TS Phạm Thi Phương Thùy - Ảnh: Q.NG.

Cuộc trò chuyện đầu năm với Tuổi Trẻ, TS PHẠM THỊ PHƯƠNG THÙY (ĐH Công nghiệp thực phẩm TP.HCM) trải lòng:

- Tôi nghĩ clip ấy đã gây tác động lớn, nhất là về suy nghĩ của các bạn trẻ thường xuyên lên mạng. Đi dạy, tôi nghe sinh viên nhắc nhau chuyện không bỏ rác bừa bãi nữa nên tôi cho rằng ít nhiều có sự thay đổi, bắt đầu từ các bạn trẻ.

Tự nhắc chính mình

* Hiện người ta đang báo động về tình trạng rác thải nhựa. Xin hỏi chị có dùng ly nhựa, hộp xốp không?

- Tôi rất hạn chế xài và thấy lạ là khá nhiều quán cà phê có thương hiệu mà ngay cả ngồi uống tại chỗ cũng dùng ly nhựa chứ không phải bán mang đi. Với những quán như thế, nếu lỡ vào rồi thì cũng không bao giờ tôi ghé lại nữa.

Tôi từng bị một chủ quán cà phê hỏi ngược sao không ngồi uống hết ly nước rồi đi, mua mang theo lại thải ra chiếc ly nhựa. Bị phê bình nhưng tôi thấy vui vì chị chủ quán đó dù ít ỏi nhưng đã bắt đầu ý thức hơn về vấn đề rác thải nhựa ra môi trường.

Ở bất cứ đâu chúng ta cũng có thể thấy người ta bán nước trong các ly nhựa nhưng không phải ai cũng biết phần nhiều những chiếc ly ấy đều là nhựa tái chế, ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe khi dùng.

* Chị xử lý chuyện rác thải trong nhà mình thế nào?

- Thói quen phân thành từng loại rác khác nhau từ ngày đi học, làm việc ở nước ngoài cũng theo tôi về nước. Dĩ nhiên là mình không bao giờ xả rác bừa bãi rồi. Lên lớp, gặp sinh viên tôi cũng nhắc các bạn chuyện này.

Theo tôi, phải bắt tay vào hành động và nên bắt đầu từ từng con hẻm, từng khu phố rồi mới lan rộng ra cộng đồng.

Các bạn thanh niên tình nguyện TP.HCM cùng công nhân thoát nước đô thị vớt rác thải dày đặc trên một dòng kênh tại Q.Gò Vấp (TP.HCM) - Ảnh: Q.NG.

Biến rác thành năng lượng

* Những cách làm mà chị quan sát và tích lũy được về chuyện xử lý rác, môi trường từ nước ngoài liệu có phù hợp với TP.HCM?

- Rất phù hợp! Vấn đề nằm ở ý thức người dân và sự quyết liệt của chính quyền. Tôi hi vọng người dân sẽ đồng lòng hưởng ứng cuộc vận động không xả rác ra đường, xuống kênh rạch, giảm ngập nước mà TP.HCM đang triển khai. Nếu thực hiện tốt khâu thu gom, phân loại nữa thì việc tái chế chất thải rắn sẽ trở nên dễ dàng, thuận tiện hơn, mà người dân cũng sẽ ý thức tốt hơn việc giữ gìn môi trường sống xanh - sạch - đẹp.

Chính quyền phải quyết liệt trong việc phân loại rác, cần lắp thêm nhiều thùng rác hơn nữa. Khu vực trung tâm còn dễ chứ ra xa một chút rất khó kiếm được thùng rác. Tôi cho rằng nên phạt nặng hành vi vi phạm về môi trường, xả rác vô tội vạ. Kết hợp vừa tuyên truyền, vừa chế tài sẽ dần dần thay đổi ý thức người dân theo hướng tốt hơn.

* Chị từng hoàn thành đề tài nghiên cứu việc biến chất thải rắn thành năng lượng?

- Tôi nghiên cứu việc dùng nhiệt độ, áp suất cao chuyển chất thải rắn thành than, một dạng năng lượng dùng làm chất đốt, nguyên liệu phục vụ cho các ngành khác. Đề tài này tôi thực hiện khi làm việc tại Singapore, đã thử nghiệm nhưng để ứng dụng với quy mô lớn sẽ cần thêm một vài bước nữa.

Tôi thấy nguồn rác hữu cơ thải ra từ các chung cư hoàn toàn có thể dùng chế phẩm vi sinh vào xử lý thành phân bón được. Nguồn phân bón này giúp bón ngược lại cho cây xanh của chung cư hoặc gửi cho dân trồng rau ở căn hộ. Đề án này tôi ấp ủ, dự định làm thời gian tới khi thấy chung cư ở TP mọc lên ngày càng nhiều.

* Sẽ thế nào nếu TP đặt vấn đề chuyển giao công nghệ về những điều chị vừa chia sẻ?

- Tôi sẵn sàng hợp tác nếu được đặt vấn đề. Và nếu có thể ứng dụng để giải quyết phần nào câu chuyện môi trường trong lành cho TP, tại sao lại không thế nhỉ!

TTO - Chàng trai 31 tuổi đã 9 lần leo Himalaya và đặt chân lên những đỉnh núi cao nhất thế giới cũng thường xuyên nói về thói quen sống xanh, giảm rác nhựa trên Facebook.