Phiên khai mạc kỳ họp thứ 9 HĐND TP Hà Nội khóa 15 - Ảnh: T.Đ.H.

Giảm từ 2.900-3.500 đại biểu hội đồng cấp phường

Để cụ thể hóa đề xuất này, Bộ Nội vụ vừa gửi tới Bộ Tư pháp dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về thực hiện thí điểm không tổ chức Hội đồng nhân dân (HĐND) tại cấp phường thuộc 12 quận, và thị xã Sơn Tây, thuộc TP Hà Nội để thẩm định trước khi Chính phủ trình Quốc hội thông qua.

Theo kế hoạch ngày 26-9, Bộ Tư pháp sẽ tổ chức thẩm định nội dung dự thảo nghị quyết về thí điểm không tổ chức mô hình HĐND tại 177 phường, thuộc 12 quận và thị xã Sơn Tây, TP Hà Nội.

Trước đó, tháng 4-2019, Bộ Chính trị đã ban hành kết luận số 46 về đề án thí điểm quản lý theo mô hình chính quyền đô thị tại Hà Nội. Bộ Chính trị giao cho Chính phủ trình Quốc hội dự thảo nghị quyết thực hiện thí điểm không tổ chức mô hình HĐND tại cấp phường thuộc các quận, thị xã của TP Hà Nội.

Đảng đoàn Quốc hội trong năm 2019 ban hành nghị quyết về thực hiện thí điểm không tổ chức HĐND phường tại thành phố Hà Nội từ năm 2021-2026.

Việc TP Hà Nội đề xuất cho thí điểm không tổ chức HĐND tại 177 phường là một nỗ lực lớn của thành phố trong cơ cấu lại bộ máy chính quyền địa phương cấp phường.

Tổ chức bộ máy HĐND các cấp của TP Hà Nội hiện nay gồm HĐND thành phố hiện có 102 đại biểu, trong đó có 18 đại biểu chuyên trách, chiếm tỉ lệ 17,6%.

Tương tự, HĐND mỗi quận, huyện, thị xã của TP Hà Nội có từ 30-40 đại biểu, chủ tịch HĐND quận, huyện, thị xã đồng thời kiêm Bí thư quận ủy, huyện ủy hoặc thị ủy.

Tại cấp xã, phường, tổ chức HĐND phường, xã, thị trấn nói chung là giống nhau. Thường trực HĐND gồm chủ tịch và một phó chủ tịch, số đông chủ tịch HĐND đồng thời là bí thư Đảng ủy, phó chủ tịch HĐND hoạt động chuyên trách.

Mỗi HĐND phường, xã, thị trấn cũng có 2 ban chuyên môn là Ban pháp chế và Ban kinh tế - xã hội. Các ban của HĐND cấp xã, phường gồm có trưởng ban, một phó trưởng ban và các ủy viên. Trưởng ban, phó trưởng ban và các ủy viên các Ban của HĐND xã, phường hoạt động kiêm nhiệm.

Số lượng đại biểu HĐND mỗi phường, xã, thị trấn trong khoảng từ 25-30 đại biểu, trong đó số lượng đại biểu là cán bộ, công chức, viên chức đã nghỉ hưu chiếm tương đối, số còn lại hầu hết là cán bộ, công chức đương chức của phường.

Như vậy, nếu thực hiện xóa bỏ tổ chức Hội đồng nhân dân tại 177 phường trên địa bàn, TP Hà Nội sẽ giảm được từ 2.900-3.500 cán bộ hội đồng nhân dân cấp phường.

Trụ sở HĐND TP Hà Nội - Ảnh: T.K.

HĐND phường hoạt động hình thức

Cũng theo đánh giá của TP Hà Nội, hoạt động của HĐND tại khu vực nông thôn chủ yếu mang tính hình thức, kể cả trong việc quyết định và giám sát và trong vai trò là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương khi đại diện của người dân.

Nhìn chung, HĐND cấp phường không quyết định được các vấn đề kinh tế - xã hội của phường mà chủ yếu quyết lại những vấn đề cấp trên đã quyết. Việc giám sát của HĐND đối với UBND phường còn mang nặng tính hình thức. Người dân địa phương chưa thực sự tin tưởng vào vai trò đại diện của HĐND cấp phường.

Sau khi xóa bỏ tổ chức HĐND tại 177 phường, TP Hà Nội sẽ tổ chức chính quyền địa phương các cấp của thành phố theo mô hình hai cấp chính quyền cấp thành phố, quận và cơ quan hành chính tại phường ở khu vực đô thị, hoặc tổ chức theo mô hình ba cấp chính quyền cấp thành phố; cấp huyện, thị xã; và cấp xã, thị trấn ở khu vực nông thôn.

Bỏ HĐND quận, huyện, phường: Quốc hội thận trọng

TT - Sau hơn một năm thực hiện thí điểm không tổ chức HĐND quận, huyện, phường tại 10 tỉnh, thành trên toàn quốc, Chính phủ trình ra hai phương án để Quốc hội lựa chọn. Theo đó, phương án 1 là không tổ chức HĐND quận, huyện, phường trên cả nước từ tháng 5-2011, phương án 2 là mở rộng thí điểm không tổ chức HĐND quận, huyện, phường thêm 20 tỉnh thành.