Năm 2035, tôi kỳ vọng Việt Nam tuy có thể chưa giàu nhưng có thể tự hào là quốc gia mà người dân tiết chế trước bia rượu.

Thanh niên thay vì chiều chiều rủ nhau vào quán nhậu, tán nhảm trên trời dưới đất thì biết mua sách văn chương, kinh tế, rèn người về đọc; biết phụ giúp cha mẹ già, không còn cảnh chân nam đá chân chiêu, về đến nhà chỉ biết lăn ra ngủ.

Người có gia đình có thêm chút thời gian quan tâm hơn đến con cái, chỉ con học, tâm sự cùng con, đừng để con bơ vơ, cô đơn ngay khi vẫn còn đủ đầy cha mẹ.

Trên đường vì thế cũng ít tai nạn hơn, ít những cảnh gây gổ, đánh nhau, đua xe lạng lách do hơi men sai khiến; cảnh sát giao thông, bác sĩ cũng đỡ nhọc nhằn.

Hằng năm Việt Nam có khoảng 40.000 người tử vong vì các bệnh liên quan đến thuốc lá. Nói cho dễ hiểu, số người chết vì thuốc lá hằng năm bằng dân số một huyện, trong đó có những người hoàn toàn vô tội, phần lớn là trẻ em - những nạn nhân hút thuốc thụ động.

Năm 2035, tôi kỳ vọng Việt Nam là quốc gia đầu tiên trên thế giới sạch hoàn toàn khói thuốc lá. Không còn cảnh khói thuốc mịt mùng nơi công sở, bến xe, quán ăn, quán cà phê, nhà ở… hay thậm chí trên đường.

Không còn cảnh trẻ em sinh ra thấp còi, sức đề kháng yếu, viêm phổi liên miên; không còn cảnh phụ nữ bị những cơn ho, cơn đau đầu hành hạ hay thậm chí suy giảm khả năng sinh sản vì xung quanh họ là những người đàn ông hút thuốc.

Năm 2035, tôi kỳ vọng thế giới nhìn Việt Nam đầy khâm phục khi đã quyết liệt cấm hẳn thuốc lá trên dải đất hình chữ S, để một thế hệ công dân mới được sinh ra khỏe mạnh hơn, được sống trong bầu không khí trong lành hơn.

Để đạt tới kỳ vọng trên, tôi xin được đưa ra các giải pháp như sau:

1. Đối với việc hạn chế bia, rượu:

Thứ nhất, quy định chặt chẽ hơn và triển khai thực hiện hằng ngày, nghiêm túc việc kiểm tra nồng độ cồn người đi đường. Lực lượng kiểm tra, xử phạt được mở rộng, không chỉ cảnh sát giao thông mà còn cả công an phường, xã và lực lượng dân quân. Người có nồng độ cồn quá mức cho phép bên cạnh việc bị xử lý hành chính thì thông tin được báo về nơi cư trú, nơi làm việc.

Thứ hai, giáo dục về tác hại của bia, rượu từ trong nhà trường. Ngay từ khi là học sinh tiểu học, chương trình giáo dục công dân của các em cần được lồng ghép về tác hại của bia, rượu, để chính các em khi lớn lên biết đúng sai, tiết chế mình khi cần thiết. Ngoài ra, chính lứa tuổi măng non này có thể khuyên nhủ cha mẹ, ông bà dần thay đổi lối suy nghĩ cố hữu sai lầm như “nhậu tới bến”, “không say không về”…

Thứ ba, quy định về độ tuổi được sử dụng bia rượu. Hiện nay không hiếm hình ảnh các em mới 16, 17 tuổi ăn mặc sành điệu, thoải mái vào quán bar, gọi và uống những loại rượu, bia đắt tiền. Do đó, Chính phủ cần ban hành quy định độ tuổi được vào các nơi kinh doanh nhạy cảm và độ tuổi được sử dụng bia, rượu. Địa điểm kinh doanh nào vi phạm sẽ bị đình chỉ hoạt động.

