Khu công nghiệp Hiệp Phước, huyện Nhà Bè, TP.HCM giai đoạn 2 được chuyển chủ đầu tư từ Công ty ICP sang Công ty cổ phần Khu công nghiệp Hiệp Phước - Ảnh: QUANG ĐỊNH

Động cơ, sai phạm từ các phi vụ gây thiệt hại lớn cho nhà nước của công ty IPC đã được chuyển cho cơ quan điều tra làm rõ xử lý theo chỉ đạo của Chủ tịch UBND TP Nguyễn Thành Phong.

Giúp Nguyễn Kim thâu tóm Sadeco

Tháng 3-2015, IPC bán đấu giá hơn 5,2 triệu cổ phiếu tại công ty cổ phần phát triển Nam Sài Gòn (Sadeco) cho Công ty cổ phần bất động sản Exim (Exim), giá hơn 26.000 đồng/cổ phiếu, giảm tỉ lệ vốn góp của IPC tại Sadeco từ 74,8%, giảm còn 44%.

Đến tháng 9-2016, Exim bán toàn bộ số cổ phiếu trên cho công ty Nguyễn Kim với giá 57.000 đồng/cổ phiếu. Cuối năm đó, Nguyễn Kim đề xuất mua thêm cổ phần để trở thành cổ đông chiến lược của Sadeco và đề nghị cùng phát triển 2 dự án bất động sản (79B Lý Thường Kiệt, Tân Bình và Khu dân cư Rạch Chiếc, Thủ Đức).

Sadeco có nghị quyết tăng vốn điều lệ bằng phát hành cổ phiếu, chọn Nguyễn Kim làm đối tác chiến lược, và được nhóm đại diện vốn của IPC tại Sadeco đồng ý.

Tháng 1-2017, Sadeco kí hợp đồng với Công ty CP chứng khoán TP.HCM (HSC) để xác định giá trị doanh nghiệp (DN), và HSC định giá mỗi cổ phiếu của Sadeco hơn 36.500 đồng. 

Khu dân cư Sadeco Phước Kiển, huyện Nhà Bè, TP.HCM là một trong những dự án thành phần nằm trong Công ty Sadeco mà Công ty IPC có góp vốn - ẢNH: QUANG ĐỊNH

Đến tháng 6-2017, khi còn chưa trình UBND TP duyệt chủ trương tăng vốn góp, IPC đã bán 9 triệu cổ phiếu cho Nguyễn Kim với giá 40.000 đồng/cổ phiếu. Số tiền 360 tỉ đồng thu được Sadeco đem gửi ngân hàng lấy lãi.

Thanh tra kết luận thời điểm phát hành cổ phiếu Sadeco chưa thực sự có nhu cầu cần thiết tăng vốn. Thương vụ bán cổ phiếu giá 40.000 đồng/cổ phiếu (tháng 6-2017) này, nếu chỉ so sánh giá cổ phiếu Exim bán cho Nguyễn Kim (tháng 6-2016 là 57.000 đồng/cổ phiếu) cũng đã gây thiệt hại cho Sadeco 153 tỉ đồng.

Phi vụ bán chỉ định cổ phiếu này đã giúp Nguyễn Kim "thâu tóm" Sadeco khi nâng tỉ lệ sở hữu lên hơn 54%, đẩy tỉ lệ của IPC tại DN này xuống còn hơn 28%, trong khi hoạt động kinh doanh tại Sadeco rất hiệu quả, tỉ lệ chia cổ tức cao (năm 2015 là 20%, năm 2016 là 40%, năm 2017 là 10%).

Điều đáng nói là Sadeco đã nhờ HSC xác định giá trị cổ phiếu trong khi công ty chứng khoán này không có chức năng thẩm định giá, và không được cung cấp đầy đủ hồ sơ để đánh giá đầy đủ. Phía HSC cũng đã có cảnh báo rằng mức giá 36.500 đồng đưa ra nói trên "chỉ có tính chất tham khảo, không có giá trị pháp lý là giá thẩm định".

Phi vụ bán Hiệp Phước cho Tuấn Lộc

Trụ sở Công ty cổ phần Khu công nghiệp Hiệp Phước - Ảnh: TỰ TRUNG

Cách làm tương tự cũng được sử dụng trong phi vụ Công ty CP khu công nghiệp Hiệp Phước bán 20 triệu cổ phiếu cho cổ đông chiến lược được chỉ định là công ty Tuấn Lộc.

Trước khi phát hành cổ phiếu, Hiệp Phước có vốn điều lệ 300 tỉ đồng, IPC nắm hơn 60%. Theo kế hoạch, Hiệp Phước tăng vốn điều lệ lên gấp đôi thành 600 tỉ đồng. IPC chọn Công ty TNHH thẩm định giá MHD thẩm định giá, và "chốt" ở mức 15.000 đồng/cổ phiếu. 

