Một loài lan đặc trưng ở New Guinea - Ảnh: KEW

New Guinea nằm ở tây nam Thái Bình Dương, phía đông quần đảo Mã Lai, có diện tích khoảng 786.000km². Nửa phía tây đảo thuộc Indonesia, nửa còn lại thuộc Papua New Guinea.

Hiện nay, hòn đảo có khoảng 7,5 triệu cư dân với mật độ chỉ 8 người/km².

Từ thế kỷ 17 đã có nhiều nghiên cứu về thực vật ở New Guinea, nhưng quy mô còn nhỏ và tiêu bản được lưu trữ riêng lẻ nhiều nơi.

Vị trí của đảo New Guinea trên bản đồ thế giới - Ảnh: WIKIMEDIA

Theo BBC, mới đây nhóm nhà khoa học từ Bảo tàng Thực vật hoàng gia (Anh) cùng một số trường đại học bắt tay tập hợp danh sách đầy đủ và chi tiết nhất về hệ thực vật ở New Guinea.

Thống kê trước đây cho rằng số loài cây cỏ trên đảo dao động 9.000 - 20.000.

Sau khi phân tích trên 704.000 tiêu bản, nhóm khẳng định đến thời điểm hiện tại hòn đảo ghi nhận hơn 13.000 loài thực vật khác nhau, từ những loại phong lan nhỏ đến các cây dương xỉ khổng lồ.

Khoảng 70% trong số đó là loài đặc hữu, không thể tìm thấy ở bất kỳ nơi nào khác trên Trái đất.

Các cánh rừng nguyên sinh còn gần như nguyên vẹn tại New Guinea - Ảnh: KEW

Thảm thực vật ở New Guinea rất đa dạng, từ hệ sinh thái rừng ngập mặn ven biển đến các cánh rừng nhiệt đới trải dài trên các triền đồi, những đồng cỏ núi cao xanh mướt…

TS Rodrigo Cámara-Leret - nhà sinh thái học thuộc Đại học Zurich (Thụy Sĩ), thành viên nhóm nghiên cứu - ví von New Guinea là "hòn đảo thiên đường "dư thừa’ sự sống" để chỉ mức độ đa dạng sinh học của hòn đảo.

Ước tính 20% trong các danh sách thực vật tại New Guinea là các loài lan đặc trưng cho vùng khí hậu xích đạo châu Á. Khoảng 29% là các loại cây thân gỗ, trong đó phần lớn là các cây lâu năm và gỗ quý.

Loại dương xỉ lớn hiếm gặp hiện sinh sống tại New Guinea - Ảnh: KEW

Trong nghiên cứu, các nhà khoa học cũng tìm thấy ở đây những loài đỗ quyên hay thu hải đường mới hoàn toàn, chưa từng được sách vở ghi nhận.

Theo Liên minh Bảo tồn thiên nhiên quốc tế (IUCN), từ năm 1970 đến nay gần 3.000 loài thực vật mới đã được phát hiện tại New Guinea.

IUCN cũng ước tính trong 50 năm tới, các nhà sinh vật học sẽ có thể tìm được thêm 4.000 loài mới tại đây.

Một loài hoa đỗ quyên mới tại New Guinea - Ảnh: KEW

TS Tim Utteridge - chuyên gia từ Bảo tàng Thực vật hoàng gia (Anh), trưởng nhóm nghiên cứu - cho rằng thống kê và định danh được các loài thực vật là bước đi đầu tiên để bảo tồn đa dạng sinh thái ở New Guinea.

"Thật sự hệ thực vật ở New Guinea rất quý giá. Nếu mất chúng, ta sẽ không thể tìm lại ở nơi nào khác", TS Utteridge nói. Dựa trên nghiên cứu này, các nhà khoa học sẽ tiếp tục cho ra một kế hoạch bảo tồn các loài cây.

Thực vật có khả năng ngụy trang mùi hương để sinh tồn

Các loài thực vật tại các khu rừng nhiệt đới có khả năng che dấu mùi hương để tránh bị phát hiện và bị côn trùng ăn.