Iraq sa thải các tư lệnh lục quân

TRẦN PHƯƠNG

TT - Giao tranh với phiến quân muốn thành lập Nhà nước Hồi giáo Iraq và Cận Đông (ISIL) tiếp tục diễn ra ác liệt trong khi Thủ tướng Iraq Nouri al-Maliki sa thải bốn tư lệnh lục quân vì đã không ngăn được phiến quân tiến về phía thủ đô Baghdad.

Phóng to

Một nghi can ISIL bị lực lượng an ninh người Kurd bắt giữ - Ảnh: Reuters

AFP ngày 18-6 đưa tin bốn tư lệnh bị sa thải vì không hoàn thành nhiệm vụ, trong đó bao gồm tư lệnh của tỉnh miền bắc Nineveh, nơi đầu tiên thất thủ và một người bị truy tố trước tòa án binh vì đào ngũ. Dù vậy sau đó, thủ tướng Iraq xuất hiện trên truyền hình cùng các lãnh đạo Hồi giáo Sunni kêu gọi đoàn kết quốc gia và tiếp tục đàm phán. Trong một tuyên bố cứng rắn khác, ông Maliki chỉ trích Saudi Arabia đứng sau ISIL. Đáp lại, Bộ trưởng ngoại giao Saudi Arabia Saud al-Faisal cho rằng tình hình ở Iraq mang dấu hiệu của một cuộc nội chiến có thể gây hậu quả khôn lường cho cả khu vực.

Ngoại trưởng Saudi Arabia Saud al-Faisal cũng cảnh báo các nước không can thiệp vào Iraq sau khi Iran tuyên bố sẵn sàng tham gia bảo vệ các thánh địa Hồi giáo ở Iraq.

Theo giới phân tích, không phải mọi người Sunni, đặc biệt là nhóm bảo thủ, đều muốn tham gia lực lượng ISIL. Tuy vậy, vụ nhóm Shiite sát hại 44 tù nhân Sunni cũng như khả năng lực lượng tình nguyện Shiite có thể tấn công người dân Sunni thông thường khiến họ lo ngại rằng ISIL là lực lượng duy nhất có thể bảo vệ họ lúc này. Điều đó cho thấy nguy cơ “thanh trừng” sắc tộc, tôn giáo đang chực chờ xảy ra bất cứ lúc nào.

Cùng ngày, phiến quân tiếp tục chiếm phần lớn cơ sở lọc dầu Baiji ở phía bắc Iraq. “Họ hiện kiểm soát các đơn vị sản xuất, tòa nhà hành chính và bốn tòa tháp giám sát” - Reuters dẫn lời một quan chức bên trong cơ sở, ước tính 75% cơ sở đã nằm trong tay phiến quân. Lực lượng phiến quân, do ISIL dẫn đầu, dễ dàng chiếm được các thành phố Mosul và Tikrit trong tuần trước và chiếm thêm Tal Afar đầu tuần này.

Thủ tướng Anh David Cameron hôm 18-6 họp bàn với các cố vấn an ninh cấp cao về tình hình Iraq, cảnh báo ISIL là mối đe dọa thật sự đối với Anh, và Tổng thống Mỹ Barack Obama cũng gặp các lãnh đạo quốc hội về kế hoạch cho Iraq. “Chúng ta đã đốt tiền trong nhiều năm và trả giá bằng hàng ngàn mạng sống người Mỹ để cải thiện an ninh của Iraq và khiến nước Mỹ an toàn hơn. Việc phung phí di sản đó sẽ là một sai lầm” - người phát ngôn chủ tịch hạ viện John Boehner nói.

Trong khi đó người dân Baghdad đã bắt đầu trữ nước và lương thực dù chính phủ khẳng định sẽ không có vấn đề về cung ứng lương thực và phiến quân sẽ không chiếm được thành phố. Giá lương thực và các nhu yếu phẩm tăng mạnh. BBC mô tả không khí trong thủ đô của Iraq căng thẳng khi các vụ đụng độ giữa ISIL và lực lượng an ninh chỉ cách thành phố chưa đầy 60km.

TRẦN PHƯƠNG