GS Tôn Thất Nguyễn Thiêm (trái) và TS Dương Ngọc Dũng - Ảnh: L.Điền

Vốn nổi tiếng là chuyên gia về thương hiệu và chiến lược phát triển doanh nghiệp, GS Tôn Thất Nguyễn Thiêm trong một phen đối diện với cái chết khi nghe thông báo ông bị mắc bệnh ung thư phổi, đã phải dành hai tiếng đồng hồ trong bệnh viện để tĩnh tại và suy nghĩ xem mình sẽ đem tin này về cho người thân của mình như thế nào.

Đó chỉ là khởi đầu cho một hình thành vượt qua bạo bệnh, mà theo ông, nó khởi sự như một dạng nghiệp, để rồi dẫn đến cơ duyên ông quán chiếu lại mọi thứ, từ bản thân mình, cuộc sống xung quanh, và ngộ ra được những điều ông chia sẻ qua tập sách.

"Hãy đọc sách"

Trong câu chuyện bàn tròn cùng với TS Dương Ngọc Dũng và MC Tuyết Anh, GS Tôn Thất Nguyễn Thiêm nhiều lần vận dụng triết lý Phật giáo để chuyển tải những kinh nghiệm sống mà ông rút ra được cũng như gửi gắm các lời khuyên cho bạn trẻ.

Điều đầu tiên ông “đem chính mình ra để nói”, là khuyên giới trẻ hãy đọc sách. GS Thiêm đã có một tuổi thơ cùng sách, lớn lên cùng sách và chưa bao giờ ngừng đọc sách. Ông hóm hỉnh bộc bạch “bả (chỉ vợ ông - PV) nuôi tôi, và tôi chỉ đọc sách”.

Còn TS Dương Ngọc Dũng thì thú nhận chưa thấy ai đọc sách “kinh khủng” như Tôn Thất Nguyễn Thiêm. “Kinh khủng” ở đây là đọc liên tục gần như cả ngày lẫn đêm lúc nào cũng đọc sách được.

Ngay cả trong phần bật mí về một quyển Ngộ thứ hai, sẽ xuất bản trong thời gian tới, GS Tôn Thất Nguyễn Thiêm cũng cho biết ông đã đọc sách rất nhanh, chỉ cần một tiếng để đọc xong 200 trang, và sau đó ghi lại những suy nghĩ về 200 trang sách đó, xong sau đó một thời gian ông quay lại đọc những gì đã ghi về quyển sách ấy và xem lại quyển ấy cũng trong khoảng một tiếng nữa, như vậy là mất hai tiếng đồng hồ để đọc kỹ 200 trang sách.

“Điều này giúp tôi trở nên nhạy bén hơn, và cũng là giúp trả lời cho các bạn đặt câu hỏi thời gian ở đâu ra để cho tôi đọc sách” - GS Nguyễn Thiêm nói.

Hạnh phúc là cảm thụ chứ không phải mưu cầu

Dẫn một ý từ sách Ngộ, rằng tác giả khuyên người ta phải bỏ bớt đi thì mới hạnh phúc, MC Tuyết Anh hỏi GS Tôn Thất Nguyễn Thiêm rằng giới trẻ hiện nay thì lại muốn thêm nhiều hơn, cần nhiều hơn, vậy thì có thể bỏ cái gì?

Câu trả lời đến từ tác giả hóa ra lại rất bình dị, đó là mỗi người phải có năng lực phê phán, thẩm định, để xem mình có nên theo đuổi cái đó không.

“Có nhiều người theo đuổi những thứ lãng xẹt, trong khi phải xem là mình có nhu cầu với cái đó không, nếu chỉ vì thấy người khác có mà mình cũng muốn có thì lãng xẹt”, ông nhấn mạnh.

Ở một chiều hướng khác, ông nhắc lại rằng hạnh phúc thực sự là cảm thụ chứ không phải mưu cầu, và con người ta nếu biết bỏ đi những thứ lãng xẹt như vậy thì sẽ hạnh phúc.

Đừng hiểu sai chữ "tùy duyên"

Một bạn nêu ý kiến phản biện rằng, nếu như mình nói mọi sự đều có nhân duyên, thì có vẻ lối sống ấy thụ động quá, mình cứ chờ cơ duyên đến với mình sao? GS Thiêm dẫn lại câu ngạn ngữ “May mắn chỉ đến với người đã sẵn sàng để hưởng may mắn đó”. Và ông nói thêm rằng ở điểm này cũng nên nhìn theo nhân quả, chúng ta đã làm gì để có cơ duyên? Không thể một đời làm việc xấu, cướp bóc, tham nhũng, và rồi chờ cơ duyên tốt đẹp đến với mình.

Đến đây, TS Dương Ngọc Dũng giải thích thêm chữ “tùy duyên” bị nhiều người hiểu sai, tùy duyên trong triết lý Phật giáo không phải là thụ động chời thời, mà là nương theo những cơ hội trước mắt để chuyển hóa sao cho tốt nhất. Nói theo ngôn ngữ hiện đại tức là phân tích vấn đề để giải quyết vấn đề sao cho tốt nhất, có lợi nhất. 

Buổi trò chuyện khép lại với thông tin GS Tôn Thất Nguyễn Thiêm sẽ còn ra mắt quyển sách tiếp theo Ngộ, có tên là Về. Như vậy là có thêm một chờ đợi về sách, cũng hay.