Côn trùng giảm số lượng khoảng 27% sau 30 năm - Ảnh: GETTY IMAGES

Nhiều năm qua, nhóm các nhà khoa học thuộc Trung tâm nghiên cứu đa dạng sinh học tích hợp Đức phân tích trên 166 cuộc khảo sát dài hạn ở 1.700 địa điểm trên Trái đất. Nhóm nhận thấy số lượng côn trùng giảm gần 27% chỉ trong 30 năm.

Đây là tốc độ suy giảm nghiêm trọng bởi côn trùng là lớp đa dạng và phong phú nhất trong giới động vật. Ước tính mỗi năm các loài như châu chấu, kiến, bướm giảm hơn 0,9% và tỉ lệ này có dấu hiệu tăng theo thời gian.

Ở một số nơi, tỉ lệ này còn khủng khiếp hơn. Chẳng hạn côn trùng giảm 75% ở Đức, 98% ở Puerto Rico… chỉ trong 27 năm. Khu vực miền trung bờ Tây nước Mỹ, số lượng côn trùng được ghi nhận giảm 4% mỗi năm.

Nguyên nhân chính khiến côn trùng suy giảm là quá trình đô thị hóa - Ảnh: AP

Bên cạnh một số loài có hại cho mùa màng như châu chấu và là trung gian truyền bệnh như muỗi, ruồi…, đa số côn trùng đều giữ vai trò quan trọng trong hệ sinh thái và hoạt động sản xuất của con người.

Chúng giúp thực vật thụ phấn, là nguồn thức ăn cho nhiều động vật khác trong hệ sinh thái, giúp tái chế nhiều loại rác tự nhiên.

"Tỉ lệ suy giảm nếu quá 24% đã đáng lo ngại. Cần nhớ sản xuất lương thực của con người dựa phần nhiều vào côn trùng" - TS Roel Van Klink, Trung tâm nghiên cứu đa dạng sinh học tích hợp của Đức, nói.

Theo các chuyên gia, nguyên nhân chính của sự suy giảm này là do môi trường sống bị phá hủy vì quá trình đô thị hóa. Những vùng có tỉ lệ côn trùng biến mất nhiều nhất thường chính là những khu đô thị lớn. Ô nhiễm ánh sáng ở đây cũng góp phần hạn chế côn trùng.

Ở vùng nông thôn, lạm dụng thuốc trừ sâu cũng làm côn trùng mất đi đáng kể. Ngoài ra một số nơi chất dinh dưỡng trong thực vật giảm đáng kể do hàm lượng CO₂ tăng lên trong không khí, từ đó tác động trở lại đến số lượng côn trùng. "Hiện tượng này cũng có thể xảy ra trên toàn thế giới", TS Van Klink nói.

Một số loài côn trùng nước ngọt gia tăng nhưng không đáng kể - Ảnh: REUTERS

Điểm sáng trong nghiên cứu là số côn trùng nước ngọt lại tăng, trung bình hằng năm hơn 1%, đặc biệt tại Bắc Âu, Nga...

Dẫu vậy côn trùng nước ngọt chỉ chiếm 10% trong tổng số côn trùng và thường không giúp thực vật thụ phấn.

"Diện tích nước ngọt trên Trái đất chỉ chiếm tỉ lệ nhỏ, vì vậy không thể bù đắp sự sụt giảm của côn trùng trên cạn", TS Van Klink nói.

Đức chi 100 triệu euro cứu côn trùng

TTO - Những khoản tiền khổng lồ mà các quốc gia dùng giải cứu hổ, tê giác, cá voi, cá mập… không còn lạ với nhiều người, nhưng dùng cả ‘núi tiền’ để cứu trợ những loài côn trùng bé nhỏ thì quả thật rất đặc biệt.