Phóng to

Lẽ ra như thế họ phải được hưởng một đời sống tình dục thoả mãn hơn nhưng quan niệm truyền thống của xã hội như một thứ luật không thành văn lại ngầm quy định rằng họ đã ngoài tuổi còn cảm xúc hay nhu cầu tình dục khiến cho một số phụ nữ như phải “già đi trước tuổi”. Thực sự đã có những biến đổi gì ở phụ nữ trung niên và đã có ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của họ như thế nào?

Ở nữ, buồng trứng suy giảm hoạt động xảy ra vào độ tuổi 45-50 và được coi là bắt đầu giai đoạn mãn kinh, trong cơ thể có sự tụt giảm mạnh và nhanh nồng độ estrogen và progesterone. Đã có một vài nghiên cứu cho thấy chức năng tình dục nữ có bị ảnh hưởng ở tuổi mãn kinh; một nghiên cứu tầm cỡ quốc gia ở Mỹ trên 1749 phụ nữ từ 18 đến 59 tuổi cũng đưa ra tỷ lệ là 1 trên 4 phụ nữ mãn kinh không có được khoái cực nữa.

Không thể phủ nhận rằng do giảm nồng độ estrogen nên đã có khoảng 20% bị khô âm đạo đến mức làm cho quan hệ tình dục khó khăn vì đau. Và theo dõi 438 phụ nữ ở Melbourne có tuổi từ 45 đến 55 trong 8 năm cũng đã cho thấy tuổi tác thường đi kèm với sự giảm hoạt động tình dục, giảm khả năng tiếp nhận và ham muốn tình dục. Ngoài ra, còn có nhiều yếu tố khác ảnh hưởng đến tình dục ở giai đoạn rất quan trọng này của cuộc sống phụ nữ, ví dụ những yếu tố tâm lý của từng cá thể, mối quan hệ với người bạn đời, tình trạng bệnh tật...

Tuy nhiên, sự giảm ham muốn không phải bao giờ cũng diễn ra ở mọi phụ nữ mà trái lại một số phụ nữ vẫn có ham muốn tình dục mạnh ở tuổi 50, khi không còn lo có thai ngoài mong muốn. Nghiên cứu của bác sĩ Christiane Delbes ở viện nghiên cứu dân số quốc gia Pháp cũng cho thấy rằng phụ nữ Pháp tuổi 50 ngày nay khác hẳn với thế hệ mẹ của họ về nhiều điểm. Năm 1992, tỷ lệ những phụ nữ tuổi 50 cho biết có đời sống tình dục thỏa mãn đã tăng gấp 3 lần so với năm 1970.

Vì vậy từ lâu người ta đã nói đến một hiện tượng tuy có vẻ hiếm nhưng là một sự thực: ham muốn tình dục bùng phát ở những phụ nữ đã mãn kinh (hiện tượng hồi xuân). Hình như sau khi sạch kinh và buồng trứng ngừng hoạt động thì ham muốn tình dục cũng hết luôn nhưng trong một số trường hợp lại diễn ra điều trái ngược. Hiện tượng này một lần nữa khẳng định tính đúng đắn của lí thuyết cho rằng nguyên nhân chính dẫn đến ham muốn tình dục là sự tiếp tục hoạt động của các tuyến nội tiết trong nhiều năm nữa sau giai đoạn khủng hoảng khi buồng trứng ngừng hoạt động.

Hiện tượng hồi xuân là hiện tượng người phụ nữ ở tuổi mãn kinh như được tiếp thêm sức mạnh mới, ham muốn tình dục bỗng nhiên trỗi dậy và còn mạnh mẽ hơn cả thời trẻ - “quỷ dữ đã nhóm lửa ở cái lò đã nguội lạnh từ lâu” (ngạn ngữ nước ngoài) - Văn học và y học vẫn còn nhắc đến những câu chuyện hồi xuân của nhiều phụ nữ tuổi mãn kinh, họ mê muội lao vào những cuộc tình không xứng đáng, đánh mất khả năng phán xét và sự kiêu hãnh, làm dáng một cách lố lăng và có những hành vi táo bạo không kém gì tuổi vị thành niên. Lẽ dĩ nhiên những trường hợp như thế không nhiều nhưng là một thực tế và nhiều cuộc chia tay hoàng hôn đã xảy ra trong bối cảnh này.

Để giữ cho dục năng không phai tàn, phụ nữ tuổi trung niên vẫn có thể duy trì dục năng bằng một lối sống tích cực.

- Việc trước tiên cần làm là gạt bỏ định kiến coi tuổi trung niên là không cần quan tâm đến tình dục để giữ cho tâm hồn trẻ trung; một thái độ sai lầm về tình dục còn làm cho người phụ nữ gặp nhiều trở ngại hơn cả những thay đổi sinh học do thiếu hụt estrogen.

- Khi đã có dấu hiệu âm đạo khô gây khó khăn cho quan hệ tình dục càng không nên chấm dứt hoàn toàn chuyện chăn gối vì làm như vậy càng giảm bài tiết dịch nhờn và độ chun giãn. Cần dùng thuốc bôi trơn có chứa hoóc-môn estrogen dạng gel (giống như kem lỏng) hay dạng viên nang cho mỗi lần giao hợp, để giảm hiện tương khô và teo niêm mạc âm đạo.

- Vào tuổi trung niên, vợ chồng có khi còn cần sự săn sóc nhau và tạo cơ hội khơi dậy cảm xúc tình dục hơn cả tuổi trẻ. Quan hệ tình dục cần duy trì ở mức độ thích hợp với cả 2 người. Chia xẻ chân thành về cảm xúc và nhu cầu tình dục còn cần thiết hơn vào tuổi này (vì có thể có sự khác biệt), sự dồn nén về tâm lý (những bực bội hay mong muốn không được nói ra, phải chịu đựng) kéo dài có hại cho sức khoẻ; nhiều thầy thuốc đã chứng minh rằng định kiến và hổ thẹn sai lầm còn cản trở sự hưởng thụ đời sống tình dục hơn chính những thay đổi sinh học của cơ thể.

- Liệu pháp hoóc-môn thay thế: liều thấp estrogen kết hợp với progestin có tác dụng tốt để điều trị nhiều triệu chứng của tuổi mãn kinh. Liệu pháp hoóc-môn thay thế có thể dưới dạng viên hay kem...

- Chăm sóc sức khoẻ bản thân: khó có thể có đời sống tình dục tốt khi sức khoẻ bản thân yếu, do đó cần có lối sống tích cực bao gồm ăn uống hợp lý (nhiều rau quả, ít thịt), vận động hàng ngày (đi bộ...), tâm trí thanh thản (yoga, thiền là những phương pháp tốt).