Tháng 10-2016, Hiệp Phước phát hành 10 triệu cổ phiếu cho cổ đông hiện hữu (mệnh giá 10.000 đồng/cổ phiếu), và bán 20 triệu cổ phiếu cho Tuấn Lộc (giá 15.000 đồng/cổ phiếu), giảm tỉ lệ sở hữu xuống còn hơn 40%.

Thanh tra TP khẳng định việc bán chỉ định cổ phiếu giá thấp hơn thực tế đã làm thiệt hại cho vốn nhà nước. Hiệp Phước là công ty làm ăn rất hiệu quả, từ năm 2012 đến 2015 cổ tức nhận được là hơn 140 tỉ đồng trên tổng số hơn 182 tỉ vốn đầu tư), vì thế nếu tiếp tục đầu tư vào công ty này thì khả năng thu hồi vốn và sinh lợi cao.

Hợp tác để mua cao bán thấp

Theo báo cáo tài chính quý 1-2018 của Công ty IPC, công ty đang thực hiện nhiều dự án có giá trị đầu tư lớn tại huyện Nhà Bè, TP.HCM. Trong ảnh: dự án khu dân cư Long Thới do Công ty IPC đầu tư tại huyện Nhà Bè - ẢNH: QUANG ĐỊNH

Ngoài hai vụ việc trên, một dự án hợp tác đầu tư vô cùng khó hiểu được IPC thực hiện với Công ty CP đầu tư xây dựng giao thông Hồng Lĩnh. IPC được Long An chấp thuận là chủ đầu tư dự án hạ tầng kỹ thuật Khu dân cư Long Hậu. 

Toàn bộ diện tích tái định cư được duyệt là hơn 60.000 m², trong đó tái định cư cho các hộ dân bị ảnh hưởng bởi 2 dự án Khu công nghiệp Long Hậu (do công ty cổ phần Long Hậu làm chủ đầu tư) và Khu dân cư Long Hậu.

Năm 2006, IPC ký hợp đồng hợp tác đầu tư với Hồng Lĩnh, theo đó Hồng Lĩnh sẽ hoàn trả cho IPC toàn bộ chi phí bồi thường và chi phí ban đầu theo sổ sách khi đầu tư vào dự án trên, đổi lại Hồng Lĩnh tiếp tục thực hiện dự án và toàn quyền khai thác kinh doanh, và IPC được mua lại nền để tái định cư với giá 630.000 đồng/m² cho toàn bộ hơn 60.000 m² trên.

Cơ quan thanh tra cho rằng phi vụ này thực chất là IPC bán dự án cho Hồng Lĩnh. Hồng Lĩnh chưa giao đủ đất tái định cư cho IPC, chưa hoàn thiện hạ tầng, và bán ra thị trường nhiều nền đất thương mại, giá từ 700.000 đồng/m² đến 4,5 triệu đồng/m².

Đáng nói là IPC phải mua đất nền tái định cư giá cao (630.000 đồng/m²) nhưng bán lại giá thấp (chỉ từ 398.000 đồng/m² đến 564.000 đồng/m²) để bố trí cho 100% nhu cầu tái định cư từ dự án Khu công nghiệp Long Hậu.

Đến tháng 8-2018, khi Thanh tra vào cuộc, Hồng Lĩnh mới chi trả cho IPC hơn 69 tỉ trên tổng số150 tỉ đồng, còn công ty Long Hậu chi trả hơn 74 tỉ đồng.

Theo thanh tra, công ty Long Hậu là pháp nhân độc lập đáng lẽ IPC phải bán đất theo giá thị trường, và IPC thiếu trách nhiệm quản lý, kiểm soát để Long Hậu và Hồng Lĩnh chiếm dụng vốn thời gian dài, dẫn đến thiệt hại cho IPC.

Vụ việc này đã được chuyển hồ sơ cho cơ quan điều tra xử lý. Sau khi Thanh tra TP vào cuộc, cuối tháng 8-2018, Sadeco báo cáo cho Thanh tra về việc công ty này đã thu hồi 9 triệu cổ phiếu bán cho Nguyễn Kim. 

Tương tự Hiệp Phước cũng mua lại toàn bộ 20 triệu cổ phiếu đã bán cho Tuấn Lộc. Tuy nhiên, Thanh tra TP nhận định việc làm trên của IPC, Sadeco và Hiệp Phước là có dấu hiệu đối phó, cản trở hoạt động thanh tra, vì thế đã chuyển hồ sơ sang cơ quan điều tra xử lý. 

Cùng với đó, thanh tra cũng chuyển hồ sơ cho cơ quan điều tra việc thẩm định giá của HSC và công ty MHD

TTO - Chủ tịch UBND TP Nguyễn Thành Phong chỉ đạo chuyển hồ sơ sang Cơ quan cảnh sát điều tra để làm rõ và xử lý theo quy định đối với một số vụ việc có dấu hiệu vi phạm, gây thiệt hại cho vốn nhà nước.