Theo các chuyên gia, việc hạ lãi suất tiền gửi USD sẽ khuyến khích doanh nghiệp, người dân chuyển qua nắm giữ VND. Trong ảnh: Người dân giao dịch USD tại NH ACB chiều 28-9 - Ảnh: Thuận Thắng

Sau khi Ngân hàng Nhà nước phát đi thông báo hạ trần lãi suất tiền gửi USD xuống còn 0 - 0,25%, nhiều chuyên gia cho rằng đây là động thái cần thiết nhằm ổn định tỉ giá, chống đôla hóa và củng cố sức mạnh cho đồng nội tệ.

Theo biểu LS mới được Sacombank công bố ngay từ đầu giờ sáng, các kỳ hạn huy động USD của cá nhân đồng loạt giảm từ 0,75%/năm xuống 0,25%/năm.

BIDV, Vietcombank cũng giảm LS huy động USD của cá nhân xuống mức trần mới. Biểu LS huy động USD của doanh nghiệp trên website của Vietcombank để trống phần LS.

Sẽ chuyển USD sang VND

Với biểu LS mới này, chênh lệch giữa LS huy động VND và USD càng lớn, đặc biệt ở các kỳ hạn dài. Cụ thể, cùng kỳ hạn 1 tháng gửi VND được LS 4,4%/năm, trong khi gửi USD chỉ được 0,25%/năm.

Tương tự gửi kỳ hạn 6 tháng và 12 tháng, gửi VND được 5,4%/năm và 6,2%/năm nhưng gửi USD chỉ được 0,25%/năm. Sau khi so sánh mức LS VND và USD, nhiều người dân cho biết sẽ tính toán lại, có thể chuyển toàn bộ hoặc một phần USD sang VND để gửi tiết kiệm bởi LS USD quá thấp.

Chị Nguyễn Thùy Linh (Bình Thạnh) cho biết chị có một khoản tiết kiệm USD gửi tại ngân hàng sắp đáo hạn. Ngoài LS, thời gian qua chị còn hưởng thêm chênh lệch tỉ giá nên khá yên tâm.

Tuy nhiên, với việc LS huy động USD xuống mức rất thấp hiện nay, chị đang đắn đo không biết có nên chuyển sang VND để hưởng LS cao hơn hay không. “Nếu tính toán thấy gửi VND có lợi hơn tôi sẽ bán USD chuyển sang VND” - chị Linh nói.

Nhiều người có khoản tiền nhàn rỗi bằng USD đều thừa nhận rằng nếu tới đây tỉ giá không có đột biến, việc nắm giữ USD không có lợi bằng VND. Tuy nhiên, vẫn có một số người có khoản tiết kiệm trong dài hạn vẫn muốn giữ USD.

“Mỗi tháng anh đều để dành một khoản để phòng khi đau yếu, đồng thời coi như khoản dưỡng già nên không quan tâm nhiều đến LS, chỉ mong bảo toàn vốn” - anh An, ngụ tại Tân Bình, nói.

Trong khi đó, ông N.H.V., giám đốc điều hành một công ty xuất khẩu gỗ tại Bình Dương, cho biết từ trước đến nay khoản ngoại tệ thu được từ xuất khẩu công ty đều chuyển sang VND để hưởng LS cao hơn, cũng nhằm thuận tiện thanh toán khi mua nguyên liệu trong nước.

“Trong đợt tăng tỉ giá hồi tháng 8, công ty cũng thiệt hại đáng kể khi đã chuyển khoản ứng trước của đối tác nước ngoài sang tiền đồng.

Tuy nhiên theo tôi, đó chỉ là động thái phù hợp trong bối cảnh nhất thời, còn nếu không có gì đột biến thì tỉ giá khó mà tăng. Do đó, việc giảm LS USD tiền gửi của doanh nghiệp xuống 0% cũng không làm chúng tôi băn khoăn” - ông V. nói.

Biểu đồ diễn biến lãi suất huy động USD trong những năm gần đây Ảnh: Thuận Thắng - Đồ họa: Tấn Đạt

Kỳ vọng giảm LS cho vay USD?

Ông N.B.T. - chủ tịch HĐQT một công ty xuất khẩu có trụ sở tại quận Bình Thạnh - cho biết LS huy động USD của doanh nghiệp thời gian qua đã ở mức rất thấp rồi, nên việc Ngân hàng Nhà nước giảm xuống 0% cũng không tác động nhiều đến doanh nghiệp.

“Tuy nhiên, với việc giảm LS huy động USD, tới đây doanh nghiệp hi vọng có thể đàm phán vay vốn với giá rẻ hơn so với mức 4%/năm như hiện nay” - ông T. nói.

Theo các chuyên gia, việc hạ LS tiền gửi USD sẽ giảm tính hấp dẫn của việc giữ ngoại tệ và khuyến khích doanh nghiệp, người dân chuyển qua nắm giữ VND.

Thực tế cho thấy sau khi Trung Quốc liên tục phá giá đồng NDT và Ngân hàng Nhà nước nới rộng biên độ và tăng tỉ giá bình quân liên ngân hàng, nhiều người có xu hướng giữ USD vì kỳ vọng tỉ giá sẽ còn tăng trong ba tháng cuối của năm.

