Trao giải thưởng sử học Trần Văn Giàu lần thứ 7

Sáng 18-9, nhà nghiên cứu Tô Bửu Giám, đại diện Ủy ban giải thưởng Trần Văn Giàu, vui mừng công bố giải thưởng lần thứ 7 được trao cho công trình nghiên cứu “Lịch sử hình thành và phát triển vùng đất Nam bộ (từ khởi thủy đến năm 1945)” của nhóm tác giả Trần Đức Cường (chủ biên), Võ Sĩ Khải, Nguyễn Đức Nhuệ, Lê Trung Dũng. 

Rất vui mừng vì giải thưởng lần thứ 6 đã được trao từ năm 2011, và dù đã phải “im hơi lặng tiếng” suốt hơn ba năm, hội đồng bình chọn vẫn không vì thế mà từ bỏ những tiêu chuẩn khoa học khắt khe đã được giáo sư Trần Văn Giàu đề ra.

Lần lại các dấu tích khảo cổ địa chất, nhân chủng học từ thời tiền sử, “Lịch sử hình thành và phát triển vùng đất Nam bộ” trình bày quá trình khai phá, xác lập chủ quyền, xây dựng và phát triển, quá trình bảo vệ vùng đất Nam bộ của các thế hệ người Việt, góp phần chứng minh và khẳng định Nam bộ là một bộ phận lãnh thổ quốc gia Việt Nam từ lâu đời, người dân đã hội nhập vào cộng đồng dân cư Việt Nam nhiều thế kỷ…

Nhận xét về tác phẩm, Ủy ban giải thưởng Trần Văn Giàu cho rằng các tác giả đã trình bày được cô đọng và súc tích về Nam bộ thời tiền sử và sơ sử; phân tích và minh chứng sáng tỏ các vấn đề văn hóa Óc Eo - Phù Nam - hậu Óc Eo, quan hệ lịch sử Phù Nam - Chân Lạp; lý giải được logic, khoa học khoảng trống sử liệu và lịch sử suốt 10 thế kỷ từ thế kỷ thứ VII đến XVII.

Công trình cũng đã luận giải được khúc chiết quá trình xác lập chủ quyền một cách hợp pháp, hòa bình bằng công lao khai phá của các thế hệ tổ tiên người Việt và các cộng đồng dân cư khác như Khmer, Hoa; xác lập chủ quyền quốc gia, tổ chức bộ máy hành chính từ Gia Định đến Nam kỳ lục tỉnh…

Trên nền kế thừa các thành quả nghiên cứu trước, phần soi chiếu sáng tỏ về sự hình thành và phát triển vùng Nam bộ này là đóng góp mới của tác phẩm, cũng là công trình đầu tiên kế tục mảng nghiên cứu vùng đất mới Nam bộ của giáo sư Trần Văn Giàu được trao giải thưởng.

Công trình nghiên cứu “Lịch sử hình thành và phát triển vùng đất Nam Bộ (từ khởi thủy đến năm 1945)"

Giải thưởng năm nay trị giá 180 triệu đồng. Và cũng đã trở thành truyền thống, sau những lời nhận xét cặn kẽ, đầy hứng khởi học thuật, tất cả thành viên của Ủy ban giải thưởng Trần Văn Giàu tiếp tục nói về những khao khát và tiếc nuối của ban tổ chức: khao khát được xem, được đọc, được trao giải thưởng nhiều hơn những tác phẩm nghiên cứu nghiêm túc, giá trị, mới mẻ về Nam bộ; tiếc nuối là đã hoạt động đến năm thứ 13, qua bảy lần trao giải thưởng nhưng vẫn chưa tìm được tác phẩm nào để trao thưởng cho hạng mục “lịch sử tư tưởng Nam bộ”.

Ấy cũng là những khao khát và tiếc nuối của chính giáo sư Trần Văn Giàu. “Hãy tiếp tục nghiên cứu về Nam bộ, giải thưởng Trần Văn Giàu đang chờ”, ông Tô Bửu Giám hướng về dãy ghế của các nhà khoa học mà kêu gọi.

Một điều đáng tiếc nữa mà tất cả những người tham dự buổi trao giải hôm nay đều nói ra thành tiếng: không có sách để mọi người được đọc tường tận tác phẩm đoạt giải.

Dù đã được NXB Khoa Học Xã Hội xuất bản năm 2014, nhưng lại chỉ in với số lượng hạn chế và phát hành trong hệ thống nội bộ nên “Lịch sử hình thành và phát triển vùng đất Nam bộ” hầu như chưa ai được đọc.

Tiếp thu những góp ý của hội đồng giải thưởng, PGS.TS Trần Đức Cường cam kết sẽ tiếp tục tu chỉnh, bổ sung cho công trình và hi vọng lần xuất bản sau tác phẩm sẽ hoàn thiện hơn và đến được tay người đọc.