Mai Nhật Anh và Phùng Văn Long thuyết trình về đề tài dự án chưng cất nước mặn thành nước ngọt trước ban giám khảo cuộc thi khoa học kỹ thuật cấp quốc gia học sinh trung học, khu vực phía Bắc - Ảnh: H.MỸ

Đó là trường hợp của bạn Mai Nhật Anh - học sinh lớp 12A3, Trường THPT chuyên Phan Bội Châu, Nghệ An.

Nhật Anh là một trong hai tác giả của dự án "Hệ thống chưng cất nước mặn thành nước ngọt với kỹ thuật chân không bằng bơm thủy lực bởi năng lượng sóng biển" được Bộ GD-ĐT chọn đi dự thi tại cuộc thi khoa học kỹ thuật quốc tế do Intel tổ chức (Intel ISEF) tại Mỹ. 

Trước đó, tại cuộc thi khoa học kỹ thuật học sinh trung học quốc gia 2018, dự án trên của Nhật Anh và Phùng Văn Long đạt giải Nhất.

Vượt qua vòng thuyết trình bằng tiếng Anh, dự án của hai bạn là 1 trong 8 dự án của cả nước được Bộ GD-ĐT chọn dự thi cuộc thi khoa học kỹ thuật quốc tế tại Mỹ.

Chiều 2-5, thầy Mai Văn Quyền, giáo viên trực tiếp hướng dẫn cho hai học sinh, cho biết qua hai lần phỏng vấn visa, chỉ có học sinh Phùng Văn Long và hai quan sát viên của đoàn Nghệ An được Đại sứ quán Mỹ cấp visa. Các thành viên còn lại, trong đó có bạn Mai Nhật Anh và thầy giáo Quyền bị từ chối.

Điều này dẫn đến nguy cơ dự án dự thi khoa học kỹ thuật quốc tế của hai bạn bị hủy bỏ.

"Bộ GD-ĐT đã đăng ký với ban tổ chức cuộc thi dự án có hai tác giả. Việc chỉ có một tác giả tham dự sẽ là vi phạm quy chế cuộc thi và khả năng bị hủy đề tài là rất cao", thầy Quyền nói.

Thầy Quyền hướng dẫn hai học sinh nghiên cứu tìm cách nâng cao công suất hệ thống chế nước ngọt từ nước mặn - Ảnh: H.MỸ

Thầy Ngô Sỹ Thủy, hiệu trưởng Trường THPT chuyên Phan Bội Châu, cho hay: "Việc không được tham dự cuộc thi là điều rất đáng tiếc đối với không chỉ 2 em Văn Long và Nhật Anh, mà với cả nhà trường và ngành giáo dục tỉnh nhà bởi đây là lần đầu tiên Nghệ An có dự án lọt vào sân chơi rộng lớn này".

Sau khi nhận kết quả này, đoàn Nghệ An cũng đã xin sự hỗ trợ từ phía Bộ GD-ĐT can thiệp nhưng đến thời điểm này vẫn chưa có kết quả.

Theo kế hoạch, ngày 11-5 đoàn Việt Nam sẽ bay sang Mỹ và ngày 13-5 cuộc thi sẽ chính thức được khai mạc.

Năm ngoái, em Phạm Huy - học sinh Trường THPT thị xã Quảng Trị (tỉnh Quảng Trị) - tác giả dự án "Cánh tay robot cho người khuyết tật" được chọn dự thi khoa học kỹ thuật quốc tế, cũng từng bị từ chối cấp visa. 

Tuy nhiên, sau đó với sự hỗ trợ của các cơ quan chức năng, Phạm Huy đã được cấp visa sang Mỹ, kịp dự thi và xuất sắc giành giải Ba.

Hai bạn Long và Anh thử nghiệm hoạt động dự án ở bãi biển - Ảnh: NVCC

Chưng cất nước mặn dùng cho tàu thuyền và trên đảo là ý tưởng của Phùng Văn Long và Mai Nhật Anh, xuất phát từ thực trạng thiếu nước ngọt ở một số đảo, quần đảo và việc nhiều ngư dân đi biển khai thác hải sản dài ngày phải đưa theo nước ngọt từ đất liền, phải trở về khi hết nước dự trữ.

Dự án được chế tạo dựa trên phương pháp bay hơi và ngưng tụ chất lỏng, sử dụng sóng biển để vận hành hệ thống bơm giảm áp, từ đó làm giảm nhiệt độ sôi của nước biển, giúp tạo thành lượng hơi nước lớn hơn, tăng năng suất của máy.