Phóng to

Tại một cổng lên máy bay của Hãng hàng không Mỹ United Airlines ở sân bay quốc tế O'Hare, Chicago - Ảnh: AP

Hành lý xách tay cũng phải tuân thủ những quy cách riêng, có thể gia giảm tùy hãng, nhưng chuẩn chung là nặng không quá 40 cân Anh (18kg) và có kích thước không quá 36 x 23 x 56 cm (14 x 9 x 22 in). Vượt quá chuẩn này, hành lý bị coi là hàng quá trọng (overload) và quá khổ (oversize), phải chịu mức cước nặng.

Các hãng áp dụng mức cước hành lý ký gửi theo dạng lũy tiến, càng gửi nhiều càng nặng đô. Túi hành lý đầu tiên có giá cước 25 USD, túi thứ nhì 35 USD, túi thứ ba vọt lên 125 USD và từ túi thứ tư tới túi thứ chín 200 USD mỗi túi. Mà muốn gửi hành lý theo giá cước chuẩn đó bạn phải đăng ký gửi ngay từ khi mua vé hay làm thủ tục check-in. Còn nếu để tới khi đưa hành lý lên cân mới phát hiện quá trọng, bạn bị phạt rất nặng (trừ khi bạn tự mở túi lấy bớt đồ ra).

Nếm mùi "overload"

Tôi đã từng một lần nếm mùi đau thương về cái vụ "người tính không bằng hàng không Mỹ tính". Sau khi đi từ Bờ Tây sang Bờ Đông với 2 valy, tốn 60 USD tiền cước ký gửi, lượt trở lại, với ý định đỡ được 35 USD tiền cước cho valy thứ 2, tôi dồn đồ vào một valy lớn để ký gửi, còn valy nhỏ xách theo carry-on.

Quẹt thẻ trả xong 25 USD cước ký gửi, tôi đưa valy lên quầy làm thủ tục để họ cân: lố 4 cân Anh (chưa tới 2kg). Nếu là hãng hàng không ở châu Á, tôi có thể được du di cho qua, đằng này lại là hãng Mỹ United Airlines "khét tiếng" nên... bó tay. Tôi chấp nhận chịu phạt 100 USD cho 4 cân Anh dư đó. Vậy là thay vì chỉ phải tốn 60 USD cho 2 valy, tôi đã phải chịu tốn tới 125 USD cho 1 valy ký gửi.

Ngoài ra, theo quy định của an ninh Mỹ, hành lý ký gửi trong nội địa không được khóa (nếu có khóa thì phải xài loại khóa có chìa master mà chìa khóa chuẩn của nhân viên kiểm tra an ninh có thể mở được). Cãi lời là bạn có thể bị cắt ổ khóa nếu cần thiết.

Ở châu Á, các hãng hàng không chất hành lý ký gửi của khách vào những container kim loại rồi mới đưa lên máy bay. Còn ở Mỹ, hành lý ký gửi bị những anh chàng Mỹ "to đùng" quăng rầm rầm từng cái một từ băng tải lên xe và sau đó từ xe lên khoang máy bay, chớ hề dùng container.

Mà sức Mỹ quăng quật thì phải biết nó "vũ lực" như thế nào. Tôi cũng đã 3 lần nếm mùi "chấn thương hành lý ", lần nặng nhất valy bung ra và nguyên chiếc máy laptop Sony Vaio 13.3 inch của tôi bị bể tả tơi.

Mấy người bạn tôi sống ở Mỹ nói rằng tại mình là khách nên sợ chớ dân Mỹ họ không hề ngán, luôn tìm mọi cách để không phải trả tiền cước gửi hành lý khi đi máy bay nội địa. Tôi xác nhận chuyện này. Trong khi tôi chỉ dám xách tay hành lý theo đúng quy định về trọng lượng và kích thước, hầu hết hành khách Mỹ, đặc biệt là giới trẻ và dân da màu, họ tỉnh bơ xách lên khoang máy bay những chiếc valy hay balô to đùng, nặng lặc lè.

Ngoài ra còn có một chiêu khách hàng chính quốc lách, khi các khoang chứa hành lý phía trên ghế (overhead bin) đã bị các hành khách lên trước chất đầy cứng, số hành khách lên sau được hãng hàng không cho ký gửi miễn phí các túi hành lý mà họ đang xách tay.

