Tàu khu trục USS Decatur của Hải quân Mỹ (trái) bị tàu chiến của Trung Quốc "cắt mặt" trên Biển Đông hồi cuối tháng 9. Ảnh: HẢI QUÂN MỸ

"Chúng tôi đã có ghi chép về 19 vụ chạm trán không an toàn và/hoặc thiếu chuyên nghiệp với Trung Quốc và Nga kể từ năm 2016, trong đó có 18 vụ với Trung Quốc và 1 vụ với Nga" - người phát ngôn Hạm đội Thái Bình Dương Mỹ Nate Christensen tiết lộ với hãng tin CNN ngày 3-11 (giờ Mỹ).

Trong khi đó, một quan chức am hiểu các số liệu thống kê cho biết năm 2017, năm đầu tiên của chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump, đã chứng kiến những vụ chạm trán trên biển không an toàn và thiếu chuyên nghiệp nhất giữa Mỹ và Trung Quốc.

Ít nhất 3 trong số các vụ chạm trán này đã diễn ra vào tháng 2, tháng 5 và tháng 7 trong năm 2017. Trong đó, Trung Quốc đã điều các chiến đấu cơ để ngăn chặn các máy bay trinh sát của Hải quân Mỹ. Phía Mỹ cho biết các lần hoạt động của phía Trung Quốc đều "không an toàn".

Ngoài 18 vụ chạm trán được ghi nhận liên quan tới lực lượng Hải quân Mỹ, Không quân Mỹ cũng ít nhất một cuộc chạm trán như vậy trong thời gian trên.

Tuy nhiên, ông Christensen nói thẳng: "Sự hiện diện liên tục của chúng tôi trong khu vực đã nhấn mạnh cam kết của chúng tôi đối với một khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương mở và tự do, đồng thời cho thấy Hải quân Mỹ sẽ tiếp tục bay, điều tàu hoạt động ở bất kỳ nơi nào mà luật pháp quốc tế cho phép".

Hải quân Mỹ trung bình thực hiện hàng trăm chiến dịch tuần tra trên biển và trên không hàng năm ở Biển Đông, Hoa Đông, Hoàng Hải và biển Nhật Bản. Các quan chức Mỹ nhấn mạnh những vụ ngăn chặn không an toàn như trên là vấn đề thật sự nghiêm trọng.

"Đừng gây nên sai lầm vì sự an toàn của các lực lượng Mỹ là tối thượng. Bất kể khi nào có một vụ việc không an toàn và/hoặc thiếu chuyên nghiệp, chúng tôi đều quan ngại. Để giải quyết vấn đề này, Mỹ đã phản ứng thông qua các kênh liên lạc ngoại giao và quân sự" - một quan chức Hải quân Mỹ cho biết.

Theo CNN, tần suất tương đối thường xuyên của các vụ chạm trán như vậy gây nhiều lo ngại về nguy cơ xảy ra va chạm giữa hải quân Mỹ và Trung Quốc, từ đó dẫn tới một cuộc khủng hoảng và thậm chí xung đột giữa hai siêu cường.

Năm 2001, một vụ va chạm giữa một máy bay trinh sát Mỹ và một chiến đấu cơ Trung Quốc đã dẫn tới cuộc khủng hoảng ngoại giao giữa hai nước.

Vụ chạm trán gần nhất diễn ra hồi cuối tháng 9 khi một tàu khu trục lớp Lữ Dương của Trung Quốc tiến tới tàu khu trục USS Decatur của Hải quân Mỹ một cách không chuyên nghiệp và không an toàn (chỉ cách 41m) trong lúc tàu chiến Mỹ di chuyển vào khu vực 12 hải lý gần đá Gạc Ma và Gaven thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam.

Mỹ đã nhiều lần chỉ trích hành động quân sự hóa của Trung Quốc trên Biển Đông, đồng thời nhấn mạnh quân đội Mỹ sẽ tiếp tục hoạt động tại khu vực này để thách thức những gì mà Washington gọi là yêu sách quá đáng của Bắc Kinh.

Tại một cuộc gặp của ASEAN hồi tháng trước, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ James Mattis cảnh báo: "Việc quân sự hóa Biển Đông và hành vi gây hấn của Trung Quốc trong vùng biển quốc tế đã làm mất ổn định khu vực và đe dọa tới nỗ lực chung nhằm thúc đẩy an ninh".

TTO - Washington đã điều 2 máy bay B-52 đến Biển Đông trong bối cảnh nước này khẳng định sẽ đáp trả thích đáng các động thái quân sự của Trung Quốc.