Học sinh nhận hành mang đi bán - Ảnh: H.HG.

Để tránh tình trạng lượng hành tím ùn ứ trong dân do khó khăn tiêu thụ như hai vụ vừa qua, tỉnh Sóc Trăng đã có kế hoạch tổ chức lại sản xuất tại vùng này trong các niên vụ sắp tới như giảm dần diện tích trồng hành ở mức độ hợp lý để đảm bảo cung cầu; xây dựng kế hoạch, đề án chuyển đổi cơ cấu cây trồng phù hợp với vùng đất Vĩnh Châu để thay thế hành tím.

Đồng thời, tỉnh Sóc Trăng hướng dẫn và vận động bà con tham gia việc sản xuất theo hướng liên kết bốn nhà, mở rộng diện tích sản xuất theo tiêu chuẩn Global GAP (thực hiện từ năm 2012) nhằm đảm bảo đầu ra cho sản phẩm.

Các biện pháp nêu trên là quan trọng và cần thiết nhưng có lẽ chưa đủ, chưa phải là giải pháp căn cơ và bền vững. Theo tôi, giải pháp cốt lõi là đầu tư nghiên cứu cho khâu bảo quản sau thu hoạch để có thể tồn trữ củ hành với thời gian lâu hơn, dễ áp dụng hơn đối với cả nông dân và doanh nghiệp.

Thực tế cho thấy hằng năm hành tím Vĩnh Châu luôn khan hàng, sốt giá vào dịp giáp Tết Nguyên đán do thời điểm đó vụ hành sớm chỉ trồng được trên gò đất cao với diện tích chưa đến 1.000ha. Trong khi vụ trồng chính sau tết mới có diện tích và năng suất cao nhất, sản lượng lên đến gần 100.000 tấn.

Có đến hơn 70% sản lượng của vụ hành chính được xuất khẩu sang Indonesia, Singapore, Malaysia... Do đó, khi không xuất khẩu được thì lập tức hành tím bị ứ đọng và rớt giá thảm hại vì cung vượt cầu ở thị trường trong nước.

Trong điều kiện tồn trữ của nông dân hiện nay, sau hai tháng tồn trữ tỉ lệ hao hụt khoảng 10%, tồn trữ trong bốn tháng tỉ lệ hao hụt tăng gấp đôi, lên đến 20% và chất lượng bị giảm đáng kể. Do vậy, người trồng hành dễ bị bắt chẹt, có lỗ cũng phải chấp nhận bán chứ không thể neo hành trên ruộng hay tồn trữ trong nhà được. Đó là chưa kể áp lực nông dân phải bán hành để có tiền trang trải chi phí cho đại lý vật tư nông nghiệp, trả công thuê lao động.

Hành tím Vĩnh Châu trồng theo tiêu chuẩn Global GAP hiện chiếm khoảng 20% sản lượng. Tuy nhiên, ngay cả củ hành đạt tiêu chuẩn này cũng không được các chợ đầu mối và hệ thống siêu thị trong nước ký hợp đồng bao tiêu lâu dài vì các đơn vị này cho rằng số lượng hành tím cung ứng và giá cả không ổn định.

Chính vụ thì sản lượng lớn, giá thấp; vụ hành sớm khan hàng, giá bán cao và có những thời điểm không có hành để cung cấp. Trong khi đó hành tím của Trung Quốc giá ổn định, lúc nào cũng có đáp ứng đầy đủ. Vì vậy, kéo dài được thời gian tồn trữ từ bốn tháng trở lên, bảo đảm cung ứng với sản lượng và giá cả ổn định, hành tím Vĩnh Châu nói riêng, hành tím trong nước nói chung sẽ chiếm lĩnh được thị phần rất lớn ở thị trường nội địa.

Nông dân trồng hành tím Vĩnh Châu đang đặt hàng các nhà khoa học tìm ra quy trình trọn gói từ sản xuất đến bảo quản sau thu hoạch giúp tồn trữ hành với thời gian dài hơn và dễ áp dụng hơn. Đây là giải pháp căn cơ thay cho chiến dịch giải cứu “hành tím yêu thương” được thực hiện trong thời gian qua.