Quang cảnh phiên tòa phúc thẩm ngày 19-9 - Ảnh: N.Triều

Như Tuổi Trẻ đã thông tin, chồng bà Hoàng Thị Huệ là ông Phạm Văn Tranh mất từ năm 1987. Năm 1991, bà Huệ được UBND huyện Châu Thành cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà do cá nhân bà Huệ đứng tên.

Trước khi qua đời, bà Huệ đã chia đất cho sáu trong tám người con của mình. Phần còn lại bà sang tên và di chúc cho con trai út bị tật do nhiễm chất độc da cam là Phạm Thanh Tùng và anh kế là Phạm Văn Sơn với di nguyện Sơn sẽ trông nom, chăm sóc Tùng.

Tuy nhiên, sau khi bà Huệ mất đã xảy ra tranh chấp phần nhà đất còn lại này. Hai người anh trai lớn là Phạm Văn Truyền và Phạm Văn Luận cùng bốn chị em gái kiện Tùng và Sơn ra tòa.

Bản án sơ thẩm của TAND huyện Châu Thành ngày 6-5-2016 đã tuyên bác gần như toàn bộ yêu cầu của các nguyên đơn đòi chia lại tài sản mà người mẹ đã sang tên và di chúc cho Tùng và Sơn.

Tòa chỉ chấp nhận chia đều cho cả tám anh chị em hai thửa đất ruộng không được người mẹ nhắc trong di chúc. 

Không đồng ý với bản án tòa đã tuyên, ông Truyền và ông Luận cùng bốn chị em gái nộp đơn kháng cáo.

Ngày 11-8, TAND tỉnh Kiên Giang đã mở phiên tòa xét xử theo trình tự phúc thẩm tuy nhiên sau đó phải tạm dừng vì còn nhiều chi tiết liên quan đến nguồn gốc đất đứng tên bà Huệ chưa được làm rõ.

Ông Truyền và ông Luận cho rằng các thửa đất do nhà nước cấp cho cả gia đình theo định suất nên mỗi người đều có phần như nhau và việc bà Huệ tự ý chia cho Tùng và Sơn phần nhiều hơn là “lạm quyền là mẹ”.

Phạm Thanh Tùng tại phiên tòa phúc thẩm ngày 19-9 - Ảnh: N.Triều

Đại diện UBND huyện Châu Thành có mặt tại tòa cho rằng năm 1978, nhà nước có cấp cho vợ chồng ông Tranh - bà Huệ đất ruộng và đất ở. Phần đất ở sau đó ông Tranh - bà Huệ đã bán cho người khác. Sau đó bà Huệ mua lại mảnh đất thổ vườn của hàng xóm.

Đến năm 1991, khi có chủ trương cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đại trà, bà Huệ đứng tên kê khai nhà đất (chồng bà Huệ đã mất) và được UBND huyện Châu Thành cấp sổ đỏ với tên cá nhân bà.

Theo UBND huyện Châu Thành, kể từ năm 1991, quyền sử dụng đất đã được nhà nước công nhận thuộc cá nhân của bà Huệ. Bà Huệ có quyền định đoạt và đã thực hiện quyền này qua việc chia đất cho sáu người phía nguyên đơn, trong đó 5 người đã nhận đất, sang tên tách sổ (trừ ông Truyền nhận đất sử dụng nhưng chưa sang tên).

Tại phiên tòa ngày 19-9, HĐXX nhận định việc bà Huệ chia đất cho sáu người con và năm người đã được cấp giấy chứng nhận sử dụng hợp pháp, riêng ông Truyền tuy chưa sang tên nhưng trên thực tế đã quản lý sử dụng.

Riêng phần nhà đất bà Huệ di chúc và sang tên cho Tùng và Sơn với di nguyện để Sơn chăm sóc Tùng là người khuyết tật không có khả năng lao động thể hiện ý chí của bà. Điều này là đúng pháp luật và phù hợp với đạo lý.

Tuy nhiên, HĐXX cho rằng bản án sơ thẩm có vi phạm về tố tụng khi một số người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan không được triệu tập tới tòa.

Mặt khác, ở cấp sơ thẩm phía nguyên đơn không yêu cầu nhưng tòa vẫn chia đều phần đất ngoài di chúc và phía bị đơn chưa có đơn yêu cầu trả lại nhà nhưng HĐXX buộc nguyên đơn trả lại là vượt quá yêu cầu của các đương sự.

Do đó, HĐXX đồng ý với đề nghị của đại diện Viện kiểm sát, tuyên hủy án sơ thẩm, chuyển hồ sơ để TAND huyện Châu Thành xét xử lại theo thủ tục sơ thẩm.