Bà Hà năm nay 62 tuổi, là một trong hai người em còn sống của ông.

Bà chia sẻ: "Tôi sinh ra, lớn lên ở đất Củ Chi, còn anh tôi ra miền Bắc tập kết, rồi gần cả đời công tác biền biệt. Nhưng từ khi tôi còn nhỏ, anh Hai luôn là tấm gương cho chúng tôi về sự hiếu thảo với gia đình, hiếu nghĩa với xóm giềng...".

Mẹ gặp con ở chiến khu

Bà Út Hà kể năm 1954 anh Hai tập kết, thời gian biền biệt, không tin tức, không biết sống chết ra sao. Bà sinh ra khi ông Phan Văn Khải đã tập kết được hai năm.

"Ông ngoại tôi kể, 14 tuổi (năm 1947), anh Hai xin đi kháng chiến, mặc dù rất thương anh Hai vì má tôi là con một, anh là cháu đầu lòng nhưng ông ngoại vẫn đồng ý. Ông ngoại đưa anh tôi vào rừng ở Phú Mỹ Hưng (Củ Chi). Hồi đó, anh tôi nhỏ xíu, sức anh Hai còn yếu nên có đoạn ông cõng anh trên lưng..." - bà Út Hà kể.

Ký ức ấy về người anh Phan Văn Khải theo bà khôn lớn, nhưng không biết bao giờ được gặp anh. Cho đến một ngày năm 1973, một người cậu họ cũng tập kết ra Bắc trở về cầm theo tấm hình gia đình anh Hai, chị Hai... Cả nhà ôm nhau mừng rớt nước mắt.

Cũng trong năm đó ông Phan Văn Khải được cử vào Nam công tác, cũng tại vùng Phú Mỹ Hưng (Củ Chi) và được gặp lại má. 

Cố Thủ tướng Phan Văn Khải và mẹ (ảnh chụp năm 1998) - Ảnh: TRẦN TIẾN DŨNG

Bà Út Hà kể lại câu chuyện xúc động: "Má tôi được báo tin đi gặp con, bèn đánh lạc hướng là đi thăm người bà con ở Đức Hòa (Long An) rồi quày quả cuốc bộ vô rừng Phú Mỹ Hưng. 

Anh Hai Khải đạp xe từ xa tới nhưng 19 năm má già đi nhiều anh không nhận ra. Còn má thì vẫn nhận ra anh. Anh vừa đi qua má ngoái đầu kêu: "Khải ơi! Khải hả con...". Anh Hai quăng cả cái xe đạp nhào tới, hai má con ôm nhau khóc như mưa".

Lần gặp đó, mẹ ông Khải được ở lại ba ngày với con trai trong căn cứ. Trong năm đó, bà còn được gặp con trai thêm hai lần nữa cũng ở Phú Mỹ Hưng trước khi ông Khải trở lại miền Bắc. 

"Nhưng lúc chia tay, anh Hai tôi đã tuyên bố chắc nịch: "Lần này con gặp má trong rừng, lần sau con gặp má là từ Sài Gòn về". Lúc đó không ai dám tin. Nhưng hơn một năm sau, điều đó là sự thật. 

Tháng 5-1975 anh Hai dẫn cả gia đình về, kết thúc những tháng năm biệt ly kể từ ngày anh theo kháng chiến" - bà Út Hà tự hào.

Người con hiếu thảo

Từ sau năm 1975 khi ông Phan Văn Khải về công tác ở TP.HCM, cả gia đình mới có điều kiện để gần gũi hơn với ông. Bà Hà kể anh Hai hầu như tuần nào cũng ráng sắp xếp thời gian về ăn cơm với má và các em, cho dù công việc rất bận rộn. 

"Anh Hai muốn bù đắp nên đưa má lên nhà để chăm sóc. Nhưng ở nhà anh Hai được ít lâu má tôi lại không quen cảnh thành phố, suốt ngày con cái lại đi làm nên nói thôi tao về ở với Út Hà", bà kể.

Cũng vì thế mà theo bà Hà, anh Hai càng thương má, khi nào cũng dặn Út Hà ráng chiều má để vui vầy tuổi già. 

"Cho đến năm 2006 khi anh tôi về hưu thì thời gian ở bên má mới nhiều hơn. Nhưng lúc này sức má đã yếu, chỉ còn hai mươi mấy ký. 

Tôi đọc báo Tuổi Trẻ thấy một người nói cảm phục anh Hai vì tình thương dành cho má, chứng kiến anh để má ngồi trong lòng là chính vào giai đoạn này. Hai năm sau thì má mất..." - bà Út Hà kể lại.

Lòng hiếu thảo ấy của người anh Phan Văn Khải còn được bà Hà khắc ghi với một niềm riêng khi bà và ông Khải là anh em cùng mẹ khác cha, nhưng ngày trở về sau giải phóng, khi gặp người gá nghĩa với mẹ mình, ông Khải đã gọi cha một cách rất thân thuộc. 

Đến năm 1993 cha dượng mất, nhận được tin Út Hà báo, ông Khải tức tốc trở về lo hậu sự. 

"Ba tôi và má có hai người con chung là tôi và anh Tám đã hi sinh nên lúc ba mất, nhiều người tưởng chỉ có mình tôi là con chít khăn tang. Nhưng vừa từ Hà Nội về, anh Hai hỏi ngay "đồ tang của anh đâu?". Tôi nghe xong nghẹn ngào" - bà Hà kể.

Rồi cũng chính ông Phan Văn Khải đã đại diện gia đình cảm tạ bà con, họ hàng trong lễ tang. 

"Anh Hai tôi nói tuy ba không sinh ra anh, nhưng đã gá nghĩa với má để nuôi đàn em khôn lớn. Nghĩa đó như nghĩa sinh thành. Tôi nghe tới đó mà khóc nhiều hơn cả khi ba tôi vừa mất" - bà Út Hà xúc động.