Phải nói rằng nhiều năm nay mấy hãng hàng không Mỹ cắn răng chịu đựng cái mánh né cước hành lý của những hành khách chính quốc như vậy. Họ không chỉ bị thất thu mà còn phải gánh thêm chi phí (chủ yếu do máy bay chở nặng hao tốn nhiều xăng hơn). Bây giờ chịu hết thấu, United Airlines (UA), một trong những hãng hàng không chính ở Mỹ, đã quyết định ra tay chiếu tướng những hành khách cố tình xách theo mình những hành lý quá khổ.

Hàng không Mỹ "ra tay"?

Theo Hãng tin Mỹ AP ngày 5-3, phen này Hãng UA làm quyết liệt lắm, thậm chí khi phát hiện được ngay tại cổng lên máy bay, hãng sẽ buộc những hành khách này phải quay lại quầy vé để làm thủ tục trả cước cho số hành lý vi phạm này.

Trong mấy tuần lễ gần đây, UA đã triển khai những chiếc khung đo cỡ hành lý mới tại hầu hết sân bay và gửi email thông báo tới những hành khách bay thường xuyên của mình.

Một số hành khách phản ứng nói rằng đây là do UA muốn thu thêm nhiều tiền cước hơn. Nhưng UA giải thích động thái mới chỉ nhằm "bảo đảm cho mọi hành khách đều có được chỗ cất hành lý xách tay trong các ngăn hành lý trên máy bay, giải quyết những than phiền rằng mình tuân thủ quy định về kích cỡ hành lý xách tay nhưng vẫn không có chỗ để cất chúng".

Tất nhiên ai cũng hiểu đằng sau chuyện "bảo đảm công bằng và luật lệ" này là chuyện tận thu của UA trong tình hình kinh tế khó khăn.

Trước nay, UA thu được 638 triệu USD mỗi năm từ khoản cước hành lý ký gửi. Hồi tháng 1-2014, Jim Compton, giám đốc về doanh thu của UA, cho biết hãng hi vọng sẽ thu thêm được 700 triệu USD trong 4 năm tới từ các khoản bổ sung như cước hành lý, cước ghế ngồi có chỗ duỗi chân… Khoản thu bổ sung này sẽ giúp ngành hàng không trở lại mức có lợi nhuận, ngay cả khi giá nhiên liệu có tăng lên.

Các hãng hàng không Mỹ khác cũng đều có khung đo hành lý xách tay tại nơi làm thủ tục check-in và kiểm tra, nhưng hiếm khi làm khó hành khách. Người ta tin rằng họ đang ngó xem UA làm thành công tới đâu để mà còn noi gương.

Hiện nay, Hãng American Airlines đã yêu cầu nhân viên tại một số sân bay lớn "tăng cường kiểm tra bằng mắt thường" đối với hành lý xách tay. Thậm chí hãng đã dùng cả thước dây để bảo đảm "chính sách được thực thi".

Hãng Delta Airlines bố trí nhân viên túc trực gần nơi kiểm tra an ninh để phát hiện những hành lý xách tay quá khổ "trong những giờ cao điểm tại những sân bay lớn và sân bay trung tâm".

Việc tăng cường các biện pháp siết chặt quy định về hành lý xách tay của các hãng hàng không chắc chắn cũng sẽ làm thay đổi tập quán đi mây về gió của những hành khách. Phần đông sẽ chỉ mang theo những vật dụng thật sự cần thiết và nhờ thế trải nghiệm đi máy bay của họ sẽ thong dong, nhẹ nhàng hơn.

Được giải thích là cũng nhằm giúp hành khách bay một cách thoải mái hơn, kể từ năm 2010, Hãng hàng không Spirit Airlines đã áp dụng chính sách thu cước cho ngăn hành lý trong máy bay. Cước hành lý xách tay đắt hơn cước hành lý ký gửi tới 5 USD. Hãng này cho biết từ đó trở đi, các chuyến bay cất cánh đúng giờ hơn. Nhưng hiện chỉ mới có hai hãng Spirit và Allegiant Air áp dụng biện pháp quá "nặng đô" này.

Để giúp các hành khách bay thường xuyên của mình tuân thủ chính sách hành lý xách tay, ngày 21-2-2014, Hãng UA đã thực hiện chương trình giúp họ mua các loại valy đúng chuẩn carry-on từ các thương hiệu nổi tiếng như Tumi, Samsonite và Hartmann với giá khuyến mãi hay đổi bằng dặm thưởng (frequent-flier miles).