Thứ tư, thay đổi hình thức tuyên truyền. Thay vì những câu khẩu hiệu khô cứng như “Đã uống rượu, bia không lái xe”, chúng ta cần hình thức quyết liệt hơn. Hình ảnh một chiếc xe máy vỡ nát, một chiếc mũ bảo hiểm tanh bành xin cứ phóng thật to mà treo ngay những đoạn tập trung nhiều quán nhậu kèm theo bên dưới là dòng ghi chú “ Cứ say đi, đó có thể là bạn”.

2. Đối với việc cấm hút thuốc lá:

Nhiều người có thể phản ứng, biện minh rằng ngành công nghiệp sản xuất thuốc lá đang giúp chúng ta kiếm được bộn tiền, làm giàu cho quốc gia và nếu cấm thì hàng triệu người mất phương tiện sinh nhai. Xin thưa, nếu sự giàu có được đánh đổi bằng sức khỏe thì chúng ta chẳng khác con rắn tự nuốt đuôi, cứ tự ăn mình cho đến lúc chết mới hay.

Việc cấm hút thuốc lá nói riêng và cấm hút tất cả các loại thuốc có hại cho sức khỏe con người nói chung như thuốc lào, shisha, xì gà… trên toàn quốc không phải một sớm một chiều mà cần một lộ trình ít nhất 10 năm.

Thứ nhất, thu hẹp phạm vi được phép hút thuốc. Hiện nay người hút thuốc lá được hút ở những nơi pháp luật không cấm, tức là ngoại trừ công sở, trường học, bệnh viện...

Như vậy năm năm tới nên ban hành quy định “Chỉ được hút ở những nơi pháp luật cho phép” và trong vòng năm năm tiếp theo, thu hẹp dần những phạm vi được hút cho đến khi cấm hoàn toàn.

Thứ hai, dân chúng cần nhất việc nêu gương. Ngay từ bây giờ cần ban hành quy định “Đã hưởng lương từ ngân sách nhà nước thì không hút thuốc”; tuyển dụng công chức vào làm trong bộ máy nhà nước thì một trong những điều kiện cần là “không hút thuốc”; bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân, đại biểu Quốc hội cũng tránh xa những vị hút thuốc vì đã làm người đại diện cho dân mà còn hút thì tuyên truyền mấy người dân cũng không nghe thấu.

Thứ ba, đánh thuế mạnh tay. Hiện nay một gói thuốc lá giá rẻ như một bó rau, con không có tiền mua sữa nhưng cha có tiền hút thuốc, giàu nghèo gì cũng có thể hút, như thế là không nên. Thiết nghĩ cứ đánh thuế thật cao, thật mạnh tay, giá một điếu thuốc tương đương một hộp sữa trẻ em ngoại nhập, ai còn hút chắc chỉ có đại gia buôn bán kim cương trở lên.

Thứ tư, quy định những nơi nào được bán thuốc lá và ai được mua thuốc lá. Hiện nay, thuốc lá được bán quá dễ dàng, đi đường nào cũng thấy tủ thuốc nho nhỏ, ai ghé mua cũng được. Như thế đã là báo động đỏ. Nhà nước cần quy định những địa điểm kinh doanh được phép bán thuốc lá với những tiêu chuẩn thật chặt chẽ, tiến tới giảm tối đa những nơi được bán thuốc lá. Thanh niên từ 20 tuổi trở lên mới được mua thuốc, do đó xuất trình chứng minh nhân dân khi mua là điều hoàn toàn cần thiết.

Thứ năm, phổ biến rộng rãi các biện pháp cai thuốc lá. Vào các khung giờ vàng thay vì chiếu liên miên các chương trình quảng cáo, thiết nghĩ đài truyền hình quốc gia nên dành thời lượng (dù chỉ một phút) cho việc tuyên truyền biện pháp cai thuốc lá. Kẹo cai thuốc, nước súc miệng cai thuốc…nên được đánh thuế 0% để ai cũng có thể mua dùng.

Người Việt Nam nếu muốn sẽ hoàn toàn đủ bản lĩnh để 20 năm tới trên toàn đất nước không còn khói thuốc lá và ít hẳn cảnh ăn nhậu. Nếu muốn thì phải làm, đã làm thì phải làm cho được.