Số liệu mới nhất của Ngân hàng Nhà nước chi nhánh TP.HCM cho thấy tiền gửi USD trong tổng tiền gửi tiết kiệm của các ngân hàng trên địa bàn TP.HCM hiện nay ở mức 74.800 tỉ đồng, tăng 17,4% so với đầu năm và chiếm 9,42% trong tổng tiền gửi tiết kiệm.

Tỉ lệ tiền gửi bằng USD trong tổng tiền gửi thanh toán cũng tăng 8,24% so với đầu năm, ở mức 160.150 tỉ đồng. Ông Nguyễn Hoàng Minh, phó giám đốc Ngân hàng Nhà nước TP.HCM, cho biết tiền gửi USD tăng chủ yếu trong ba tháng gần đây.

Ông Lê Đức Thọ, tổng giám đốc VietinBank, cho biết động thái của Ngân hàng Nhà nước sẽ tác động tích cực đến hành vi của doanh nghiệp và người dân, buộc họ phải cân nhắc giữa việc giữ VND và USD, đặc biệt đối với doanh nghiệp sẽ phải tính toán kỹ hơn vì họ buộc phải tối ưu hóa trong sử dụng vốn.

Ông Thọ dự đoán tới đây nguồn ngoại tệ thương mại sẽ tăng lên do doanh nghiệp và người dân chuyển dịch từ USD sang VND kéo theo huy động vốn ngoại tệ từ doanh nghiệp, người dân sẽ giảm.

“LS đầu vào giảm sẽ tạo điều kiện để ngân hàng giảm LS cho vay ngoại tệ nhưng cần có thời gian và mức độ giảm sẽ tùy thuộc vào từng ngân hàng” - ông Thọ nói.

Với người dân gửi tiết kiệm ngoại tệ có thể cảm thấy thiệt thòi hơn vì LS huy động chỉ còn rất thấp.

Tuy nhiên theo ông Thọ, từ trước đến nay quan điểm của Ngân hàng Nhà nước là không khuyến khích việc găm giữ ngoại tệ và tạo kênh để người dân chuyển dịch vốn, còn nếu người dân vẫn muốn giữ USD thì chỉ được hưởng LS thấp.

Đồ họa: Tấn Đạt

Giảm sức ép lên lãi suất VND

PGS.TS Trần Hoàng Ngân, hiệu trưởng Trường ĐH Tài chính - marketing, cho rằng động thái giảm LS USD sẽ hỗ trợ sự ổn định tỉ giá. “Với sự điều chỉnh này, chênh lệch giữa LS VND và USD sẽ xa hơn, qua đó hướng người dân chuyển dịch sang VND.

Ngoài ra đây là bước đi làm tiền đề để Ngân hàng Nhà nước có thể giảm LS VND trong thời gian tới khi điều kiện cho phép” - ông Ngân nói.

Cũng theo ông Ngân, việc cắt giảm LS huy động USD cũng là động thái cần thiết để hỗ trợ việc giảm LS VND trong tương lai, nhất là trong bối cảnh LS huy động VND đang có dấu hiệu tăng lên, gây bất lợi cho mục tiêu kéo giảm LS cho vay.

“Do đó, động thái này có thể xem là Ngân hàng Nhà nước phát tín hiệu sẽ không để LS VND tăng trong tương lai. Tuy nhiên theo tôi, bước tiếp theo Ngân hàng Nhà nước nên làm là cắt giảm 0,25% LS tái cấp vốn bởi LS tái cấp vốn ở mức 6,5%/năm là quá cao trong bối cảnh chỉ số giá tiêu dùng thấp như hiện nay” - ông Ngân nói.

Chuyên gia Nguyễn Trí Hiếu cũng cho rằng khi LS huy động USD của tổ chức về mức 0%, tổ chức kinh tế sẽ không mặn mà gì trong việc giữ USD, người dân cũng cảm thấy kém hấp dẫn vì gửi USD trước đây được 0,75%/năm nay chỉ còn 0,25%.

“Vừa qua doanh nghiệp, người dân giữ USD vì nhiều lý do. Các công ty xuất nhập khẩu giữ USD để cần cân đối thu chi, người dân giữ USD vì kỳ vọng tỉ giá tăng hoặc chờ cơ hội. Trong khoảng thời gian chờ đợi, họ vẫn có thể có lời nhờ LS cao. Việc giảm LS không khuyến khích tổ chức kinh tế và người dân làm chuyện đó” - ông Hiếu nói.

Hơn nữa, theo ông Hiếu, tỉ giá tăng lên trước đó đã tạo sức ép lên VND và các ngân hàng phải nhích nhẹ LS để giữ chân người gửi tiền.

Việc LS huy động USD giảm xuống trước mắt chưa thể kỳ vọng LS VND có thể giảm ngay nhưng sức ép lên LS huy động VND sẽ giảm bớt và ngân hàng sẽ không còn áp lực phải nâng LS như vừa qua.

Phía ngân hàng cũng được lợi vì có thể huy động vốn USD với LS rẻ hơn, chi phí vốn giảm xuống và các doanh nghiệp cũng được lợi vì có thể được vay vốn ngoại tệ với LS rẻ hơn.