Ông Trần Văn Tư, nguyên trưởng đoàn chuyên gia 9902 giúp chiến đấu giải phóng và giúp tái thiết tỉnh Kampong Chnang - Campuchia - Ảnh: Tiến Trình

Họp mặt diễn ra trong ngày đất nước Campuchia long trọng tổ chức kỷ niệm 38 năm ngày Bộ đội tình nguyện Việt Nam giúp giải phóng đất nước Campuchia thoát khỏi chế độ diệt chủng Khmer Đỏ.

Phát biểu tại buổi họp mặt, ông Trần Văn Tư, nguyên trưởng đoàn chuyên gia thống nhất giúp tỉnh Kampong Chnang (đoàn 9902) ôn lại lịch sử: Sau ngày 7-1-1979, khi Khmer Đỏ bị Bộ đội tình nguyện Việt Nam và quân Mặt trận đoàn kết dân tộc cứu nước Campuchia đánh đuổi tại thủ đô Phnom Penh, trên 20 ngàn quân Khmer Đỏ đã chạy về tỉnh Kampong Chang, một tỉnh cách Phnom Penh 90 km.

Tại đây, Khmer Đỏ đã xây dựng một căn cứ quân sự khổng lồ và kho hậu cần chiến lược để thực hiện ý đồ xâm lược Việt Nam.

Trong thời gian ở đây, quân Khmer Đỏ đã giết chết trên 130 ngàn dân và đày đọa những người còn lại đến kiệt quệ trong những trại tập trung trá hình “công xã”. 

Mãi đến sau chiến dịch mùa khô 1979, quân cách mạng mới giải phóng hoàn toàn Kampong Chnang, tiêu diệt và bắt sống trên 15 ngàn quân Khmer Đỏ.

Lực lượng Đoàn 9902, với thành phần là lực lượng vũ trang tỉnh Hậu Giang (nay là Cần Thơ, Hậu Giang và Sóc Trăng) được thành lập giữa năm 1979 với trên 2.000 quân, đã cùng lực lượng vũ trang cách mạng Campuchia tiếp tục truy quét tàn quân Khmer Đỏ, giải cứu người dân bị chúng bắt làm con tin và giúp bạn xây dựng lại quê hương từ những điêu tàn, đổ nát.

Tháng 1-1979, khi bộ đội Việt Nam vào giải phóng Kampong Chang, tỉnh này chỉ còn 2.000 dân. Đến tháng 7-1979, bộ đội Việt Nam đã giải phóng hết dân trong tỉnh bị Khmer Đỏ bắt vào rừng, buộc lao động khổ sai. Nhưng lúc này, đã có 150 ngàn dân bị thiếu đói, 30 ngàn dân bị kiệt sức do bị Khmer Đỏ hành hạ.

Các chuyên gia Việt Nam vừa cứu đói, vừa giúp bạn khôi phục lại sản xuất, xây dựng lại hệ thống trường học, trạm y tế vốn bị Khmer Đỏ xóa sổ trước đó.

Bên cạnh đó là giúp bạn xây dựng lại hệ thống lực lượng vũ trang, hệ thống chính quyền đủ sức điều hành, quản lý và chiến đấu để tồn tại sau khi các chuyên gia Việt Nam rút về nước.

Một góc thị xã Kampong Chnang ngày nay - Ảnh: Tiến Trình

Sau 10 năm giúp đỡ tỉnh Kampong Chnang, các chuyên gia của tỉnh Hậu Giang đã hoàn thành sứ mệnh và được lệnh về nước.

Ông Trần Văn Tư nói, khi ấy, nhiều lãnh đạo và người dân Campuchia luôn tỏ lòng biết ơn sự giúp đỡ lớn lao đó. Việt Nam không chỉ giúp đất nước Campuchia thoát khỏi diệt chủng mà còn giúp đất nước bạn hồi sinh.

Trước đó, ngày 5-1, tại TP.HCM, cũng đã diễn ra buổi họp mặt cựu thành viên của Đoàn chuyên gia A50 của thành phố, giúp thủ đô Phnom Penh trong 10 năm (1979 - 1989).