hàng đăng ký còn rất ít. Tại TP.HCM, hiện chỉ có 100 cửa hàng đăng ký thí điểm bán hàng miễn thuế VAT ở trung tâm Q.1 trong khi nhiều nơi có tiềm năng lại không tham gia. “Sơn mài Phương Nam là ví dụ. Dù rất nhiều du khách lẻ cũng như khách theo đoàn đến đây tham quan, mua sắm nhưng nơi đây chỉ đăng ký dưới hình thức hộ cá thể, khoán thuế, không thể kê khai khấu trừ do họ không thể khai báo đầu vào vậy thì làm sao xác định thuế VAT mà miễn” - ông Tâm nói.

Theo ông Tâm, hiện nay chương trình vẫn mang tính vận động các công ty, cửa hàng tự nguyện tham gia nhưng “phản hồi rất kém”. Ngành thuế đã đề nghị với Sở Văn hóa - thể thao & du lịch TP.HCM phối hợp để chuyển tải thông tin về chương trình miễn thuế VAT cho du khách, nhưng sau bốn tháng cũng chưa có chuyển biến gì. Theo thông tin chúng tôi nắm được, phòng lữ hành Sở Văn hóa - thể thao & du lịch chỉ tổ chức được một buổi tập huấn với 150 người vừa là hướng dẫn viên, công ty du lịch tham gia, còn tuyên truyền thì mạnh ai nấy làm.

Khảo sát tại cửa khẩu nhập cảnh Hải quan sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất, chúng tôi cũng không nhìn thấy bất cứ thông tin nào về chương trình và danh sách cửa hàng miễn thuế VAT cho du khách nước ngoài. Trong khi đó, trao đổi với chúng tôi về việc cung cấp thông tin về chương trình hoàn thuế cho du khách nước ngoài, một số công ty lữ hành chuyên phục vụ khách nước ngoài cho biết: “Khi nào tổ chức đón khách đoàn thì tại sân bay hướng dẫn viên mới thông tin việc miễn VAT, còn địa điểm cụ thể không phải ai cũng biết”.