Nhân viên văn phòng ở quận 1 (TP.HCM) băng qua đường để đi ăn trưa sau giờ làm việc - Ảnh: QUANG ĐỊNH

Đó là một nét văn hóa bình dân và phổ biến. Sâu xa hơn, qua sự vận hành của hệ thống giao thông với xe máy là chủ lực này, chúng ta thấy rất rõ rằng văn hóa đi đường và sự khoan dung trong va chạm, nhường nhịn và chia sẻ rủi ro với nhau trên đường là rất khác biệt ở đây.

Văn hóa khoan dung và chia sẻ này, theo góc nhìn cá nhân tôi, là một nét đặc trưng của thành phố mà không chỉ người dân Sài Gòn mà còn người dân cả nước, các bạn bè quốc tế đều yêu quý.

Với đặc tính của hệ thống giao thông và loại phương tiện giao thông như vậy, đặc biệt là thời tiết khí hậu 6 tháng nắng chói chang, gay gắt và 6 tháng mưa bất chợt, như trút nước đến nỗi tránh không kịp.

Do đó tôi mạnh dạn đề xuất: xây dựng các mái che năng lượng mặt trời ở các giao lộ, ngã tư tuyến đường - nơi có mật độ lưu thông xe máy lớn, nơi có khả năng bị ảnh hưởng nhiều do thời tiết nắng nóng và không có bóng râm, nơi ở các tuyến đường huyết mạch có ảnh hưởng đến bộ mặt kiến trúc cảnh quan đô thị.

Ý tưởng này sẽ giải quyết một số vấn đề chính như sau:

- Tạo bóng râm cần thiết, hỗ trợ về tiện nghi nhiệt độ cho người đi xe máy trên đường. Nhất là vào khoảng thời gian từ 9h sáng cho đến tầm 16h chiều. Sự hỗ trợ này có tác dụng rất lớn đến sức khỏe và tâm lý của người đi đường, giúp giảm bớt cảm giác nóng vội tránh nắng, hấp tấp vượt đèn đỏ có thể gây tai nạn giao thông.

- Hệ thống mái che năng lượng mặt trời này vừa hấp thụ năng lượng mặt trời, vừa tạo bóng râm che mát cho người đi đường, lại còn sử dụng nguồn điện này cho việc chiếu sáng trang trí đường phố ngay góc giao lộ vào ban đêm, góp phần tạo ra các điểm nhấn chiếu sáng, làm đẹp cho cảnh quan đô thị.

Đồng thời tăng cường ý thức, nhận thức của người tham gia giao thông tại các giao lộ, an toàn, sáng sủa và góp phần tạo cảnh báo từ xa cho người đi đường tại các điểm giao, khi mà đèn giao thông khó thấy rõ hoặc bị sự cố hoặc bị che lấp.

- Hệ thống mái che này còn có thể áp dụng cho các lối băng qua đường ở các tuyến đường quan trọng - nơi có các công trình như bệnh viện, chợ dân sinh hay trường học. Bởi ngoài tác dụng che nắng, che mưa giảm thiểu tác động môi trường đến người đi bộ, nó còn có tác dụng chiếu sáng hay cảnh báo từ xa cho các phương tiện giao thông ở khoảng cách xa, khuất tầm nhìn trước mắt.

Ngay tại các nút giao lộ với hệ thống này, có thể kết hợp rất nhiều phương tiện như âm thanh, truyền hình và quảng cáo để có thể truyền đi các thông điệp của thành phố đến người tham gia giao thông một cách hiệu quả. 

Bởi thông thường, trung bình mỗi người dân hằng ngày đi làm đều phải dừng đèn đỏ chờ lưu thông ít nhất vài chục lần mỗi ngày; trong thời gian đó, hầu như tâm lý đều là chờ đợi, quan sát và đôi khi nôn nóng, mất tập trung.

Một bản nhạc du dương, nhẹ nhàng có thể làm dịu tâm lý nôn nóng, một hình ảnh tuyên truyền dí dỏm về giao thông có thể khắc sâu nhận thức, một giải pháp truyền thông có thể tăng cường sự hiểu biết cho người dân, một thông điệp sức khỏe có thể được áp dụng ngay khi họ đi về nhà, một cảnh báo về kẹt xe, tai nạn có thể làm cho họ chuyển hướng và khắc phục ùn tắc.

Do đó, tùy theo cách thiết kế và xây dựng cho phù hợp với từng bối cảnh, ngã ba, ngã tư, ngã năm... mà phát huy tác dụng. 

Thay vì phải trồng cây xanh, lên đến thậm chí hằng chục năm để tán cây đủ sức che nắng cho người đi đường, thì đây là giải pháp theo cá nhân tôi là thực tế, rất cần thiết và có thể áp dụng, mở rộng trên quy mô lớn, từ các khu trung tâm cho đến các khu dân cư, góp phần đáng kể hỗ trợ cho môi trường giao thông được nhân văn, hài hòa và an toàn, đẹp mắt hơn.

Đây là giải pháp khả thi, an toàn và có thể hoạt động lâu dài, bởi cách thức xây dựng và nguồn năng lượng sử dụng đều là miễn phí. Cách thức hoạt động truyền thông có thể tạo ra cơ chế cho các nhà đầu tư tham gia tài trợ xây dựng để đổi lấy hoạt động quảng cáo, chỉ cần kiểm soát sao cho phù hợp. 

Cách thức như vậy thì các áp lực về tài chính đều được giải quyết, người dân đều đồng thuận và cảm thấy tự hào khi được chăm sóc cho việc di chuyển của mình dù chỉ là một khoảnh khắc tại giao lộ.

Đồ họa: NGỌC THÀNH

Hiến kế 'TP.HCM nâng tầm quốc tế': Quy hoạch hài hòa và tổ chức dịch vụ thông minh

TTO - Nhiều đô thị nổi tiếng trong khu vực và trên thế giới được quy hoạch theo hướng tạo nên sự hài hòa giữa nét cổ điển và tính hiện đại, các hiện trạng kiến trúc cổ kính thường là điểm nhấn cho những công trình hiện đại.