Lực lượng cứu hộ đang nâng thùng container bị rơi trên đường Mai Chí Thọ, Q.2, TP.HCM - Ảnh: Hữu Khoa

Theo thiết kế, các rơmooc container đều có các chốt hãm khóa (twistlock) trên sàn rơmooc. Vỏ container cũng được thiết kế với các góc lắp ghép (corner fitting) chế tạo bằng hợp kim theo tiêu chuẩn ISO.

Khi xếp container lên sàn rơmooc, các chi tiết này sẽ khớp với nhau theo kiểu âm dương, bảo đảm an toàn trong quá trình vận chuyển.

Khi vận chuyển, tài xế phải khóa các chốt hãm này lại để container không bị tuột ra khỏi rơmooc.

Rất khó xảy ra trường hợp container rơi xuống đường, ngoại trừ tài xế lái ẩu, chạy quá nhanh khi qua cua, xuống dốc... gây mất trọng tâm, làm rơmooc bị tuột hoặc gãy chốt hãm khiến container văng xuống đường. Cũng có thể container rơi do tài xế quên khóa chốt hãm trước khi vận chuyển.

Băn khoăn việc nới điều kiện cấp bằng lái

Không chỉ hiểm họa rơi thùng container, người dân đi đường luôn luôn nơm nớp lo sợ không biết tai nạn lúc nào giáng xuống đầu mình khi đi gần xe chở container.

Đã có nhiều cái chết đau lòng từ xe container, như vụ xe container tông nát ôtô làm năm người tử nạn xảy ra rạng sáng 31-5 trên quốc lộ 1 trước Khu chế xuất Linh Trung (P.Linh Trung, Q.Thủ Đức, TP.HCM), hay mới đây là trường hợp vợ chồng chở nhau trên đường Nguyễn Văn Linh (TP mới Bình Dương) thì bị xe container tông từ phía sau, kéo lê cả hai trên đường, chồng chết tại chỗ, vợ tử vong trên đường đi cấp cứu.

Ai cũng biết để lái được xe container tài xế phải có kinh nghiệm lái xe nhiều năm, phải có bằng FC theo quy định.

Tuy nhiên do đòi hỏi kinh nghiệm (ba năm theo quy định hiện hành) và khó đào tạo nên nhiều tài xế sử dụng bằng giả để qua mặt doanh nghiệp vận tải và cơ quan chức năng.

Mặt khác, do thiếu nhân lực nên cũng có nhiều doanh nghiệp sẵn sàng sử dụng cả những người chưa đủ tiêu chuẩn để lái xe container.

Chính vì không được đào tạo bài bản và thiếu kinh nghiệm nên lực lượng lái xe này đã gây ra không ít vụ tai nạn đau lòng.

Việc chấn chỉnh lại khâu đào tạo và cấp bằng cho tài xế xe container là rất cần thiết. Tuy nhiên dư luận băn khoăn khi mới đây Bộ GTVT dự định sửa đổi thông tư 46/2012 cho phép các lái xe có bằng C, D, E có một năm kinh nghiệm và có 50.000km lái xe an toàn được phép đào tạo, sát hạch và chuyển đổi sang bằng FC.

Có thể hiểu chủ trương của Bộ GTVT là nhằm tháo gỡ khó khăn về nguồn nhân lực lái xe FC cho doanh nghiệp vận tải, tuy nhiên vấn đề an toàn giao thông vẫn phải đặt lên hàng đầu.

Việc tăng giờ học từ 192 giờ lên khoảng 300 giờ như dự kiến vẫn chưa thể đảm bảo để tài xế thành thục vì trong khoảng thời gian như vậy, một tài xế loại thông thường khó có thể vận hành thành thạo một loại xe đặc chủng là sơmi rơmooc được.

Việc để tài xế tự khai thâm niên và số kilômet an toàn như quy định hiện hành cũng là một vấn đề mơ hồ, khó kiểm soát.

Cần tăng đào tạo thực hành

Nên chăng Bộ GTVT cần tập trung mạnh vào việc tăng cường thời gian đào tạo nâng hạng, đặc biệt phải dành nhiều thời gian cho thực hành. Các bài học thực hành về lái xe trong điều kiện đèo dốc, góc cua lớn cần phải được chú trọng hơn vì đây là loại xe dễ gây tai nạn nhất.

Mặt khác, cần phải yêu cầu cao hơn về tiêu chuẩn giáo viên giảng dạy bằng FC, chẳng hạn tối thiểu cũng phải có thâm niên lái xe FC từ 10 năm trở lên. Có như vậy giáo viên mới có thể truyền đạt được đầy đủ kiến thức và kinh nghiệm thực hành cho tài xế được.

Kinh nghiệm các nước cho thấy để được cấp bằng lái xe đầu kéo tài xế còn phải nộp cho cơ quan cấp bằng lý lịch tư pháp lái xe (driver record) do cơ quan quản lý giao thông lưu trữ và cấp. Bản lý lịch này nêu rõ tài xế có vi phạm luật giao thông như chạy quá tốc độ, vượt đèn đỏ, gây tai nạn giao thông... trong một khoảng thời gian nhất định hay không?

Những tài xế bị các lỗi vi phạm nêu trong lý lịch tư pháp thì tùy theo lỗi nặng, nhẹ sẽ không được xem xét cấp bằng hoặc sẽ bị trì hoãn việc cấp bằng một thời gian nhất định.

Có nhiều bang ở Mỹ yêu cầu phải xem xét lý lịch tư pháp tài xế trong vòng 10 năm trước khi xem xét cấp bằng lái xe đầu kéo.

Muốn làm được điều này, cơ quan quản lý cấp bằng lái cần phải kết nối dữ liệu với cơ quan cảnh sát giao thông, thanh tra giao thông để các vi phạm của tài xế được cập nhật và là cơ sở để cơ quan quản lý giao thông xem xét có cấp bằng hay không.

Thiết nghĩ với hạ tầng công nghệ thông tin như hiện nay, chúng ta thừa sức để kết nối dữ liệu giữa cơ quan cấp bằng là các sở GTVT và những cơ quan hữu quan khác như thanh tra giao thông, cảnh sát giao thông để xây dựng hệ thống dữ liệu về lý lịch tư pháp lái xe đầu kéo container.

Từ đó sẽ đưa vấn đề vi phạm Luật giao thông vào việc xem xét cấp bằng cho tài xế lái xe đầu kéo, kiên quyết không xem xét cấp bằng cho các tài xế có lý lịch tư pháp xấu, gây tai nạn trong một khoảng thời gian nhất định.

Người dân mong mỏi các cơ quan hữu quan cần chấn chỉnh sớm các hoạt động trong lĩnh vực sát hạch, đào tạo và cấp bằng lái xe container để không còn xảy ra những tai nạn kinh hoàng do các xe “hung thần” gây ra trong tương lai.