Phóng to

Ngày 21-8-2011, ông V. (xã Bình Quới, huyện Châu Thành, tỉnh Long An) viết một giấy nhận nợ với nội dung: có mượn của ông D. (ngụ đường Lê Văn Thọ, P.9, Q.Gò Vấp, TP.HCM) 100 triệu đồng để góp vốn làm ăn từ năm 2000, sau sáu tháng, ngày 30-2-2012, sẽ trả đủ số tiền vốn và lãi theo lãi suất ngân hàng. Tháng 3-2012, ông D. khởi kiện ông V. ra TAND huyện Châu Thành.

Tòa án công nhận giấy nợ

Tháng 7-2012, TAND huyện Châu Thành xử sơ thẩm vụ kiện. Tại tòa, ông V. trình bày ông không vay tiền của ông D., do bị ông D. kêu “xã hội đen” đến ép buộc, khống chế nên ông phải viết giấy nợ trên. Cũng theo ông V., do sau khi viết xong giấy nợ, ông D. đã cất giữ giấy nợ đó nên ông không có cơ sở để tố cáo với cơ quan chức năng. Ông V. không đồng ý trả tiền cho ông D.. Tuy nhiên, lời trình bày của ông V. không được tòa chấp nhận. Tại phiên tòa, người ký tên làm chứng trong giấy nhận nợ khẳng định ông V. viết giấy nhận nợ là đúng sự thật, không có ai ép buộc. Bản án sơ thẩm tuyên buộc ông V. phải trả cho ông D. cả tiền nợ gốc và tiền lãi tổng cộng hơn 198 triệu đồng.

Ông V. đã kháng cáo bản án sơ thẩm trên. Ông nói: “Khi bị ép viết giấy nhận nợ, tôi đang trong trạng thái bị hoảng loạn nên mới viết đại ngày trả nợ là 30-2-2012, thực tế ngày 30-2 không có trong lịch dương. Tình tiết này không được đưa ra xem xét trong phiên tòa, gây bất lợi cho tôi”.

Ông Phạm Văn Thái - phó chánh án TAND huyện Châu Thành, chủ tọa phiên tòa nói trên - cho biết: “Khi nghị án, chúng tôi có cân nhắc tình tiết ngày 30-2 không có trong lịch dương nhưng tại phiên tòa đương sự không trình bày hay thắc mắc gì về vấn đề này nên chúng tôi không giải quyết. Mấu chốt của vấn đề là ông V. trình bày bị xã hội đen ép viết giấy vay nợ nhưng không trình được chứng cứ nên không có cơ sở để xem xét”.

Giao dịch có bị vô hiệu?

Theo một số ý kiến của các chuyên gia pháp lý, ngày hẹn trả nợ của hai bên là 30-2, một ngày không có trên thực tế nên theo quy định của Bộ luật dân sự thì đây có thể xem là việc các đương sự có nhầm lẫn, dẫn đến giao dịch bị vô hiệu. Hậu quả của giao dịch vô hiệu là các bên phải hoàn trả cho nhau những gì đã nhận. Cho nên, nếu thật sự ông V. có vay của ông D. 100 triệu đồng thì cũng chỉ phải trả lại 100 triệu đồng tiền gốc mà không phải trả lãi.

Tuy nhiên, theo luật sư Võ Xuân Trung (Đoàn luật sư TP.HCM), nếu thật sự giữa ông V. và ông D. có chuyện vay nợ, mà các bên có sự nhầm lẫn về ngày tháng thì giao dịch trên vẫn không bị xem là vô hiệu. Vấn đề là khi xét xử vụ việc, tòa án cần phải làm rõ việc vay mượn tiền có thật hay không.

Còn theo luật sư Trịnh Thanh, nếu quả thật giấy vay nợ mà ông V. đã viết là bị ép buộc thì ông V. phải có nghĩa vụ chứng minh với tòa. Ông V. phải có thêm chứng cứ khác chứng minh mình phải viết giấy trong hoàn cảnh bị ép buộc nhận nợ, bị “xã hội đen” hù dọa ra sao, có người nào khác làm chứng không... Nếu không đưa ra được bằng chứng nào khác thì phán quyết của tòa án công nhận giấy vay nợ, buộc ông V. phải trả nợ là đúng.

Tuy nhiên, luật sư Trịnh Thanh cũng cho rằng trong vụ án đương sự khai bị ép buộc phải viết giấy nợ thì tòa án cũng cần phải làm rõ thêm một số tình tiết khác về việc cho vay, như ông D. cũng phải có nghĩa vụ chứng minh việc mình đưa tiền cho ông V. vay vào thời điểm nào, mục đích gì, có người nào khác chứng kiến hay không.